آیا ایران و 1+5 می‌توانند «پرانتز‌ها» را بردارند؟/ علامت‌های پشت پرده چه می‌گوید؟

سرویس سیاسی «فردا»؛ مذاکرات هسته‌ای ایران و1+5 در شرایطی قرار است از 11 تیرماه در وین از سر گرفته شود که طرفین به خانه های خود بازگشته‌اند تا آخرین مشورت‌ها و هماهنگی‌ها درباره مذاکرات نهایی را انجام دهند. در عین حال اما پالس‌های مثبتی در زمینه دست یابی به توافق نهایی از سوی طرفین ارسال نمی‌شود. به عنوان نمونه محمد جواد ظريف وزير خارج ه كشورمان با بيان اينكه ايران پيشنهادهاي معقولي براي رسيدن به راه حل در مذاكرات هسته‌اي ارائه كرده است يك بار ديگر تاكيد كرده كه ايران آماده رسيدن به راه حل است. او البته به1+5 هشدار داده تا دست از زياده خواهي بردارند. اين چندمين بار است كه ظريف نسبت به آنچه كه زياده خواهي طرف مقابل در مذاكرات توصيف مي كند هشدار مي دهد و آن را مانعي در پيشبرد مذاكرات بيان مي كند. اما موضوع مورد نظر ایران در این زمینه تنها دستیابی به یک توافق جامع نیست بلکه منفعت حاصله از این توافق که همانا لغو و تعلیق تحریم‌هاست نیز برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است. در این روند اما برخی از کارشناسان با توجه به تجربه‌ای که در زمینه توافق ژنو به دست آمد بیان می‌دارند که رژیم حقوقی تحریم‌ها علیه ایران به صورتی است که نباید انتظار داشت که با شکل‌گیری توافق نهایی همه این تحریم‌ها به یکباره لغو شود و این موضوع فرایند بلنده مدت چند ساله‌ای را باید طی کند. تحلیلگران در تهران می گویند تیم ایرانی با پذیرش اینکه به جای لغو یکباره تحریم ها، آنهار را طبق یک جدول زمانی لغو کند، هدیه بزرگی به 1+5 تقدیم کرده است اما متقابلا روشن نیست آنها به همین مقدار درباره موضوع ظرفیت غنی سازی منعطف باشند. اما این در شرایطی است که هنوز طرفین در مورد اجرای توافق نهایی نیز با مشکل روبرو هستند و هشدارهای وزیر خارجه کشورمان نشان دهنده موضع سخت طرف مقابل است. آمریکایی‌ها تا به اینجا همواره در مذاکرات هسته‌ای راهبرد مجازات و گفتگو یا همان چماق و هویج را در پیش گرفته اند اما دستیابی به یک توافق نهایی نیازمند راهبرد گفتگو و همکاری از سوی ایالات متحده است. در این زمینه مواردی مشاهده شده است که طرف مقابل بر سر مواضع گاها غیر منطقی و غیر واقع بینانه خود ایستاده و این موضوع دستیابی به یک توافق را منتفی ساخته است. در این باره «مجيد تخت روانچي»، معاون اروپا و امريكا وزارت امور خارجه ايران در ديدار هيات پارلماني فرانسه با اعلام آمادگي جمهوري اسلامي براي دستيابي به توافق نهايي پيش از 29 تير (20 جولاي) تصريح كرده است اين توافق زماني حاصل مي شود كه طرف مقابل از مواضع حداكثري اجتناب ورزد و به دور از توهمات، به حقوق هسته‌اي كشورمان احترام بگذارد. البته با وجود فضای بدبینانه‌ای که شاید حاکی از واقع نگری طرف ایرانی و کارشناسان بین الملل است اما برخی از منابع از بهبود فضای مذاکرات برای رسیدن به توافق نهایی سخن می گویند. در این باره یک منبع در تهران گفته است: «با وجود اینکه هم طرف ایرانی و هم طرف امریکایی می گویند که درباره رسیدن به یک توافق تا قبل از 30 تیر بدبین هستند، اما برخی علائم نشان دهنده آن است که پس پرده کار در حال جلو رفتن است.» وی ادامه داد: «درست است که اختلاف ها درباره دو موضوع ظرفیت غنی سازی و لغو تحریم ها جدی است ولی دو طرف اصول توافق احتمالی را می دانند و بر سر آن توافق کرده اند. بیشتر اظهارات رسانه ای برای آرام کردن محیط داخلی و همچنین افزایش توان چانه زنی تا دقیقه 90 است.» تحلیل‌گران سیاسی بیان می کنند که کاخ سفید با وجود انتقاداتی که در مجلس سنای این کشور وجود دارد بسیار علاقه مند شکل گیری این توافق است. شکل گیری این توافق وجهه خاصی به رئیس جمهور اوباما خواهد داد و او ایجاد توافق سخت با ایران را به عنوان یکی از شاخص‌ترین کارهایش در کارنامه کاری خود به ثبت خواهد رساند. اضافه شدن ویلیلام برنز، که به عنوان یکی از کارکشته ترین دیپلمات‌های امریکایی شناخته می‌شود نیز در همین زمینه تحلیل می‌شود. کارشناسان بر این عقیده‌اند که برنز نقش مثبتی را در برقراری توافق نهایی از سوی آمریکایی‌ها در مذاکرات ایفا خواهد کرد. به هر ترتیب آنچه از ظواهر امر پیداست این است که مذاکرات پیش رو، مذاکراتی سخت و مدت دار خواهد بود. البته طرفین سعی دارند که مذاکرات تا 30 تیرماه به پایان برسد اما اختلاف نظرها در وین 5 بسیار زیاد بود؛ طرفین نیز برای بررسی بیشتر این اختلافات این موارد را در داخل پرانتز قرار دادند اما به گفته محمد جواد ظریف پرانتزها بیشتر از متن اصلی بوده است و از این نظر کار در وین 6 بسیار سخت خواهد بود.