واکنش منفی جان کری به دیپلماسی لبخند ایران/ هزینه‌ای که کاخ سفید می‌خواهد ایران پرداخت کند

سرويس سياسي «فردا»- امیر حمزه نژاد؛ درحالي كه رئيس جمهور كشورمان با حسن نيت در مجمع جهانی اقتصاد در شهر داووس از ايجاد مرحله‌ جديدي از روابط با تمامي كشورهاي جهان كه ايران آنها را به رسميت مي‌شناسد از جمله آمريكا سخن گفت، برخي از مقامات ايالات متحده آمريكا از جمله جان كري واكنش منفي نسبت به رويكرد تازه ايران و برنامه هسته‌اي ايران بعد از حضور با زرسان سازمان انرژي اتمي و پلمب تجهيزات غني سازي 20 درصدي نشان دادند. جان كري، وزير خارجه آمريكا در سخناني تهاجمي با زير سئوال بردن برنامه هسته‌اي كشورمان گفت:‌«کشوری که دارای برنامه صلح آمیز هسته ای است نیازی به ساختن تاسیسات غنی سازی در تاریکی و در دل کوه ندارد.» وي با اشاره به اين مطلب كه بايد نسبت به ايران رفتار سخت‌گيرانه تري اتخاذ شود، اظهار داشت:«حالا، بروشنی می توان دید که دلایل خوبی وجود دارد تا از این پس از ایران پرسشهای سختی پرسیده شود. و باور کنید ما این پرسشها را خواهیم پرسید. همچنین دلایل خوبی وجود دارد تا به قولهایی که ایران داده است عمل شود. یادتان باشد - ما قطعاً فراموش نکرده ایم - که دلیلی وجود دارد که دنیا این تحریم ها را علیه ایران صادر نموده است. دلیلی برای این تحریم ها وجود دارد و دلیلی هست که ساختار اصلی این تحریم ها پابرجا می ماند و به همین دلیل است که این تلاشها ریشه در اعتماد و واژگان ندارند بلکه بنای آنها بر آزمودن نهاده شده است. » کاخ سفید نيز در واکنش به اظهارات اخیر مقامات جمهوری اسلامی درباره توافق‌نامه هسته‌ای ژنو که اجرای آن هفته گذشته آغاز شد و تاکید آنها بر ادامه برنامه اتمی تهران بود، اعلام کرد که این سخنان مصرف سیاسی داخلی دارد. بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه در روز پنج‌شنبه، سوم بهمن، جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید، بار دیگر تاکید کرد که آن‌ چه اهمیت دارد اقدامات ایران است و نه سخنانی که مقامات آن می‌گویند. پاسخ آقای کارنی متوجه مصاحبه‌های حسن روحانی، رئیس جمهور، و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان است که در روزهای گذشته حاشیه مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس انجام شد. محمدجواد ظریف در آن مصاحبه گفته بود، «واژگانی که کاخ سفید برای تعریف توافق اتمی از آن استفاده می‌کند با متنی که ایران و دیگر کشورها بر سر آن توافق کرده‌اند فرق دارد.» به گفته او، واشینگتن تلاش می‌کند که توافق‌نامه ژنو را آن‌ گونه جلوه دهد که ایران می‌خواهد برنامه اتمی خود را تعطیل کند، در حالی که چنین امری واقعیت ندارد. حسن روحانی نیز بحث بر سر «از بین بردن سانتریفیوژهای» ایران را رد می‌کند و می‌گوید که تهران تحت هیچ شرایطی حاضر به چنین کاری نیست. اما خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که این اظهارات به یک دردسر تازه سیاسی برای واشینگتن و دولت اوباما تبدیل شده است، چنان‌ که مارک کرک، سناتور جمهوري خواه بلافاصله در توییتر نوشت، «سانتریفیوژهای ۱۵ K ایران باید برچیده شود تا تلاش آن برای دستیابی به بمب هسته‌ای ناکام بماند.» اما کاخ سفید که در هفته‌های اخیر تلاش کرده است مانع از تصویب لایحه تشدید تحریم‌ها علیه ایران در کنگره آمریکا بشود، بار دیگر در دفاع از توافق‌نامه هسته‌ای ژنو اعلام کرد که ایران تلاش می‌کند تفسیر دلخواه خود از این توافق‌نامه را ارائه ‌دهد که واشینگتن از اول هم نسبت به آن آگاه بود. جی کارنی در عین حال تاکید کرده است که بحث درباره ابعاد «برچیده شدن» برنامه هسته‌ای ایران بیشتر معطوف به توافق‌نامه نهایی جامعی خواهد بود که ایالات متحده و قدرت‌های غربی امیدوارند جایگزین توافق‌نامه موقت کنونی شود. کاخ سفید اواخر دی‌ماه نیز در واکنش به سخنان روحانی که گفته بود توافق‌نامه ژنو به معنای «تسلیم قدرت‌های بزرگ در برابر ملت ایران» است، اعلام کرد که این سخنان تنها مصرف داخلی دارد و تعجب‌برانگیز نیست. به نظر مي‌رسد با اين حال كه مقامات كاخ سفيد بيان مي‌كنند كه سخنان مقامات ايران مصرف داخلي دارند بايد گفت كه درواقع سخنان مقامات اين كشور و از جمله جان كري، وزير خارجه آمريكا است كه بيشتر مصرف داخلي دارد و براي راضي نگه داشتن نمايندگان كنگره اين كشور ابراز مي‌شود زيرا با توجه به سخنان محمد جواد ظريف، هيچ يك از اين مسائل در توافقنامه ژنو ذكر نشده است و ايران تا جايي با آژانس بين‌المللي هسته‌اي همكاري مي‌كند كه موارد آن در اين توافقنامه ذكر شده باشد. از سوي ديگر اينكه رئيس‌جمهور كشورمان با حسن نيت در زمينه تسهيل روابط با كشورهاي دنيا سخن مي‌گويد به اين معناست كه سياست خارجي ايران در دولت يازدهم يك سياست ارتباط گسترده است و در اين روند ايران سعي مي‌كند روابط مسالمت‌آميز خود را با كشورهاي جهان گسترش دهد. درحالي كه رئيس جمهور ايران با ديپلماسي لبخند به سراغ آمريكايي‌ها رفت اما امريكايي‌ها با دهن كجي نسبت به اين مساله واكنش نشان دادند. نوع كنش و واكنشي كه در اين زمينه ميان مقامات ايراني و آمريكايي بوجود آمد نشان داد كه چندان آمريكايي‌ها قائل به يك تعامل دوستانه با ايران نيستند و تنها به منافع خود در اين روند فكر مي‌كنند و به لبخندهاي ايران در اين زمينه وقعي نمي نهند و نياز ايران در اين زمينه يك تعامل هوشمندانه است تا دوستانه. مقامات كاخ سفيد از جمله اوباما در اين زمينه به اين علت كه با مشكل داخلي مواجه هستند سعي مي‌كنند كه سخنان و علت امضاء توافقنامه هسته‌اي توسط ايران را به صورتي كه به نفع آنهاست، تفسير كنند. آمريكايي‌ها دليل اين مساله را شدت تحريم ها در ايران قلمداد مي‌كنند اما به اين موضوع اشاره نمي‌كنند كه شرايط آمريكايي‌ها در خاورميانه و ظهور اژدهاي چيني در جهان به عنوان يك قدرت بين‌الملي سبب شده است كه آنها به فكر حل و فصل سريع مساله هسته‌اي ايران بيفتند. اين موضوع بديهي است كه سياست‌هاي آمريكا در قبال ايران تغيير نكرده است ولي شرايط آنها نسبت به ايران به گونه‌اي است كه آمريكايي‌ها مجبور هستند كه مناقشه هسته‌اي با ايران را در جايي حل و فصل كنند و به ترميم شرايط خود در خاورميانه و ديگر مناطق جهان بپردازند. از اين جهت اوباما و كاخ سفيد با دو مشكل داخلي و خارجي در قبال ايران روبرو هستند كه اينگونه سخنان نيز راه حل مقطعي براي سرپوش گذاشتن بر مشكلات داخلي كاخ سفيد در قبال كنگره آمريكاست كه در واقعيت هيج نمود خارجي ندارد. درواقع مشكل كاخ سفيد اينجاست كه مي خواهد هزينه تنش داخلي و سياسي خود با اعضاي كنگره آمريكا را ايران پرداخت كند و در اين روند جان كري با وارونه جلوه دادن توافقنامه هسته‌اي ايران سعي مي‌كند بار فشار داخلي كه بر كاخ سفيد عليه مساله هسته‌اي ايران وجود دارد را به ايران منتقل كند اما به هر جهت به نظر مي‌رسد كه دولت آمريكا بايد مراقب باشد كه در قبال مساله هسته اي ايران به گونه‌‌‌‌‌‌‌اي عمل نكند كه متهم به دروغگويي و سلب اعتماد طرفين و نقض اين توافقنامه شود. ايران نيز بايد در اين زمينه هشيار باشد و تنها در شطرنج هسته‌اي خود بر روي مهره اصلي و كدخدامنشي آمريكا سرمايه گذاري نكند و به ساير مهره‌ها از جمله اتحاديه اروپا نيز نظر داشته باشد. واكنش جان كري به سخنان روحاني مي‌تواند تجربه مناسبي در اين عرصه باشد كه نمي‌توان به آمريكايي‌ها به طور كامل اطمينان كرد.