کیش شخصیت، اثر اولین رییس جمهور ایران

شخصیت پرستی از جمله عوامل ناکامی بعثت هاست. «انسان تاریخ ساز» تاریخی ساخته و می سازد که در آن امرهای واقعِ قدیم در شکل جدید استمرار می جویند. راستی آنستکه انسان پیشاروی خویش را باز و بازتر می خواهد. انسان خواهی نخواهی به اندیشه و کار خویش نظام می بخشد و به آن از راه عمل سازمان و جهت و هدف می دهد. شخصیت پرستی، زندانی شدن در چهاردیواری مطلق ها و زندگانی استمراری در آنست. شخصیت پرستی (در صورت ها و جنبه های گوناگون) بالنفسه گویای استمرار نظامهای شرک زده است. نظامهایی که موجهای حرکت را جذب می کنند و ضربه های انقلاب را تحمل می کنند و تخریب آدمیان را بدست یکدیگر، وسیله و ضامن استمرار خویش می گردانند. بدینقرار انسان، بنفس خویش و باراده خود، با عملش، و در یک کلام با نظام فکری خویش در کم و کیف نظام اجتماعی اثر می گذارد. نظام ارزشی که بر عمل فرمان می راند و اندریافت آدمی از خویش و دیگری، از نظام اجتماعی اثر می پذیرند و بنوبه خود در آن اثر می گذارند. علاوه بر این نظام فکری و نظام اجتماعی عناصر جدای از هم و مؤثر در هم نیستند، یک مجموعه اند و یک هویت دارند. بدینخاطر نقش انسان در ساختمان تاریخ ویژه خویش، نقشی تعیین کننده است و بلحاظ همین نقش، ماندن در غیریت ها و یا در گذشتن از خودِ بیگانه شده و بازجستن خویش، به سخن دیگر ماندن در کیش شخصیت یا آزادی جستن از آن، در سرانجام هر انقلاب و بعثتی اثر می گذارد. نمی توان با وجود شخصیت پرستی بعثت را به پیروزی رهنمون شد. پیروزی بعثت درگرو تغییر بنیادی نظام اجتماعی و نظام فکری هر دوست، و از آنجا که تغییر بدست آدمیان باید انجام بگیرد، مبارزه با خودپرستی و شخصیت پرستی تقدم می یابد زیرا که باید نیروئی رها شده از قید نظام موجود پدیدار شود، یک نیروی مخالف منفی که پایش از تعلق و تعهد به نظام موجود آزاد باشد و علیه آن عمل کند.

"اگر قرار باشد که من خودم بگویم کیستم، من خودر را این طور به شما معرفی می‌کنم: بزرگترین اندیشه‌ی زمان معاصر ام. ... من همین تضاد و توحید را بزرگترین اثر قرن می‌دانم که از خودم است."

"بنی صدر وقتی که رییس جمهور بود. هنگامی که مرحوم رجایی وارد اتاق می‌شد، جلوی او بلند نمی‌شد. ماها اعتراض می‌کردیم و می‌گفتیم چرا بلند نمی‌شوی؛ می‌گفت رییس جمهور نباید جلوی نخست وزیر بلند شود."

"آقای بنی‌صدر می‌گفت: من اجتهاد را قبول دارم ولی مصداق مجتهد در دنیا فقط من هستم، با صراحت می‌گفت. این یک حرف شوخی یا مزاح نیست، با همان عددی که درست می‌کرد، مثلا صد و شصت و چند و مکرر در شورای انقلاب می‌گفت: اجتهاد این مقدار علم لازم دارد و این مقدار را فقط من دارم."