دولت برای حل مشکل گرانی چه کرد؟/جدول

البته گرانی‌ها یک‌شبه‌ پدیدار نشده بود که بتوان در راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، نتیجه‌ای قطعی را برای حل آنان یافت. از سوی دیگر با توجه به ضرب‌المثل عامیانه‌ای که در ایران وجود دارد که می‌گوید «هیچ گرانی‌ای نیست که ارزان شود!» از‌‌ همان ابتدا مشخص بود که مردم نباید به دنبال بازگشت قیمت‌ها به دوران ارزانی چند سال پیش و دلار 1000 تومانی و سکه 600 هزار تومانی باشند.

با این حال نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری وعده دادند مشکل گرانی را حل کرده و سعی می‌کنند قیمت مواد و کالا‌ها و خدمات در طی سالهای بعد با شدت و روند صعودی کنونی بالا‌تر نرود. در میان نامزدهای انتخاباتی این حجت‌الاسلام روحانی بود که مشخصا اعلام کرد طی برنامه‌ای 100 روزه به مشکلات مردم رسیدگی کرده و تا حدودی مشکل گرانی را حل می‌کند. باقی مسائل اقتصادی اعم از بیکاری و رکود صنعتی و وضعیت آشفته بازار می‌ماند برای بعد از حل شدن مشکل گرانی.

مبارزه با تورم یکی از شعارهای اساسی دولت تدبیر و امید بوده و هنوز هم هست. رئیس‌جمهور در عین حال وعده داد که مسئله یارانه‌ها را به همین سبک و سیاق ادامه داده و ضمن اینکه ارائه یارانه نقدی به مرم را حذف نمی‌کند، اعلام کرد یارانه‌ها به میزان فعلی تا مدتی پابرجا خواهد ماند.

* نتیجه دادن اقدامات اقتصادی دولت در 2 ماه

بعد از روز اعلام نتایج آرائ انتخابات ریاست‌جمهوری نیز حجت‌الاسلام روحانی با حضور در جمع خبرنگاران به سوالات آن‌ها درباره مسائل اقتصادی پاسخ داد. در آن زمان هم مسئله هسته‌ای آنقدر به موضوع اصل این گفت‌و‌گوی چند ساعته با خبرنگاران داخلی و خارجی تبدیل شد که بار‌ها گرانی‌ها به تحریم و تحریم به برنامه هسته‌ای و گفت‌و‌گو با آمریکا گره خورد. اما رئیس‌جمهور در این جلسه با صراحت اعلام کرد که برنامه‌ای 100 روزه برای رصد مسائل و مشکلات اقتصادی، ارائه آمارهای دقیق و به روز و البته حل برخی از مشکلات اقتصادی موجود مانند گرانی دارد. او پیش از این به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری نیز اعلام کرده بود: «برای از پیشِ‌روی برداشتن مشکلات اقتصادی برنامه یک‌ماهه، 3ماهه، یک‌ساله و4ساله در نظر گرفته‌ایم.» بهگزارش تسنیم، وی درجمع خبرنگاران با بیان اینکه «بنده انسان خوش‌بینی نیستم و همیشه واقع‌بین بوده و هستم»، گفت: به‌اعتقاد من در دولت تدبیر و امید و در همان 2 ماه اول مردم آثار کارهای انجام‌شده را هم در تورم و هم در بیکاری خواهند دید.» کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با اشاره به ارائه برنامه یک‌ماهه، 3ماهه، یک‌ساله و4 ساله برای از پیشِ‌روی برداشتن مشکلات اقتصادی، افزود: «در دولت تدبیر و امیدو درهمان ماه اول اولین قدم ما بهبود فضای کسب‌وکار خواهد بود که متأسفانه 3 سال است که خاک می‌خورد.»

شاید همین ضرورت‌ها نیز بود که مجلس شورای اسلامی در روزی که 3 وزیر پیشنهادی را از همراهی دولت بازداشت، بیشترین رای اعتماد را در طول تاریخ رای‌اعتمادها، به طیب‌نیای جوان برای تصدی پست وزارت اقتصاد داد تا دیگر بهانه‌ای برای عدم اجرای وعده‌های اقتصادی از سوی دولت نباشد.

بعد از تشکیل دولت، این نوبخت معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور بود که با حضور در برنامه تلویزیونی ابعادی دیگر از برنامه‌های دولت برای رسیدگی به معیشت مردم در 100 روز را آشکار ساخت. وی اصلاح قانون بودجه سال 92، احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و تهیه لایحه بودجه سال 93 را از اولویت‌های اقتصادی اجرایی دولت در 100 روز اول دولت اعلام کرد و گفت: در 100 روز نخست آغاز به کار دولت یازدهم، کابینه جدید قصد ایجاد تغییرات در زندگی معیشتی مردم دارد.

وی با تاکید بر اینکه به دلیل رصد و بررسی گزارش‌های 4 ماهه نخست سال جاری، دولت یازدهم با جدیت قصد اصلاح قانون بودجه سال 92 را در دستور کار خواهد داشت، بر مقابله با تورم و فراهم آوردن وضعیت بهتر در زندگی معیشتی مردم تاکید کرد و یکی دیگر از راهکارهای مقابله با تورم را تناسب میان نقدینگی در جامعه و عرضه کالا از سوی دیگر اعلام کرد.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور ادامه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها را از دیگر برنامه‌ها ذکر و عنوان کرد: اجرای هدفمندی یارانه‌ها یک طرح نیست بلکه یک قانون است که از سوی دولت با جدیت پیگیری و اجرا خواهد شد، همچنین براساس آخرین اظهارنظرهای رئیس‌جمهور، یارانه افراد طبق ماههای گذشته به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود و قرار نیست از یارانه افراد کم شود.

*معیشت 100 روزه، نفت، سفره‌های مردم

شعار رسیدگی به وضعیت معیشت مردم در 100 روز اول مانند شعار دولت قبلی یعنی بردن نفت سر سفره‌های مردم، از آن دسته شعارهایی بود که بعد از انتخابات رنگ و روی دیگری به خود گرفت. از ابتدا شعار معنای دیگری برای اذهان عمومی داشت و بعد از انتخابات، مدیران دولتی و مسئولان اعلام کردند منظور رئیس‌جمهور تغییر در وضعیت اقتصادی در 100 روز نبوده و هیچ کس نمی‌تواند چنین وعده‌ای بدهد و منظور اصلی‌‌ همان ارائه آمارهای دقیق از وضعیت اقتصادی کشور بوده است!

این بحث‌ها همچنان تا ماه سوم فعالیت دولت ادامه داشت و وقتی مسئولان دولتی دیدند وعده 100 روزه از جانب رسانه‌ها به شدت دنبال می‌شود، اعلام کردند دولت در 3 گزارش به بررسی وضعیت معیشت و اقتصادی کشور در این 100 روزه می‌پردازد. اولین گزارش ارزیابی وضعیت فعلی کشور براساس آمارهای دقیق و به روز است. دومین گزارش از میزان فعالیت‌های انجام شده در این دوره است و سومین گزارش نیز قرار است به ارائه برنامه‌های بعدی برای فاز 6 ماهه بعد بپردازد.

*یارانه‌ها کوپنی می‌شود؟

با این حال طی این مدت صحبت‌های زیادی مطرح شد که مستقیما و صراحتا از گران شدن مواد، کالا‌ها و خدمات خبر می‌داد. دولت که اعلام کرده بود به ارائه یارانه به همین شیوه فعلی ادامه می‌دهد، بار‌ها اعلام کرد که شیوه پرداخت یارانه‌ها باید تغییر پیدا کند، در مجلس بحث‌ها پیرامون این موضوع بالا گرفت و قرار شد قشر‌های مرفه دیگر یارانه نگیرند. این طرح با مخالفت نمایندگان رو‌به‌رو شد و در فاز بعدی این مشکل اساسی دولت یعنی تامین اعتبار برای پرداخت یارانه‌های نقدی به این ترتیب حل شد که اعلام شود شاید از ماههای آینده به جای یارانه نقدی، بن کالاهای اساسی و یا‌‌ همان کوپنی که در سالهای جنگ مردم در دست گرفته و وارد صف‌های طویل فروشگاه‌ها و مغازه‌ها می‌شدند، به یاری دولت بیاید.

هنوز هم سرنوشت یارانه‌ها ابهامات و ابعاد مختلف زیادی دارد و باید دید اگر در 100 روز اول اتفاقی در این زمینه نیفتاد و یارانه‌ها به‌‌ همان میزان قبلی با‌‌ همان شیوه قبلی به مردم ارائه شد، آیا در 6 ماه آینده هم چنین وضعی برقرار می‌ماند؟

*وعده گرانی

در این میان اما وعده گرانی هم از سوی دولت به مردم داده شد! شاید این وعده‌ها در طی 100 روز گذشته در موج اخبار و گزارش‌های مربوط به پرونده هسته‌ای و سایر مسائل اقتصادی گم شده باشد اما وعده گرانی‌ها مسئله مهمی برای دولتی است که با وعده ارزانی آمد و بعد از ورود به پاستور اعلام کرد ارزانی شاید در راه باشد اما فعلا گرانی داریم!

بودجه سال 93 به نظر می‌رسد مهم‌ترین محمل برای گرانی‌های تازه باشد چنانکه مدیران و معاونان سازمان‌های مختلف اعلام کرده‌اند در بودجه برای تغییر میزان قیمت‌ها درخواست داده‌اند که مجلس باید آن را به تصویب برساند.

*وعده گرانی آب و برق

معاون وزیر نیرو چندی پیش بابیان اینکه افزایش قیمت آب و برق برای سال 93 قطعی شده است، از ارائه سناریوهای پیشنهادی افزایش قیمت آب و برق توسط وزارت نیرو به دولت خبر داد.

معاون برنامه‌ریزی وزیر نیرو با تاکید بر اینکه با توجه به مصوبه قانون بودجه سال جاری امکان افزایش قیمت آب و برق تا مرز 38 در صد وجود دارد، افزود: با این وجود وزارت اقتصاد و امور دارایی، دولت و معاونت برنامه‌ریزی‌ نهاد ریاست‌جمهوری در حال بررسی آثار تورمی افزایش قیمت حاملهای انرژی هستند.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی نیز تاکید کرد: قانون‌گذار مصوب کرده که درسال 92 دولت می‌تواند نرخ حامل‌های انرژی ازجمله برق را 38 درصد افزایش دهد. هوشنگ فلاحتیان تصریح کرد: تصمیم نهایی برای افزایش 38 درصدی قیمت برق درسال جاری تا اسفندماه توسط دولت گرفته می‌شود ولی هنوز چیزی در این زمینه ابلاغ نشده است.

*خودرو باز هم گران می‌شود

وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز حدودا یک ماه پیش از صدور مجوز افزایش قیمت خودرو خبر داد و گفت: از این پس ارز خودرو با ارز نرخ آزاد محاسبه خواهد شد. محمدرضانعمت‌زاده در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران گفت: مردم منتظر کاهش میلیونی قیمت خودرو نباشند، چرا که از این پس ارز خودرو با ارز آزاد محاسبه خواهد شد.او در عین حال اعلام کرد: شورای رقابت چند روز مهلت خواسته است تا قیمت‌ها را براساس ارز آزاد محاسبه کند.

* تعطیلی مسکن مهر و افزایش قیمت مسکن

پروژه مسکن مهر در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری، جزو مسائلی بود که نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری با تما انتقاداتی که به رئیس‌جمهور وقت داشتند، بر ادامه اجرای مسکن مهر تاکید می‌کردند چرا که می دانستند مخالفت با این طرح، سبد رای آنان را دستخوش تغییرات خواهد کرد. حجت‌الاسلام حسن روحانی نیز یکی از نامزدهای موافق این طرح بود اما با این حال تاکید می‌کرد که باید ادامه پیدا کند. «مسئله مسکن نیز در اولویت دوم جوانان است که به آن توجه ویژه‌ای دارم. اصل ساخت مسکن ارزان و مسکن مهر یک ایده خوب بود ولی این ایده برای یک دوره کوچک‌تر طراحی شده بود و یک دفعه افزایش پیدا کرد.متأسفانه امروز در برخی جاها به جای مسکن خوابگاه برای مردم درست شده بر همین اساس باید نواقص این پروژه برطرف شود»

اما دیری نگذشت که با روی کار آمدن وزیر مسکن و شهرسازی، وی به طور مطلق این پروژه را زیر سوال برد و آن را باعث ایجاد تورم در کشور دانست. تعطیل شدن پروژه مسکن مهر نیز در این میان بر انتظارات تورمی در این حوزه دامن زده و برخی کار‌شناسان حوزه مسکن طی چند روز گذشته اعلام کرده‌اند در صورتی که دولت برنامه خود برای پروژه‌های مسکن مهر را اعلام نکند، باید منتظر افزایش قیمت مسکن طی ماههای منتهی به آخر سال باشیم. آنچه که پیداست، طی 100 روز گذشته، پروژه مسکن مهر در بسیاری نقاط ایران تعطیل شده است و باید منتظر باشیم و ببینیم که دولت در این زمینه به وعده‌های خود عمل می کند یا خیر؟

*بنزین گران می‌شود؟

از زمان روی کار آمدن دولت جدید، بحث‌ها راجع به قیمت بنزین نیز با جدیت بیشتری دنبال شد. از یک سو برخی مدیران دولتی و نمایندگان مجلس از برنامه‌های دولت برای تک نرخی کردن ارز و قطع سهمیه‌بندی سخن گفتند و از سوی دیگر بیان شده است دولت برنامه دارد در بودجه سال آینده بنزین را با دو نرخ سهمیه‌بندی و غیر سهمیه‌بندی ارائه کند و البته قیمت بنزین سهمیه‌بندی شده نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت.

این قیمت‌ها در راستای تدوین و تصویب بودجه سالیانه قرار است گران شود اما در همین مدت 100 روز نگاهی به آمار بانک مرکزی درباره بازار خرده‌فروشی مواد غذایی، نشان می‌دهد بسیاری از مواد خوراکی همچنان افزایش قیمت را به همراه داشته‌اند.

در جدول زیر میزان افزایش قیمت‌ها تا هفته منتهی به 17 آبان ماه به نقل از سایت بانک مرکزی آمده است: