مصر در انتظار دموکراسی ارشادی- نظامی است/ارتش مرکز ثقل حکومت خواهد ماند

سرویس سیاسی «فردا»- در ماه های اخیر شاهد تنش های بی شماری از سوی گروه های مختلف سیاسی در مصر بودیم. تنش هایی که به برکناری مرسی و در پی آن تظاهرات و کشته شدن هواداران مرسی منتهی شد و سرانجام ارتش مصر اوضاع را به دست گرفت. اما همچنان درگیری میان گروه های سیاسی در مصر وجود دارد. در این خصوص مهدی مطهر نیا، در گفتگو با «فردا» آینده پژوهی یا آینده اندیشی در مصر را با سه پارادایم عنوان می کند. نخست آینده اندیشی پیش بینانه دوم آینده اندیشی آینده نگرانه یا تفسیری و سوم آینده اندیشی آینده نگارانه یا انتقادی. این کارشناس و تحلیلگر سیاسی در ادامه اظهار داشت: آنچه که بیش از هر چیز در تحلیل سیاسی در باب مسائل مصر با دید آینده اندیشی مدنظر پارادایم نخست است . اینکه تلاش می شود در چارچوب تعمق در سیگنالها و پیشرانهای موجود موثر در بحران مصر که قابل وصول و وزن دهی است آینده آن را پیش بینی کند. اما باید در همین آغاز بگویم نباید از جهت گیری های آینده نگارانه در چارچوب تلاش دولتهای فرامنطقه ای به ویژه آمریکا برای ترسیم آینده مصر را از نظر دور دانست. وی در ادامه افزود: در پارادایم نخست تمام سیگنالها نشان می دهد مصر آینده به سوی یک دموکراسی ارشادی- نظامی پیش خواهد رفت. شاید این نوع دموکراسی ارشادی- نظامی چندان ملموس نباشد چرا که درک در کنار هم قرار گرفتن دوسویه گیری دموکراتیک و نظامی در این مسیر چندان قابل قبول ادبیات سیاسی نیست اما این واژه ارشادی است که میان دموکراسی ونظامی گری مصر خطوط معینی را در مصر آینده ترسیم می کند. این تحلیلگر مسائل منطقه یادآور شد: ملت مصر خواهان دموکراسی است. رژیم حسنی مبارک در مدتی کمتر از بیست روز از تخت به زیر کشانده شد و موجب شد تا این گذار در چارچوب یک برنامه ریزی درون منطقه ای و پیوند با آمال و اهداف برون منطقه ای مسیری ارشادی به خود پذیرد و از سوی دیگر با یک برنامه ریزی از سوی ارتش مصر حرکت به سمت و سوی یک دموکراسی هدایت شده با ابزار نظامی پیش رود. مطهر نیا تصریح کرد: آینده مصر شاهد رشد یک دموکراسی ارشادی و نظامی خواهد بود اگر چه آرایه ای دموکراتیک در چارچوب تغییر و تحول نخبگان سیاسی را نیز تجربه خواهد کرد. اما در این گذار بحران زا ارتش مرکز ثقل قدرت خواهد ماند و به واسطه تغییر فضای سیاسی در پرتو چینش نوین مردم مصر روش های حضور آتش در فعل و انفعلات سیاسی مصر و آینده مهم از گذشته خواهد شد. وی با اشاره به حضور مستمر ارتش مصر در دموکراسی آینده نیز گفت: مصر آینده براساس این دیدگاه دارای یک دموکراسی ارشادی نظامی خواهد بود که از منظر تحرکات سیاسی شاهد استمرار حضور نظامیان در تاثیر گذاری سیاسی به شکل جدید ادامه خواهد یافت. مطهرنیا همچنین خاطرنشان کرد: نقطه تمایز این دوره و دوره قبل یعنی در زمان حکومت حسنی مبارک، تحرک ارتش در بعد سیاسی برای شکل دهی به آرایش سیاسی نخبگان در آینده کوتاه مدت و میان مدت مصر است. ارتش و حامیان داخلی و خارجی به خوبی واقفند که عصر نو تطبیق گرایی در خاورمیانه آغاز شده است. این استاد دانشگاه تاکید کرد: من بر این باورم اگر تطبیق گرایی سیاسی برای جمال الدین اسدآبادی رقم خورد و موجبات تحرکات سیاسی در منطقه خاورمیانه را ایجاد کرد دوره ای که من نام آن را دوره نو تطبیق گرایی سیاسی می دانم با تحرکات مردم ایران در چارچوب جنبش های مدنی پس از انقلاب اسلامی در ایران کلید خورد و در مصر به بار نشست. آنچه در مصر به جنبش ژانویه صورت پذیرفت در پرتو رهبری رسانه ها بود که از سوی برپاکنندگان تظاهرات میدان تحریر و جنبش تمرد و تحرک اخوان مدیریت شد. اما این دوران دورانی است که به نظر می رسد رسانه ها رهبری جنبش های مدنی را به عهده می گیرند و بستر اصلی نو تطبیق گرایی را اجرا می کنند. وی تاکید کرد: رهبران ارتش به خوبی می دانند در فضای رسانه ای و تطبیق آن به دانایی نمی توان با روش های سنتی بر مردم مصر حاکم باشند. از این رو استقرار رئیس جمهوری مادام العمر یا تحرکات تمامیت برای ارتش نمی تواند پاسخگوی سیاسی قدرت نظامیان در این کشور باشد. مهدی مطهرنیا در پایان اظهار داشت: خاورمیانه نیز باید از قالب رژیم های اقتدار گرا خارج و در فصای تنفسی دموکراتیک گام بردارد از این رو آینده مصر را باید در حد واسط این معنا قرار داد.