جزئیات جالب روند انتخاب پاپ جدید

عصر ایران :‌فرآیند انتخاب پاپ ، توسط گروهی که با نام «مجمع کاردینال‌ها» شناحته می‌شوند، صورت می‌گیرد؛ اعضای این گروه ظرف مدت ۲۰ روز از روزی که پاپ آلمانی از سمت خود استعفا کرد، فراخوانده می‌شوند. اما این مجمع دقیقا چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ مجمع سری کاردینال‌هاپاپ در این نشست کاردینال‌ها به طور ویژه بر انتخاب پاپ جدید متمرکز می‌شوند و تنها کاردینال‌های که زیر ۸۰ سال سن دارند، می‌توانند در رای گیری شرکت کنند و در این مجمع جدید که ماه آینده برگزار می‌شود، ۱۱۸ کاردینال حضور خواهند داشت. واژه مجمع از لغت لاتینی cum clavi به معنای «بی‌کلید» آمده است؛ چرا که کاردینال‌ها تا زمان انتخاب پاپ جدید با جهان ارتباطی نخواهند داشت و پشت درب‌های بسته می‌مانند. محل برگزاری نشست کاردینال‌ها این مجمع در کلیسای کوچک «سیستین» در قلب واتیکان برگزار می‌شود. در گذشته فرآیند انتخاب پاپ چند روز طول می‌کشید و کاردینال‌ها در این کلیسا می‌خوابیدند. در این مدت آن‌ها تنها اجازه دارند شب‌ها با ساکنان دیگر واتیکان در ارتباط داشته باشند اما اجازه خروج از ساختمان اصلی را تا زمانی که به تصمیم نهایی نرسیده‌اند ندارند. این مجمع تحت تدابیر امنیتی شدید برگزار و هر گونه تجهیزات شنیداری از کلیسا خارج می‌شود. کاردینال‌ها قسم می‌خورند و قول می‌دهند که مسئله‌ای از زبان آنان به خارج دیوار‌ها درز نکند. در این مدت کاردینال به رادیو و تلویزیون دسترسی ندارند و بدون تلفن همراه هستند. آنان همچنین حق صحبت با رسانه‌ها را نیز ندارند. چگونگی کار مجمع دو رای گیری هر روز صبح و دو رای گیری هر روز عصر در این کلیسای کوچک انجام می‌شود. هر کشیشی می‌تواند هر کاردینال دیگری را انتخاب کند و این رای گیری آنقدر انجام می‌شود تا تعداد افراد به حداقل برسد. برای انتخاب پاپ جدید به دو سوم به علاوه یک رای نیاز است. «پاپ ژان پل دوم» انتخاب پاپ را به اکثریت ساده تغییر داد اما پاپ بندیکت در سال ۲۰۰۷ میلادی دوباره آن را به دو سوم به علاوه یک رای بازگرداند. او از این موضوع هراس داشت که ائتلاف کاردینال‌ها باعث شود که شخصی با آرای حداقلی به این سمت گمارده شود. میزان ارزش رای‌ها سه کاردینال منتخب برای جمع آوری آرای کاردینال‌های غائب (به علت بیماری) و سه کاردینال برای شمارش آرا و سه کاردینال برای نظارت بر شمارش آرا انتخاب می‌شوند. برگه‌های رای پخش می‌شوند و هر کاردینال نام فرد مورد نظر را می‌نویسد و با صدای بلند سوگند می‌خورد و به محراب می‌رود و سپس آن را درون صندوق رأی سینی مانندی که بشقاب نان عشای ربانی است، می‌اندازد. بعد از آن آرا به جام بزرگی منتقل می‌شوند. جهان چگونه از انتخاب پاپ جدید مطلع می‌شود قبل از هر رای‌گیری مجدد، آرای قبلی سوزانده می‌شود و قبل از آغاز مجمع اصلی، دود هر روز از بالای سقف کلیسا خارج می‌شود. دود سیاه به این معناست که تصمصیم نهایی صورت نگرفته و دود سفید به معنای انتحاب پاپ جدید است. همچنین زنگ کلیسا نیز به صدا در می‌آید تا در صورتی که دود خاکستری منتشر شده، کسی اشتباهی نکند. در گذشته برای تهیه دود سیاه، نی مرطوب به کوره اضافه می‌شد اما از دهه 1960 میلادی از مواد شیمیایی استفاده می‌شود. رای‌گیری تا زمانی انجام می‌شود که پاپ با دو سوم آرا انتخاب شود. نخستین حضور پاپ جدید پس از آن که پاپ مد نظر کاردینال ها به حدنصاب آرا رسید ، رئیس مجمع کاردینال‌ها از وی می‌خواهد تا تشریفات را انجام دهد. ابتدا می‌پرسد «آیا انتخاب آزادانهٔ خود را می‌پذیری؟» ؛ با پاسخ «می‌پذیرم» مسئولیت پاپ آغاز می‌شود. (اگر خود رئیس مجمع به عنوان پاپ انتخاب شود، نائب رئیس این کار‌ها را می‌کند). سپس پاپ جدید نام سلطنتی را که انتخاب کرده اعلام می‌کند. پاپ جدید به اتاق لباس پوشیدن می‌رود که سه لباس رسمی پاپی کوچک، متوسط و بزرگ در آن قرار دارد. سپس حلقه «فیشرمن» به پاپ داده می‌شود و بعد ، پاپ به جایگاه افتخار می‌رود و بقیه کاردینال‌ها از دعای خیر او بهره‌مند می‌شوند. پس از آن، خادم کلیسا از فراز بالکن میدان «سنت پیترز» اعلام می‌کند «ما یک پاپ داریم». در این زمان پاپ جدید به بالکن می‌رود و نخستین سخنرانی خود را ایراد می‌کند؛ سخنرانی که جمعیت انبوهی در میدان سنت پیترز به همراه میلیون‌ها تن از سراسر جهان از طریق رسانه‌ها به آن گوش می‌کنند. میزان تاثیرگذاری پاپ بندیک شانزدهم واتیکان می‌گوید که پاپ سابق تاثیری در این رای‌گیری ندارد. مقام‌های رسمی نیز بر این نکته پافشاری می‌کنند که او نباید در این روند دخالت کند و بر رای دیگر کاردینال‌ها تاثیر بگذارد. «پدر فدریکو لومبرادی» سخنگوی واتیکان، می‌گوید: «پاپ سابق حتی یک سخن هم در این باره نمی‌گوید. او فرد محتاط و رازداری است. شما می‌توانید از استقلال کاردینال‌ها مطمئن باشید.» اما این در حالی است که از ۱۱۸ کاردینالی که در این رای‌گیری شرکت می‌کنند، ۶۷ تن توسط بندیک شانزدهم در طول هشت سال گذشته انتخاب شده‌اند. کارشناسان واتیکان نیز در این باره می‌گویند «پاپ سابق در فرآیند انتحاب جانیشینش تاثیری غیرمستقیم دارد.» در حقیقت او پس از استعفا می‌تواند با واتیکان به طور زنده کار کند و سایه او در فرآیند انتخابات، برسر دیگر کاردینال‌ها است. «روبرت میکنس» یکی از خبرنگاران واتیکان، بر این باور است که اکنون با پدیده جدیدی رو به رو هستیم. در گذشته انتخابات زمانی برگزار می‌شد که پاپی وجود نداشت. اما به دنبال استعفای پاپ از مقامش، او همچنان تاثیرگذار است و شاید یکی از مریدان او به این سمت منصوب شود. او ادامه می‌دهد: "برای کاردینال‌ها سخت است کسی را انتخاب کنند که واتیکان را به سمت جدید و بسیار متفاوت هدایت کند. آنان در حال حاضر نسبت به زمانی که پاپی می‌مرد، آزادنه عمل نمی‌کنند." پاپی از آمریکای لاتین از بین نام‌هایی که به عنوان مهم‌ترین گزینه‌ها برای هدایت یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون کاتولیک جهان مطرح هستند، می‌توان به این کاردینال‌ها اشاره کرد: «کاردینال آنجلو اسکولا» 71 ساله که مطرح‌ترین کاردینال ایتالیایی است، اما شاید سن بالایش مانع انتخاب او شود. «کاردینال کریستوفر شوئن بورن» نیز یکی از مطرح‌ترین گزینه‌های اروپایی و غیر ایتالیایی (اتریشی) است ؛ او ۶۸ سال دارد. از «کاردینال پیتر تورکسون» به عنوان جوان‌ترین گزینه نام می‌برند. او ۵۴ سال دارد و اهل غنا است و مهم‌ترین گزینه آفریقایی به شمار می‌آید. از قاره آسیا نیز از «کاردینال لوییس تاگله» به عنوان مهم‌ترین گزینه یاد می‌شود. او با ۵۵ سال اهل فیلیپین است. «کاردینال تیموتی دولان» اسقف نیویورک که ۶۲ سال دارد و مهترین گزینه آمریکای شمالی است. با این حال آمریکایی بودن به نفع او نیست چون کاردینال‌ها ترجیح می‌کند شهروندان ابرقدرت‌ها را به عنوان پاپ انتخاب نکنند. کاردینال دیگری هم که اهل آمریکایی لاتین است «اُدیلو شرر» نام دارد. شرر، ۶۳ ساله برزیلی است و اسقف اعظم "سائوپالو" محسوب می‌شود. اما از آمریکای لاتین فرد دیگری نیز هست که ویژگی‌های تصدی سمت پاپ را دارد، او «لئوناردو سندری» نام دارد. سندری، آرژانتینی است و ریاست کلیساهای شرقی را در واتیکان برعهده دارد. او در زمانی پاپ ژان پل دوم به علت ابتلا به بیماری پارکینسون قادر به صحبت کردن نبود، به عنوان سخنگوی رهبر کاتولیک‌های جهان شناخته می‌شد. از دیگر نام‌های مطرح می‌توان به کاردینال‌ها «ژوآئو براز دِ آویز» از برزیل، «مارک اولت» از کانادا و «جانفرانکو راواسی» از ایتالیا اشاره کرد. دِ آویز، هم اکنون ۶۵ سال سن و سوابق خوبی در واتیکان دارد. در این میان، انجمنی به نام «کالج کاردینال‌ها» وجود دارد که این انجمن با انتخاب پاپی از کشورهای آمریکای لاتین مخالف است. ۶۲ نفر از اعضای این کالج، اروپایی هستند و فقط ۱۹ نفر از آن‌ها را کاردینال‌های آمریکای لاتین تشکیل می‌دهند. از آنجایی که جانشین پاپ از میان کاردینال‌های این انجمن انتخاب می‌شود و با توجه به آنکه اروپایی‌ها بیشترین تعداد کاردینال‌ها را در این کالج دارند، احتمال انتخاب پاپی از آمریکایی لاتین در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.