رمزگشایی‌ازصحبت‌های‌مبهم‌رحیمی‌واحمدی‌نژاد

مجله مهر: رئیس جمهور و معاون اولش در دو روز متوالی از «بعضی»‌هایی انتقاد می کنند که در سیاست خارجی دخالت می کنند و روابط کشورمان را با همسایه‌ها به هم می زنند. روی صحبت آن ها با حمیدرضا بقایی نیست که دو سال پیش ادعای نسل کشی ارامنه توسط دولت عثمانی را کرد و واکنش رسمی مقامات ترکیه را برانگیخت.

یک روز بعد از آنکه محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس جمهوری در یک سخنرانی در مصلی از دخالت در امور دولت سخن گفت رئیس جمهور نیز در یک برنامه تلویزیونی به سیاق تمام گفت وگوهای سابقش از این دست، از سنگ اندازی‌های سوم شخص‌های مبهم در امور دولت خبر می دهد، از «آنها» و «بعضی» ها که در سیاست خارجی دخالت می‌کنند.

بنا به کدهایی که محمدرضا رحیمی در جشنواره علم و عمل داده بود، ذهن ها به سمت جست وجوی اخیرترین سخنانی می‌رود که یک مقام غیردولتی به زبان آورده بود. سخنانی که موجب اعتراض ترکیه شد.

توصیه انسان دوستان سردار فیروزابادی

رحیمی گفته بود «مثلا می‌آیند مصاحبه می‌کنند و با مصاحبه‌ رابطه ما را با همسایگان دچار مشکل می‌کنند، در حالی که یکی از راه‌های شکست تحریم‌ها کار و ارتباط داشتن با همسایگان است، ولی بعضا با یک مصاحبه این موضوع دچار مشکل می‌شود و ما دخالت‌های سیاسی افراد غیرمسئول را بعضا در امور مشاهده می‌کنیم».

سردار سرلشکر سیدحسن فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح چندی پیش در یک توصیه هایی انسان دوستانه مقامات ترکیه را از دخالت در امور سوریه بر حذر داشته و گفته بود «مبادا ترکیه، عربستان و قطر قربانی ترویج تروریسم القاعده شوند و از این بابت ما به دوستانمان هشدار می‌دهیم». بلافاصله، رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه این سخنان «ناراحت کننده و تامل برانگیز» است.

بهانه های مقامات ترکیه

صحبت های رحیمی و محمود احمدی نژاد شاید ریشه در بهانه گیری های مقامات ترک برای حضور در اجلاس تهران داشته باشد. در روزهایی که عبدالله گل به عنوان یک میهمان ویژه برای حضور در اجلاس تهران قول مساعد داده بود اما بعد از صحبت ها و انتقادهایی که مقامات ایرانی از دخالت های ترکیه در امور سوریه به زبان آوردند، مقامات ترک هر یک به بهانه ای از گوش درد گرفته تا مسافرت وزیر خارجه اش از حضور در اجلاس عدم تعهد سرباز زدند تا تئوری تنش زیر صفر احمد داوود اوغلو حداقل درباره ایران و سوریه خیلی به عمل نزدیک نشود

این شاید اما یک روی سکه باشد. رویی که دولت، مقامات غیردولتی را متهم به دخالت در امور سیاست خارجی می کند. روی دیگر قضیه به زمانی برمی گردد که منوچهر متکی وزیر سابق امور خارجه از دخالت ی نزدیکان رئیس جمهور در امور سیاست خارجی آنقدر لب به گلایه گشود که زمینه برکناری اش را فراهم کرد.

نمایندگان مداخله گر

سه سال پیش وقتی رئیس جمهور نمایندگان ویژه اش را در امور خاورمیانه، آسیا، دریای خزر و افغانستان منصوب کرد عملا عرصه را برای تصمیم گیری های مستقلانه رئیس دستگاه دیپلماسی تنگ کرد تا جایی که کار به توصیه مقام معظم رهبری برای پرهیز از موازی کاری کشید.

در آن زمان رئیس جمهوری، اسفندیار رحیم مشایی را به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور خاورمیانه، حمید بقایی را به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور آسیا، محمدمهدی آخوندزاده را به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور دریای خزر و ابوالفضل ظهره وند را به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان منصوب شدند. بعدها ظهره وند به افغانستان رفت و سفیر ایران در این کشور شد اما دخالت های بقایی و مشایی در امور سیاست خارجی ادامه یافت.

همان زمان حمید بقایی که به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور آسیا منصوب شده بود ادعا کرد که «دولت عثمانی در سال 1915 اقدام به نسل‌کشی ارامنه کرده است»، ادعایی که باعث شد مقامات ترکیه رسما به این قضیه اعتراض کنند و از دولت ایران خواستند لحن خود را در این باره تغییر دهد.

این اما پایان ماجرا نبود. از سوی دیگر سفر بی سروصدای اسفندیار رحیم مشایی به عربستان، در روزهایی که رابطه دولت با آل سعود بدترین شرایط خود را سپری می کرد وقتی به گوش نمایندگان مجلس هشتم رسید پای علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه را به مجلس باز کرد که اگر دستگاه دیپلماسی، حوزه سیاست خارجی را عهده دار است و وزیرش صالحی است چه نیازی به این سفر است؟ و اصلا این سفر برای چه صورت گرفته است.

انتقال به پاستور

این ماجرا وقتی بیخ پیدا کرد که علی سعیدلو معاون بین الملل رئیس جمهوری شد و عملا بخشی از بدنه دستگاه دیپلماسی از خیابان کوشک مصری به پاستور آمد. از آن زمان تاکنون برخلاف منوچهر متکی، علی اکبر صالحی انتقادی به دخالت مقامات دولتی در امور سیاست خارجی نکرده است، او خود گاه در برخی عرصه ها مثل سفرش به عربستان در روزهایی که ایران را متهم به ترور سفیر عربستان در واشنگتن کرده بودند ، دیدارش با وزیرخارجه انگلیس در حاشیه یک نشست و اقداماتی از این قبیل در معرض انتقاد منتقدان دولت قرار گرفته اما کمترین اعتراضی به ورود مقامات دولتی به عرصه تحت مدیریتش دارد.