نگاهی به تاریخچه میزبانی های ایران

عظمت و شمول اجلاس عدم تعهد باعث گشته است که نگاه و تحلیل تاریخی به محاق رفته و از یاد ببریم که ایران پیش از این نیز محور اتفاقات مهم جهانی و منطقه ای بوده است. حتما تا کنون بازتاب های رسانه ای این گفته ها را دیده اید: صالحی وزیر امور خارجه: اجلاس سران عدم تعهد بزرگترین اجلاس ایران بعد از انقلاب است. 20/2/91 مهمان پرست سخنگوی وزارت خارجه: نم (جنبش عدم تعهد) بزرگ‌ترين اجلاس سياسي در تاريخ ايران است. 2/6/91 حسن قشقاوی معاون وزير امور خارجه در امور كنسولي، پارلماني و ايرانيان: قرار است در شهريورماه، بزرگترين واقعه ديپلماتيك در تاريخ ايران اتفاق بيافتد. 30/2/91

این مطلب قصد دارد با نگاهی تاریخی به میزبانی های ایران پیش از برگزاری اجلاس عدم تعهد بپردازد. شروع به کار اجلاس عدم تعهد در تهران و فضای رسانه ای و تبلیغاتی که در این روزها شکل گرفته است گرچه از اهمیت زائدالوصف گردهمایی 120 کشور جهان در قالب جنبش غیرمتعهدها حکایت می کند اما در این میانه نباید تحلیل و نگاه استراتژیک به مسائل را از دست داد و لازم است نخبگان و رسانه های دغدغه مند به روشنگری در خصوص نقش ایران پیش از برگزاری اجلاس عدم تعهد در عرصه بین المللی و منطقه ای بپردازند. به عبارت بهتر برپایی این اجلاس، افزون بر نقش تاریخی و محوری جمهوری اسلامی است که می تواند نقطه ثقلی در دیپلماسی ایرانی باشد اما پرداختن به آن به صورت مستقل و خودشیفته وار، پشت پایی به همه داشته ها و باعث از دست رفتن نگاه تحلیلی نسبت به جایگاه استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است. میزبانی اجلاس سران کشورهای اسلامی سران و نمایندگان عالی‌رتبۀ بیش از ۵۰ کشور اسلامی از ۱۸ آذرماه ۱۳۷۶ در هشتمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در تهران شرکت کردند. ۲۵ رییس‌جمهور، ۲ امیر، ۲ ولیعهد و ۱۰ نخست‌وزیر و معاون رییس‌جمهور به همراه دبیرکل سازمان ملل متحد، دبیرکل اتحادیه عرب، دبیرکل فائو و دبیرکل اکو به تهران سفر کردند. اهمیت این اجلاس به حدی بود که «سی. ان. ان» اعلام کرد «در حالی که امریکا نتوانست هم‌پیمانان خود را در کنفرانس دوحه گردهم آورد، ایران بیش از پنجاه و پنج کشور اسلامی را در تهران گردهم آورده و این یک پیروزی پر ارزش است.»

ميزبانی اجلاس بين‌المللي مبارزه جهاني با تروريسم روسای جمهور، نخست وزیران و وزرای امور خارجه بیش از 80 کشور و نهاد بین المللی 4 و 5 تیر 90 برای این اجلاس مهم به تهران دعوت شده بودند. سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، سازمان همکاری کشورهای آسیایی، سازمان شانگهای، سازمان اکو، پلیس بین الملل، دفتر مبارزه با جرم سازمان ملل از جمله سازمان های منطقه ای و بین المللی شرکت کننده در این اجلاس بودند. مقام معظم رهبری در بیانیه مهمی که برای این اجلاس صادر کردند نکات برجسته ای از تروریسم بین المللی آمریکا و اسرائیل را مورد بررسی قرار دادند: «حافظه‌ی تاریخی ملت‌های منطقه‌ی ما هرگز فراموش نخواهد كرد كه دولت‌های استعمارگر چگونه برای غصب فلسطین و فراری دادن ملت مظلوم آن از خانه و كاشانه‌ی خود، گروه‌های تروریستی جرّاری مانند آژانس بین‌المللی صهیونیزم و بیش از ده گروه مشابه دیگر را سازماندهی كردند و فاجعه‌ی دیر یاسین و نظائر آن را پدید آوردند. رژیم صهیونیستی از آغاز پیدایش خود تا امروز نیز علناً به رفتارهای تروریستی در درون و بیرون فلسطین ادامه داده و بیشرمانه آنها را اعلام هم كرده است. سردمداران قبلی و كنونی رژیم صهیونیستی، آشكارا به تاریخ تروریستیِ خود و حتی در مواردی به شركت خود در عملیات ترور، افتخار می‌كنند. نمونه‌ی دیگر، رژیم ایالات متحده‌ی امریكا است كه در چند دهه‌ی اخیر، سیاهه‌ی بالابلندی از رفتارهای تروریستی و نیز پشتیبانی مالی و تسلیحاتی از تروریست‌های سازمان‌یافته در كشورهای این منطقه، پدید آورده است. حملات مرگبار هواپیماهای بدون سرنشین به خانوارهای بی‌دفاع در روستاها و مناطق محروم در افغانستان و پاكستان كه بارها جشن عروسی آنها را به عزا مبدّل كرده است، جنایات بلك واتر در عراق و كشتار شهروندان و نخبگان عراقی، كمك به گروه‌های بمب‌گذار در ایران و عراق و پاكستان، ترور دانشمندان هسته‌ئی در ایران با همكاری موساد، سرنگون كردن هواپیمای مسافری ایران در خلیج فارس و كشتن حدود سیصد كودك و مرد و زن مسافر .. گوشه‌هایی از این سیاهه‌ی ننگین و فراموش‌نشدنی است.»

میزبانی چهاردهمین اجلاس سران گروه 15 چهاردهمين اجلاس سران گروه 15 دوشنبه 27 ارديبهشت ماه 89 در تهران برگزار شد. آرژانتين، برزيل، شيلي، ونزوئلا، جامائيكا، مكزيك، الجزاير، مصر، كنيا، نيجريه، سنگال، زيمبابوه، هند، اندونزي، ايران، مالزي و سريلانكا اعضاي اين گروه را تشكيل مي‌دهند. ايران در سال 2006 و در حاشيه اجلاس سران جنبش عدم تعهد در هاوانا (كوبا) رياست اين گروه را عهده‌دار شد. از نکات مهم این نشست، دیدارهای جداگانه سران گروه 15 با رهبر معظم انقلاب اسلامی بود. میزبانی اجلاس بین المللی بیداری اسلامی در این اجلاس بیش از 600 نفر از اندیشمندان جهان اسلام از 80 کشور دنیا و 400 نفر از اندیشمندان داخلی به بحث و تبادل نظر در خصوص بیداری اسلامی پرداختند. از جمله مدعوین این همایش سهمی هویدی اندیشمند برجسته مصری، ابراهیم جعفری نخست وزیر سابق عراق، عمار حکیم رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، شیخ نعیم قاسم معاون دبیر کل حزب الله لبنان و تعداد زیادی از چهره های علمی و اساتید دانشگاه های جهان اسلام بودند. نکته قابل توجه، شهادت برهان الدین ربانی رییس شورای عالی صلح افغانستان پس از این حضور در این اجلاس بود. گفتنی است اجلاس جوانان، شعرا و زنان پس از این اجلاس برگزار شد و در آینده نیز اجلاس نویسندگان، هنرمندان و اساتید برگزار خواهد شد. ميزبانی نخستين كنفرانس بين‌المللي خلع سلاح و عدم اشاعه این کنفرانس با حضور بيش از 14 وزير امور خارجه، 10 معاون وزير و 8 نماينده از سازمان‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي در روزهای ۲۸ و فروردین ماه ۱۳۸۹ در تهران آغاز به كار کرد. این کنفرانس با شعار«انرژی هسته‌ای برای همه، سلاح اتمی برای هیچ کس» برگزار شد و اهمیت آن در این بود که جمهوری اسلامی توانست در اوج فشارهای جبهه استکبار هیأت های چندین کشور را به تهران گسیل دارد. رهبر معظم انقلاب در پیام مهمی به این اجلاس "حرام بودن کاربرد سلاح اتمی" را مورد تأکید قرار دادند و خطاب به شرکت کنندگان تأکید کردند: "... تنها مجرم اتمی جهان اينک به دروغ خود را مدّعی مبارزه با گسترش سلاح اتمی معرفی می‌كند؛ درحالی‌كه یقیناً هیچ اقدام جدّی در این مسیر صورت نداده و هرگز صورت نخواهد داد. اگر ادعای مبارزه با گسترش سلاح هسته‌ای آمريكا دروغ نبود، آیا رژیم صهیونیستی می‌توانست ضمن خودداری از پذیرش مقررات بین‌المللی در این زمینه به‌ويژه ان.پی.تی، سرزمین اشغال‌شده فلسطین را به زرادخانه‌ای مُبدّل سازد كه انبوهی از سلاح‌های هسته‌ای در آن ذخیره شده‌است؟ ..." 25 سال میزبانی کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام ایدئولوژیک که بر بنیان های نظری و استدلالی استوار است بیش و پیش از همه علاقه مند به ارتباط با نخبگان و اندیشمندان کشورها به خصوص در گستره جهان اسلام بوده است. بر این اساس 25 سال است که از طریق سازمان تقریب مذاهب اسلامی میزبان اندیشمندان و نخبگان کشورهای دیگر است. در بیست و پنجمین کنفرانس وحدت اسلامی که بهمن ماه 90 و با حضور 271 عضو مجمع عمومي مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي و نيز متفكران و انديشمندان سایر کشورها برگزار شد ۳۰ نشست كاري با ارايه يكصد و بيست و پنج سخنراني و مقاله برنامه ریزی و اجرا گردید. جمع بندی و نتیجه گیری: بسیاری از کشورهای جهان که به خاطر ترس از محدودیت، تنبیه و انزوا از سوی کشورهای استکباری نتوانستند خواسته ملت های خود را محقق کنند و در تصمیمات ملی و بین المللی مستقل عمل کنند در دو دهه ابتدای انقلاب اسلامی به دلیل برچیده شدن نظام شاهنشاهی - که مورد حمایت صریح آمریکا بود - و نیز مقابله با هجمه صدام حسین در ایران - که با حمایت گسترده اروپا و آمریکا انجام شد - در تصمیم گیری های رسمی به صورت جانبدارانه از بلوک شرق و غرب حمایت کردند و این جمهوری اسلامی ایران بود که یک تنه با شعار "نه شرقی نه غربی" در صحنه جهانی ایستادگی می کرد. پس از ورود به سومین دهه از انقلاب اسلامی اما ورق برگشت و رهبری هوشیارانه، دیپلماسی فعال و توانمندی های ملی ایران توانست کشورهای مختلف را به ایران نزدیک تر کرده و حتی باعث شد آنان در موضع گیری های رسمی و علنی خود حمایتشان را از آرمان ایران اسلامی اعلام نمایند. ظهور بیداری اسلامی عملا کمک کرد تا خواست مردمی، خود را بر اراده حکومت های جعلی حاکم کند و از همین رو شاهدیم موج بیداری اسلامی، همسویی و توجه کشورها را به حرکت انقلابی مردم ایران بیشتر کرده است. ایران جدا از برگزاری اجلاس هایی که در سطور بالا به آن اشاره شد میزبانی های دیگری را نیز داشت که بیشتر در عرصه "دیپلماسی عمومی" دسته بندی می شود. حضور سالانه 4 میلیون گردشگر و 1 میلیون زائر خارجی نشانه ای از توجه مردمی به ایران است. از سوی دیگر در تنگناهای مسلمانان کشورهای جهان این جمهوری اسلامی بود که پیشقدم شد و مرزهای خود را به روی پناهندگان و آوارگان باز کرد. آنچه پس از حمله آمریکا به عراق و فغانستان اتفاق افتاد و حضور 3 میلیون پناهنده در ایران از اقدامات انسان دوستانه ای بود که هرچند مشکلات و حاشیه هایی را در داخل کشور پدیدآورد اما به صورت عملی به دول و ملل اسلامی نشان داد که ایران همراه و همدل با شماست. حال با آنچه که از تأثیرگذاری و نقش فعال ایران اسلامی در تصمیم گیری های مهم جهانی و منطقه ای اشاره شد باید منتظر بود که رهبر معظم انقلاب در نطق افتتاحیه اجلاس عدم تعهد که نشانه بارز پیروزی ایستادگی و مقاومت ملی ایران است چه رهنمودهایی را به دولت ها و ملت های جهان صادر می کنند. منبع : دیدبان