هدف بازرسان آژانس از مذاکره با ایران

ايسنا: هرمان ناكارتس، رييس بازرسان آژانس بين المللي انرژي اتمي كه رياست هيات آژانس در مذاكرات با ايران را به عهده دارد گفت كه در ديدارش با هيات ايراني درخواست خود براي دسترسي به تاسيسات نظامي پارچين را تكرار خواهد كرد. علي اصغر سلطانيه، نماينده دايم ايران در آژانس بين املللي انرژي اتمي نيز روز جمعه پيش از ورود به جلسه مذاكره با نمايندگان آژانس در سفارت ايران در وين به خبرنگاران گفت: ما انتظار پيشرفت در اين نشست را داريم. وي بدون ارايه توضيح بيشتر اظهار كرد: اين واقعيت كه ما اين مذاكرات را با آژانس ادامه مي‌دهيم نشان مي‌دهد كه مصمم به حركت به سوي نتيجه‌اي مثبت هستيم. هر دو طرف در تلاشند تا اختلافات را رفع كنند. بر اساس گزارش رويترز، پيش از مذاكرات روز جمعه ميان دو طرف بان كي مون، مدير كل آژانس بين المللي انرژي اتمي در اين باره گفت: من نمي‌توانم خيلي خوشبين باشم. ما نهايت تلاش‌مان را با روحيه‌اي سازنده براي كار كردن بر روي توافقي ميان ايران و آژانس انجام داده‌ايم اما تا كنون در رسيدن به توافق موفق نبوده‌ايم. وي كه روز چهارشنبه در فنلاند با خبرنگاران صحبت مي‌كرد، گفت: هيچ نشانه‌اي در اختيار ندارم مبني بر اين كه اين روند خيلي زود تغيير كند. آمانو با ذكر اين كه آژانس همچنان مي‌خواهد به پارچين دسترسي پيدا كند با استناد به تصاوير ماهواره‌اي مدعي شد فعاليت‌هايي در پارچين در حال انجام است كه «ما فكر مي‌كنيم كه اين امر به فعاليت‌هاي راستي آزمايي ما صدمه مي‌زند. » مدير كل آژانس افزود: اما در هر حال ما همچنان از ايران مي‌خواهيم براي ما دسترسي به اين ساختمان در سايت پارچين را فراهم كند. آمانو در عين حال گفت كه آژانس هنوز به هيچ نتيجه گيري نرسيده است. وي افزود: ما نمي‌گوييم كه ايران تسليحات هسته‌يي دارد. ما نمي‌گوييم ايران تصميمي براي اين هدف اتخاذ كرده است. مدير كل آژانس با ذكر اين كه « تكه‌هايي از اطلاعات به فعاليت‌هايي اشاره دارد» افزود كه به اين دليل « ما تمايل داريم ايران با ما براي شفاف سازي درباره اين مسايل همكاري كند.» اين در حالياست روزنامه‌ كريستين ساينس مانيتور شهريور ماه در گزارشي به نقل از بازرسان برجسته پيشين آژانس اصرار آمانو براي بازديد از محلي خاص در پارچين را زير سوال برد و غيرمنطقي خواند. اين روزنامه با اشاره به تقاضاي آژانس براي بازديد از پارچين نوشت: پارچين به سنگ محكي براي تمايل ايران به شفاف بودن در برابر آژانس تبديل شده است كه مي‌گويد اطلاعات جديدي در خصوص فعاليت‌هاي مرتبط با تسليحات در اين سايت دارد و مي‌خواهد براي اولين بار پس از هفت سال از آنجا ديدن كند. اما بازرسان پيشين آژانس مي‌گويند كه تمركز نامتعارف براي بازديد از پارچين، كار تازه‌اي است كه مي‌تواند اعتبارش با توجه به اين كه مسايلي ديگر ميان آژانس و ايران باقي مانده است را به مخاطره اندازد. همچنين اينكه آژانس در خصوص چيزي كه دقيقا مي‌خواهد ببيند باز برخورد مي‌كند غير متعارف است. اين كار مي تواند اعتبار هرگونه بازرسي احتمالي را زير سوال ببرد. اولي‌ هاينونن ، رييس سابق امور پادمان‌هاي آژانس تا نيمه سال 2010 مي‌گويد: متعجبم كه آژانس در اين مورد مي‌خواهد پيش‌تر ساختماني را كه قصد بازديد دارد، مشخص كند زيرا چنين كاري باعث مي‌شود در نهايت وضعيت نامناسبي پيش آيد. وي افزود: قبل از هر چيز، اگر اين ( بازرسي‌) به تعويق افتد پاكسازي مي‌تواند انجام گيرد و اين براي ايران خوب نيست. فرض كنيد كه بازرسان در نهايت به آنجا بروند و چيزي پيدا نكنند. مردم خواهند گفت: اوه، به اين دليل است كه ايران آنجا را پاكسازي كرده". وي كه اكنون در دانشگاه هاروارد تدريس مي‌كند، ادامه داد: اما در واقع ممكن است هيچ‌گونه پاكسازي انجام نشده باشد. در اين صورت اير ان بازنده خواهد بود. نمي‌دانم چرا آژانس اينگونه برخورد مي‌كند، اين عملكردي استاندارد نيست. اين روزنامه افزود: بازرسان آژانس در ژانويه و نوامبر سال 2005 به پارچين دسترسي پيدا كردند، سايتي نظامي كه بسيار بزرگ و شامل صدها ساختمان و بناي زيرزميني است. در آن زمان اين سايت توسط ايران به چهار بخش جغرافيايي تقسيم شده. بازرسان با استفاده از ماهواره و ديگر اطلاعات اجازه يافتند هر يك از اين بخشها را انتخاب كنند و سپس از هر ساختماني در آن بخش بازرسي كنند. در سال 2005 بازرسي‌ها بيش از پنج ساختمان را شامل شد كه از خاك آن نمونه برداري شد. آنها به هيچ چيز مشكوكي برخورد نكردند اما اين ساختمان شامل ساختمان‌هايي كه امروز آژانس تمايل به ديدن آن را دارد نبود. هاينونن كه رياست آن بازرسي‌ها را به عهده داشت،‌ با ياد آوري آن گفت: انتخاب ( ساختمانهاي هدف) پيش‌تر انجام نشد و زماني انجام شد كه ما به محل رسيديم بنابراين كل پارچين در دسترس قرار داشت. وي ادامه داد: وقتي كه به آنجا رسيديم گفتيم كه از كدام سايت مي‌خواهيم بازديد كنيم. اين گزارش حاكي است: از آن زمان به بعد آژانس مي‌گويد كه اطلاعات جديدي درباره‌ي يك اتاقك انفجار دارد كه در سال 2000 نصب شده است. در ادامه اين گزارش در بخشي با عنوان چرا ايران اكراه دارد اجازه دسترسي به اين سايت را بدهد؟ آورده است:‌ پنج دانشمند ايراني مرتبط با برنامه‌ هسته‌يي ايران در دو سال گذشته در اين كشور ترور شدند. تهران " درز" اطلاعات محرمانه از طريق آژانس را مسوول اين ترورها مي‌داند. علي‌اصغر سلطانيه،‌ نماينده‌ ايران در آژانس تمركز آ‌ژانس بر پارچين را در اوايل ماه مارس رد كرد و گفت كه اتهامات درباره‌ي اين سايت " مضحك" و " بچه‌گانه" است تا از هيچ چيز، چيزي بسازند. سلطانيه گفت كه دسترسي به پارچين " فقط يك مساله كوچك" است. هانس بليكس، مدير كل سابق آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و رييس بازرسان تسليحاتي سازمان ملل در عراق نيز از تمركز آژانس بر پارچين به عنوان يك سايت نظامي كه بازرسان پيشتر هم به آنجا رفته‌اند، ابراز تعجب كرد. بليكس اواخر مارس به شبكه‌ تلويزيوني الجزيره در اين باره گفت: هر كشوري نسبتا اكراه خواهد داشت كه به بازرسان بين‌المللي اجازه دهد به يك سايت نظامي بروند. وي افزود: به شكلي مي‌توان گفت كه ايراني‌ها در مقايسه با بسياري از ديگر كشورها بسيار شفاف‌تر بوده‌اند. اين گزارش حاكي است: رابرت كلي، بازرس آمريكايي سابق آژانس كه سه سال قبل بازنشسته شد نيز در تماسي از وين گفت: اين كار معني ندارد . نمي توانم بفهمم كه چرا آمانو اعتبار آژانس را ( با پارچين) به خطر مي‌اندازد.