فراز و نشیب های مذاكرات بغداد تا مسكو

ایرنا: قرار است بیست و نهم و سی ام خردادماه نمایندگانی از جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 (انگلیس، فرانسه، آمریكا، روسیه و چین به همراه آلمان) در مسكو دور یك میز بنشینند و درباره راه هایی برای همكاری و اعتمادسازی های دوجانبه سخن گویند. با این حال، به نظر می رسد اعضای گروه 1+5 هنوز برای رسیدن به نتیجه ای مشترك، راهی طولانی دارند. این كشورها بیست و سوم خردادماه در شهر 'استراسبورگ' فرانسه، دور هم جمع شدند تا درباره برنامه خود برای مذاكرات آتی با تهران تصمیم بگیرند. از سوی دیگر، وزیر امورخارجه روسیه یك روز پس از برگزاری نشست فرانسه، عازم تهران شد تا درباره مذاكرات آتی جمهوری اسلامی ایران و اعضای گروه 1+5 در مسكو و همچنین برخی موضوع های منطقه ای همچون سوریه، رایزنی هایی داشته باشد. پیش از آن نیز در بیست و دوم خردادماه وزارت امورخارجه روسیه طی بیانیه ای بر ادامه گفت و گوها بر اساس روند اقدام های گام به گام و متقابل تاكید كرده بود. چین نیز در همین روز ادامه گفت و گوها را خواستار شده و طرف غربی را به انعطاف پذیری برابر برنامه هسته ای ایران فراخوانده بود. همین امر، دلیلی بر افزایش شكاف میان اعضای گروه 1+5 درباره نحوه تعامل با ایران است. ** تلفنی برای پایان كشمكش ها! ----------------------------------------- نشست مسكو پس از مذاكرات سوم خردادماه تهران و گروه1+5در بغداد ترتیب داده شد. قرار بود همانند آنچه در فاصله زمانی برگزاری مذاكرات استانبول 2 (بیست و ششم فروردین ماه) تا نشست بغداد صورت گرفت، معاونان 'سعید جلیلی' و 'كاترین اشتون' مذاكره كنندگان ارشد جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5، با یكدیگر درباره چارچوب گفت و گوها، بحث های كارشناسی انجام دهند. با این حال، نامه نگاری بعدی معاون جلیلی به منظور اعلام آمادگی برای تشكیل این گروه های كارشناسی، از سوی معاون اشتون بی پاسخ ماند. پس از ارسال دومین نامه از سوی تهران، پاسخی دریافت شد كه بر ابهام های موجود افزود. معاون اشتون در این نامه تلویحا ادعا كرده بود توافقی برای ادامه گفت و گوهای كارشناسانه در مذاكرات بغداد بین دو طرف صورت نگرفته است. همین امر سبب شد جلیلی شخصا نامه ای به اشتون بنویسد و با گلایه از تعلل در برگزاری نشست های مقدماتی برای آماده كردن دستور جلسه مذاكرات مسكو، از آماده نبودن طرف مقابل برای عمل به توافقات و در نتیجه كند شدن مسیر گفت و گوها به دلیل چنین رویكردهایی انتقاد كند. جلیلی در نامه خود به كاترین اشتون نوشت: تعلل طرف مقابل در برگزاری جلسه معاونین و كارشناسان اراده آنان را برای گفت‌وگوهای موفق در مسكو در ابهام و تردید قرار می‌دهد. رییس تیم مذاكره كننده ایران روندی را كه گفت‌وگو صرفا برای گفت‌وگو باشد، بی ثمر دانست و ابراز امیدواری كرد 'طرف مقابل بتواند آمادگی لازم برای شركت در جلسات معاونین و كارشناسان پیدا كند تا مقدمات لازم برای دستور كار اجلاس مسكو فراهم شود'. جریان این نامه نگاری ها سرانجام با تماس تلفنی اشتون و جلیلی قطع شد. بیست و سوم خردادماه، اشتون به عنوان نماینده گروه 1+5 گفت: آماده ایم در مسكو درباره پیشنهادهای پنج گانه ایران در (نشست) بغداد اعم از موضوعات هسته ای و غیرهسته ای گفت و گو كنیم. وی با تاكید بر لزوم موفقیت آمیز بودن نشست مسكو، ابراز امیدواری كرد بتوان بر اساس پنج پیشنهاد ایران و پیشنهاد 1+5، به نقاط مشترك دست یافت. جلیلی نیز تاكید كرد آماده نبودن طرف مقابل طی 20 روز گذشته برای گفت و گوهای كارشناسی و معاونین، موجب ایجاد وقفه در پیشرفت گفت و گوهای سازنده و رو به جلو شده است. همان روز، سخنگوی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران خبر داد 'توافقی صورت گرفته است تا معاونان آقای جلیلی و خانم اشتون ملاقات و دستور كار و چارچوب مذاكرات را تعیین كنند. ** نگاه ها به سمت روسیه ---------------------------------------- سفر بیست و چهارم خردادماه 'سرگئی لاوروف' وزیر امورخارجه روسیه، به ایران تمایل مسكو را برای آماده كردن شرایط لازم به منظور برگزاری نشست هفته دیگر تهران و 1+5 نشان می دهد. به هر روی، كرملین به عنوان یكی از حامیان اصلی اجرای طرح گام به گام بر اساس اقدام های متقابل دو طرف، در پی رسیدن به نتیجه ای ویژه طی نشست مسكوست. نمی توان منكر این شد كه دستیابی به هر نتیجه مثبت در موضوع ایران، جایگاه روسیه را از دیدگاه قدرت دیپلماسی منطقه ای و البته بین المللی افزایش خواهد داد. این امر بویژه با توجه به آغاز سومین دوره ریاست جمهوری 'ولادمیر پوتین' در این كشور، اهمیت بیشتری می یابد. از سوی دیگر، برخی اقدام ها از سوی گروه 1+5 نیز در آستانه مذاكرات، قابل تامل است. به گزارش بیست و دوم خردادماه خبرگزاری انگلیسی 'رویترز'، 'هیلاری كلینتون' وزیر امورخارجه آمریكا، هفت كشور هند، مالزی، جمهوری كره، آفریقای جنوبی، سریلانكا، تركیه و تایوان را از تحریم یك جانبه صنعت نفت ایران از سوی واشنگتن، معاف كرد. پیش از این نیز ژاپن، بلژیك، جمهوری‌چك، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان، اسپانیا و بریتانیا در این فهرست قرار گرفته بودند. بر اساس این قانون تحریمی علیه ایران كه اواخر سال 1390 توسط رییس جمهوری آمریكا امضا شد، كشورهای جهان تا بیست و هشتم ژوئن (هشتم تیرماه) وقت دارند یا واردات نفت از ایران را متوقف كنند و با این تحریم‌ها همراه شوند یا در غیر این صورت از دسترسی به نظام مالی آمریكا محروم خواهند شد. گرچه كلینتون طی بیانیه ای در همان روز ادعا كرد 'با كاهش فروش نفت ایران، ما این پیام قاطع را به رهبران ایران ارسال خواهیم كرد كه تا زمانی آنان اقدامات عینی را برای برطرف ساختن نگرانی های جامعه بین المللی انجام ندهند، به طور مداوم با افزایش انزوا و فشار مواجه خواهند شد'، اما به نظر می رسد ترس از بالا گرفتن بحران تامین انرژی كه بر مشكلات مالی كشورهای غربی خواهد افزود، كاخ سفید را وادار به نشان دادن این واكنش كرده است. به هر حال، تاثیر رشد قیمت جهانی نفت بر اقتصاد شكننده آمریكا در درجه نخست برای دولت این كشور خطرآفرین خواهد بود كه خود را برای رقابت های انتخابات ریاست جمهوری سال جاری آماده می كند. از سوی دیگر، آمریكا این حربه را برای اعمال فشار بر كشورهای دیگر و وادار كردن آنان برای نشستن پای میز مذاكره و اعطای امتیازها در نظر دارد. دلیل این امر نیز لحاظ نكردن كشوری مانند چین در فهرست معاف شدگان از تحریم های نفتی علیه جمهوری اسلامی ایران است. چین كه یك پنجم از نفت ایران را خریداری می كند بارها نسبت به اعمال تحریم های یكجانبه آمریكا واكنش نشان داده و اعلام كرده اند با این تحریم‌ها همراهی نخواهند كرد. تاكید 'گنگ شائونگ' سخنگوی سفارت چین در واشنگتن، بر اینكه چین 'مخالف تحریم‌های یك‌جانبه اعمال‌شده توسط یك كشور علیه دیگران است'، شاهدی بر این مدعاست. از سوی دیگر، اعلام آمادگی اشتون برای بررسی پیشنهادهای تهران در كنار پیشنهادهای گروه1+5 در دستور كار نشست مسكو، نشان از برخی پیشرفت ها در این عرصه می دهد؛ البته در صورتی كه برخلاف گفته های اشتون، ادعاهای جدیدی در گفت و گوها مطرح نشده و كارشكنی های مرسوم صورت نگیرد. جلیلی نیز بیست و چهارم خردادماه در دیدار با وزیر امورخارجه روسیه، ابراز امیدواری كرد 'گروه 1+5 آمادگی ورود به بحث جدی درباره پیشنهادهای ایران را كه به عنوان دستور كار با خانم اشتون توافق شده است، پیدا كند'. در چنین شرایطی، اقدام های آتی اعضای گروه مذكور در چند روز آتی تا زمان برگزاری نشست مسكو نشان خواهد داد آیا آمادگی لازم در آنها وجود دارد یا خیر. فراتر از آن، بزودی روشن می شود طرف مقابل تهران بواقع اراده لازم را برای ادامه گفت و گوها بر پایه همكاری حول محورهای مشترك دارد یا از خلال گفت و گوهای اخیر فقط به دنبال فضاسازی رسانه ای و فریب افكار جهانی بوده و منافع خود را می جوید. غرب در محاسبه های خود باید این را در نظر بگیرد همچنان كه تهران تاكنون تمام فشارهای اعمال شده علیه خود را همچون تحریم ها، ترور دانشمندان هسته ای، حملات بدافزارهای اینترنتی و حملات سایبری به تاسیسات و مراكز مهم، هجمه های رسانه ای، جوسازی های سیاسی و ... به فرصتی برای پیشرفت های علمی و هسته ای تبدیل كرده است، از این پس نیز حركت خود را در چارچوب حقوق قانونی خود بر اساس معاهده منع گسترش سلاح هسته ای (ان. پی. تی) و اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی متوقف نمی كند.