9 روایت از 9 اعتبارنامه پرحاشیه مجلس

مهر: بررسی اعتبارنامه نمایندگان دستور این روزهای مجلس تازه افتتاح شده است، اعتبارنامه علاوه بر آنکه ابزاری برای ممانعت از ورود نمایندگانی به مجلس است که به فساد سیاسی و اخلاقی اشتهار دارند؛ گاه دستاویزی سیاسی برای حمله به رقیب نیز می شود.

چه در مجلس شورای اسلامی و چه در مجلس شورای ملی روایت هایی جالب از تصویب اعتبارنامه ها وجود دارد. در دوره چهارم مجلس شورای ملی آیت الله مدرس اعتبارنامه نمایندگان موافق قرارداد ۱۹۱۹ و همکاران وثوق‌الدوله مخالفت می‌کند و مانع تصویب اعتبارنامه همه آنان می شود. روایت هایی مشابه در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی نیز دیده می شود.

مجلس اول حسن آیت

اعتبارنامه دکتر حسن آیت در مجلس اول از جمله معروفترین و جنجالی ترین اعتبارنامه‌های ادوار مجلس است. احمد سلامتیان در مجلس اول با استناد به حضور دکتر حسن آیت در کرسی بحث آزاد دانشجویان که در سال ۱۳۴۰ روزنامه اطلاعات راه انداخته بود به آیت اتهام اشتهار به فساد سیاسی زده بود. سلامتیان اتهام فساد اخلاقی را هم به دکتر آیت زده بود. استناد او به پرونده ای در مدرسه پروین اعتصامی دامغان بود که بعدها هم مشخص شد آن پرونده ساخته و پرداخته ساواک بوده است علیه آیت. پرونده حسن آیت در کمیسیون تحقیق که ریاست آن را محمد صادق خلخالی بر عهده داشت بررسی می‌شود و روز دفاع آیت دفاعیتاتش را با یک بیت شعر آغاز می کند:

آن یار کز او گشت سردار بلند جرمش آن بود که اسرار هویدا می‌کرد

او می گوید: روزی که جناب آقای احمد سلامتیان به اعتبارنامة من اعتراض کردند بسیاری در داخل مجلس خندیدند و تعجب کردند و همینطور بسیاری در خارج مجلس. من هم از خوشحالی که داشتم خندیدم ولی تعجب نکردم خوشحال شدم برای اینکه به مصداق تعرف‌الاشیاء باضدادها؛ من به ضدم شناخته می‌شدم. آیت درباره استدلال های سلامتیان می گوید: ایشان گفتند این کرسی آزادی بوده است که ازغندی در آن صحبت می‌کرده. این کرسی آزادی بوده است که روزنامة اطلاعات اداره می‌کرده، مثل اینکه ما به آقای هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس اول) بگوییم شما در جایی نشسته‌اید که قبلاً شریف امامی می‌نشسته. باید دید کرسی آزاد چه بوده و من در آن چه گفته‌ام و چه نقشی داشته‌ام...

بعد از این دفاعیات برخی نمایندگان مجلس در حمایت از دکتر حسن آیت شهادت می دهند؛ آیت درخواست می کند چون این جلسه، تاریخی است و می خواهد خطها روشن بشود، معلوم بشود کی چکاره است رای گیری علنی باشد. در رای گیری که به عمل آمد از ۱۷۰ نفری که رای دادند ۱۱۴ نماینده به اعتبارنامه حسن آیت رای مثبت می دهند که سیدعلی خامنه ای؛ علی اکبر هاشمی رفسنجانی؛ محمد یزدی، حبیب الله عسکراولادی؛ محمدجواد باهنر؛ عبدالواحد موسوی؛ سیداکبر پرورش؛ علی اکبر ناطق نوری، علی اکبر ولایتی؛ منوچهر متکی از جمله آن ها بودند. در جمع مخالفین او هم می شد اسامی مهدی بازرگان؛ محمدجواد حجتی کرمانی؛ ابراهیم یزدی؛ احمد سلامتیان؛ یدالله سحابی؛ عزت‌الله سحابی را می شد مشاهده کرد.

مجلس دوم اعتراض به نمایندگان قم

در مجلس دوم اعتبارنامه احمد آذری قمی و صادق خلخالی مورد اعتراض قرار می گیرد. ایت الله هاشمی رفسنجانی که ریاست مجلس دوم را به عهده داشت در خاطراتش می نویسد: : در جلسه علنی، اعتبارنامه آقای احمد آذری قمی مطرح بود. جلسه پرهیجان و مشکلی بود؛ مطالب ناروایی هم در این جلسه گفته شد. هم به سازمان تبلیغات اسلامی حمله شد و هم به جامعه مدرسین و... اعتبارنامه اذری قمی با ۱۶۴ رای موافق و ۹ رای مخالف تصویب می شود اما تصویب اعتبارنامه صادق خلخالی پروسه ای دو ماه می شود تا پس از ۲ ماه اعتراض بالاخره نمایندگان مخالف، اعتراض خود را پس می گیرند و اعتبارنامه صادق خلخالی هم تصویب می شود.

اعتبارنامه سبحانی نیا و باهنر در مجلس سوم

اعتبارنامه حسین سبحانی نیا و محمدرضا باهنر نمایندگان نیشابور و کرمان در مجلس سوم مورد اعتراض قرار می گیرد. علاوه بر این ها به اعتبارنامه علی اکبر ناطق نوری و فخرالدین حجازی هم اعتراض می شود. ناطق نوری؛ فخرالدین حجازی و محمدرضا باهنر با انصراف مخالفینشان از این سد عبور می کنند اما حسین سبحانی باید از خود دفاع می کرد. علی کامیار از حوزه انتخابیه ارومیه هم در این مجلس با مشکل تصویب اعتبارنامه روبرو و مجبور به دفاع از خود شد. اتهام کامیار همکاری با جنبش هایی غیرقانونی در ارومیه بود و اتهام سبحانی نیا استفاده از امکانات دولتی در تبلیغات انتخاباتی. کامیار در رد اتهامات؛ به سوابق جبهه خود اشاره می کند و بعد از پاسخ به سوالاتی در این باره ، اعتبارنامه اش با ۱۳۲ رای تصویب می شود. حسین سبحانی نیا هم توضیحاتی درباره اتهام استفاده از امکانات دولتی برای تبلیغات انتخاباتی خودش، می دهد، رفع شبهه می کند و اعتبارنامه اش تصویب می شود.

سید حبیب هاشمی و رد اولین اعتبارنامه

تجربه رد اولین اعتبارنامه در مجلس چهارم وقتی که اعتبارنامه سید حبیب هاشمی مورد اعتراض قرار گرفت، رقم خورد. پرونده او در کمیسیون تحقیق که سخنگوی آن کمیسیون را محمدرضا رحیمی بر عهده داشت بررسی می شد. محمدرضا رحیمی مخبر کمیسیون تحقیق مجلس چهارم در گزارش خود از بررسی پرونده سید حبیب هاشمی می گوید: با توجه به تحقیق محلی و مستندات و مدارک از جمله اظهارنظر صریح وزارت اطلاعات و بعضی از مسؤولین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و گزارش دادستانی انقلاب اسلامی، کمیسیون تحقیق به جهت التزام عملی به اسلام صلاحیت آقای سید حبیب هاشمی از حوزة انتخابیة فسا را به اتفاق آراء رد کرد. این گزارش چنان بود که رئیس جلسه از رحیمی خواست از طرح بحثهای مفصلی که در جلسه غیرعلنی مطرح شده چشم بپوشد. در رای گیری که به عمل آمد از ۲۰۸ نماینده مجلس ۱۲۵ نفر به اعتبارنامه هاشمی رای مثبت دادند و بنابراین اعتبارنامه او رد شد. در این مجلس اعتبارنامه قاسم شعله سعدی نماینده مردم شیراز هم مورد اعتراض حسن‌بیگی نمایندة دامغان قرار می گیرد که مهمترین اتهامات نماینده دامغان به شعله سعدی در حضور عناصر ضدانقلاب در ستاد انتخاباتی شعله سعدی و تجمع افراد ضد روحانی در ستاد او بود. در آن مجلس نمایندگان به اعتبارنامه شعله سعدی رای مثبت دادند.

مجلس پنجم تجربه دوم از رد اعتبارنامه

در مجلس پنجم هم تجربه دیگری از رد اعتبارنامه ها تکرار شد. اعتبارنامه حمید بهرامی احمدی که از حوزه انتخابیه رفسنجان با سروصدای زیاد به مجلس راه یافته بود در این مجلس رد شد. در ان زمان ظاهرا در انتخابات این حوزه انتخابیه دعوا و کشمکش هایی بین رقیبان شده و به زد و خورد بین هواداران طرفین منجر شده بود. نماینده مردم رفسنجان در جلسه علنی حاضر به دفاع از خود نمی شود و می گوید با توجه‌ به‌ اینکه‌ در جلسه‌ غیررسمی‌ و غیرعلنی‌ مجلس‌ مشروحاً با ارائه‌ مستندات‌ به‌ مسائل‌ ذیربط‌ پاسخ‌ داده‌ام‌، در اینجا نیازی‌ به‌ توضیح‌ بیشتر نمی‌دانم‌، بنابراین‌ استدعا می‌کنم‌ که‌ نمایندگان‌ محترم‌ که‌ قلب‌ تپندة‌ ملت‌ ایران‌ هستند با توجه‌ به‌ مسؤولیت‌ شرعی‌ و اسلامی‌ خودشان‌ هر تصمیمی‌ که‌ در مورد این‌ اعتبارنامه‌ میخواهند اتخاذ بفرمایند و هر تصمیمی‌ که‌ باشد به‌ دیدة‌ منت‌ قبول‌ دارم‌. ۱۴۹ نماینده با تصویب اعتبارنامه نماینده رفسنجان مخالفت کردند و ۴۹ نفر به او رای مثبت دادند.

مجلس ششم روایتی ۶ ماهه از تصویب اعتبارنامه حداد عادل

مجلس ششم با حضور اکثریت اصلاح طلبان مجلس، تمایلی به تصویب اعتبارنامه غلامعلی حداد عادل نداشت. حداد عادل در جریان بازشماری آرای تهران، به جای علیرضا رجایی به مجلس ششم راه یافته بود و اصلاح طلبان این مجلس این اتفاق را برنمی تافتند از همین رو نزدیک به شش ماه اعتبارنامه حداد عادل را در نوبت تصویب گذاشتند. در آن مجلس نزدیک به صد نماینده برای رد اعتبارنامه غلامعلی حداد عادل امضا جمع می کنند بالاخره بعد از استعلام هایی که نمایندگان مجلس ششم از وزارت کشور و شورای نگهبان درباره صحت انتخابات مجلس ششم در تهران می گیرند؛ جلسه بررسی اعتبارنامه حداد عادل اول آبان برگزاری می شود. غلامعلی حداد عادل از خود دفاع نمی کند و نامه ای به مهدی کروبی رئیس وقت مجلس می نویسد و می گوید اعتراض‌ آقایان‌ (یا شعبه‌ یا کمیسیون‌ یا معترضین‌) ‌ به‌ من‌ نبوده و اعتراض ها مربوط‌ به انتخابات است. اعتراض‌ چون‌ در رابطه‌ با ابطال‌ صندوقهاست‌ که‌ به‌ من‌ هیچ‌ ربطی‌ ندارد، لذا من‌ بحثی‌ ندارم‌ که‌ بیایم‌ دفاع‌ کنم‌. بعد از انجام رای گیری ها از مجموع ۲۲۳ رأی‌ مأخوذه‌ ۱۳۱ رای موافق به حداد عادل داده شد و ۷۲ رای مخالف؛ بنابراین‌ اعتبارنامه‌ آقای‌ حدادعادل‌ تأیید می شود.

تصویب بی سروصدا در مجلس هفتم و گروکشی در مجلس هشتم

در مجلس هفتم که به پیروزی قاطبه اصولگرایان بعد از حوادث روزهای پایانی مجلس ششم گره خورد، اتفاق قابل توجهی در جریان تصویب اعتبارنامه ها رخ نداد، اما در مجلس هشتم رضا عبداللهی نماینده ماهنشان همان کاری را کرد که این روزها علی ایرانپور و کاتب در مجلس نهم انجام داده اند. در مجلس هشتم وقتی فاطمه آلیا به اعتبارنامه رضا عبداللهی نماینده ماهنشان اعتراض می کند، عبداللهی اعتبارنامه ۱۸ نماینده تهران از جمله غلامعلی حداد عادل را مورد اعتراض قرار می دهد. بالاخره کار با رضایت طرفین حل می شود اما آلیا به اعتبارنامه نماینده دیگری هم در این مجلس اعتراض داشت که آن قضیه هم با وساطت حل شد. آلیا اعتبارنامه سلمان خدادادی نماینده سلماس را بنا به اتهامات اخلاقی مورد اعتراض قرار داده بود و از موضع خود نیز کوتاه نمی آمد تا جایی که در مقطعی جمعی از مردم حوزه انتخابیه سلماس روبروی مجلس تجمع کردند. آلیا بالاخره با وساطت ریش سفیدان مجلس اعتراض خود را پس گرفت.

مجلس نهم، تکرار تجربه مجلس هشتم

در مجلس نهم علی ایرانپور نماینده مبارکه و حبیب برومند نماینده پارس آباد و بیله سوار نیز با مشکل تصویب اعتبارنامه همراه شده اند. اعتراض به اعتبارنامه این دو نامه از سوی احمد توکلی و الیاس نادران صورت گرفته است. ایرانپور در واکنش به این کار همان تجربه ای را تکرار می کند که عبداللهی در مجلس هشتم. او بالاخره از موضع خود کوتاه می آید و رضایت می دهد که از اعتراض به اعتبارنامه ۲۸ نماینده تهران صرف نظر کند اما هنوز اصرار به اعتراض به اعتبارنامه توکلی و نادران دارد. در این مجلس علاالدین بروجردی نماینده بروجرد به اعتبارنامه کریمی قدوسی نماینده مشهد نیز اعتراض کرده است. اختلافات این دو نماینده به اتهاماتی برمی گردد که کریمی قدوسی درباره اختلاس سه هزارمیلیاردی به بروجردی زده و او را متهم به دست داشتن در این پرونده کرده بود.