تلاش برای احیای جایگاه از دست رفته آژانس

سرویس سیاسی «فردا»: در حالی که ایران و گروه 1+5 قرار است در بغداد مذاکراتی حساس را برگزار کنند، آمانو مدیرکل آژانس بین المللی هسته ای به ایران آمد تا خود را در پرونده هسته ای ایران منشاء اثر نشان دهد. این امر با توجه پادویی او برای غرب در خصوص پرونده هسته ای ایران و هم صدایی وی با رویکرد خصمانه غرب این سوال را به وجود دارد که هدف وی از سفر آمانو به تهران چه بود و چه اثری در مذاکرات بغدا خواهد داشت. پایگاه مطالعاتی «ایران هسته ای» دراین خصوص می نویسد که به نظر می رسد سفر آمانو به تهران برای تکمیل کردن مذاکراتی است که دکتر علی اصغر سلطانیه روز روز دوشنبه 25 اردیبهشت 1391 (14 می 2012) در وین آغاز کرد ولی این سوال وجود دارد که اگر هدف وی این بوده چرا اجازه نداده مذاکرات دوشنبه آینده (اول خرداد) ادامه پیدا کند؟ در واقع چه ضرورتی داشته است که مذاکرات لغو شده و سفر آمانو به تهران جانشین آن شود؟ به نظر می رسد مهم ترین مسئله مبهم در این میان که می تواند درباره هدف سفر آمانو به تهران هم شفاف سازی کند، این است که گروه 1+5 درباره مناسبات ایران و آژآنس چه نظری دارد؟اعضای گروه 1+5 تا کنون همواره با تاکید اصرار داشته اند که مسئله هسته ای باید در راس دستور کارهای مذاکراتی ایران با این گروه باشد. ایران هم از مذاکرات استانبول 2 به این سو پذیرفت که درباره مسئله ای-در کنار مسائل دیگر- با 1+5 مذاکره کند. از سوی دیگر با پذیرفته شدن رهیافت گام به گام و مبتنی بر عمل متقابل به عنوان چارچوب اصلی گفت وگوهای آتی، روشن است که وقتی ایران با 1+5 به مذاکره هسته ای می پیردازد، به ازای هر گامی که در این حوزه بر می دارد، 1+5 نیز موظف است گام متقابلی برداشته و در واقع یک ما به ازای مشخص در مقابل آن تعریف کند. به عبارت دیگر، در دستور کار قرار گرفتن موضوع هسته ای میان ایران و 1+5، باعث می شود همکاری ایران و آژانس به عنوان بخشی از مدالیته کلی با 1+5 تعریف شود که این گروه موظف است در ازای هر گام ایران در آن گام متقابلی بردارد. این در حالی که به نظر می رسد گروه 1+5 حاضر به روشن کردن تکلیف خود در قبال این مسئله نیست به این معنا که نمی خواهد همکاری ایران با آژانس را به عنوان بخشی از گام های ایران در چارچوب یک مدالیته مذاکراتی با خود بپذیرد و در ازای آن ما به ازایی تععریف کند. ظاهرا سفر آمانو را باید در همین چارچوب ارزیابی کرد. آمانو به دنبال آن بود که با اجرای یک ماموریت طراحی شده از جانب امریکایی ها بخشی از مسائل مابین ایران و آژنس را در چارچوب یک مدالیته به جز مدالیته در حال تدوین میان ایران و 1+5 قرار بدهد و به این ترتیب 1+5 را از پرداخت ما به ازا در قبال همکاری های ایران با اژانس، خلاص کند. بنابراین موضوع به طور ساده این است: اگر آمانو حقیقتا خود را در جایگاهی می بیند که یک طرف مذاکره جدی درباره برنامه هسته ای باشد، باید 1+5 را متقاعد کند که موضوع هسته ای را از دستور کار مذاکراتی با ایران خارج کنند و آژانس عهده دار این مذاکرات شود ولی اگر آمانو و آژانس در جایگاهی نیستند که به طور جدی درباره موضوع هسته ای با ایران مذاکره و تعامل کنند و نهایتا این غربی ها هستند که برای آژانس تصمیم می گیرند، بهتر آن است که اساسا اگر بناست درباره موضوع هسته ای مذاکره ای انجام می شود، این مذاکره با با 1+5 باشد که لااقل توان مذاکره جدی را دارند. بنابراین سوال این نیست که آمانو برای چه به تهران آمد. بلکه سوال این است که او اساسا تا آنجا که به حل و فصل برنامه هسته ای ایران مربوط است، چه جایگاه و شانی دارد؟