انتشار 20 سند سری درباره صدام و ایران

شرق: «ذهنش تمايل زيادي به دشمن پنداشتن ديگران داشت، او به‌رغم بلندپروازي‌هاي بسيار زيادي كه براي كشورش در سر داشت، به دليل درك ضعيف از روابط ديپلماتيك در خارج از خاورميانه، دچار اشتباه‌هاي بسيار بزرگي شد.» اين مودبانه‌ترين تصويري است كه روزنامه نيويورك‌تايمز بعد از انتشار بيش از 20 سند محرمانه در مورد صدام حسين كه از سوي دانشگاه دفاع ملي ايالات متحده منتشر شد، از ديكتاتور عراقي ترسيم مي‌كند. دانشگاه دفاع ملي آمريكا ۲۰ سند و صورت‌جلسه مربوط به ديدارهاي صدام حسين را به مناسبت برگزاري كنفرانسي درباره جنگ عراق علیه ایران در واشنگتن منتشر كرده كه اين اسناد بخشي از آرشيو محرمانه رهبر پيشين عراق است كه در سال 2003 پس از تصرف بغداد به دست نظاميان آمريكايي افتاد. براساس اطلاعات موجود در اين اسناد، صدام حسين در يكي از جلسات خود با مقايسه ايراني‌ها با زنان خياباني ادعا كرده بود كه ايالات متحده به تهران علاقه بيشتري دارد تا بغداد. او گفته بود: آمريكايي‌ها به اين دليل كه ايراني‌ها از ما مهربان‌تر و بهتر هستند، آنها را بيشتر دوست ندارند. علت علاقه آنها تنها اين است كه آنها برخلاف ما راحت سوار خودرويشان مي‌شوند. نيويورك‌تايمز مي‌نويسد: تصوير ارايه شده به وسيله اين اسناد بيانگر بعضي از جنبه‌هاي شخصيتي صدام حسين و ذهن پيچيده اوست. براساس اين گزارش يكي از اشتباه‌هاي محاسباتي صدام حسين، دست‌كم گرفتن توان نظامي ايران پيش از آغاز جنگ با تهران بود. آماتزيا بارام، يك كارشناس اسراييلي كه اسناد منتشر شده را مطالعه كرده، مي‌گويد: صدام حسين در جلسه‌اي كه كمتر از يك هفته پيش از آغاز جنگ برگزار شد، ابراز خوشبيني كرده كه با تجمع نظاميان عراقي در مرز، نيروهاي نظامي ايران دچار وحشت شوند و مقاومت چنداني نكنند. بر اين اساس، واكنش گسترده نيروي هوايي ايران به حمله عراق و بمباران تاسيسات مهمي چون نيروگاه اتمي در حال احداث اوسيراك (تموز-۱) در نزديكي بغداد به گونه‌اي بود كه براي صدام حسين قابل باور نبود و آن را به ارتش اسراييل نسبت داد. او البته كاملا در اشتباه بود. صدام در جلسه‌اي كه چند روز پس از آغاز جنگ برگزار شد، در اشاره به اين حمله گفت: اين كار اسراييل است. اما اسراييل چند ماه بعد به اين نيروگاه حمله و آن را منهدم كرد. بخش ديگري از اشتباه‌هاي صدام حسين مربوط به دخالت او در برنامه‌ريزي و طراحي تاكتيك‌هاي جنگ با ايران بود، بدون اينكه با اين تاكتيك‌ها يا تسليحات آشنايي داشته باشد. او همچنين از زياد بودن تلفات ابايي نداشته است. اما اشتباه ديگر صدام حسين، برداشت غلط از ماجراي موسوم به ايران - كنترا در سال ۱۹۸۶ بود. بر اين اساس، صدام حسين ماجراي فروش تسليحات آمريكايي به ايران را در راستاي توطئه عليه عراق برآورده كرده بود، در حالي كه اين موضوع به گفته مقام‌هاي ايالات متحده كمترين ربطي به اين كشور نداشت. براساس اين گزارش دولت رونالد ريگان، رييس‌جمهوري وقت ايالات متحده با هدف كمك به آزادسازي گروگان‌هاي غربي در لبنان، تلاش براي برقراري يك كانال ارتباطي با جمهوري اسلامي و كسب درآمد براي كمك به شورشي‌هاي نيكاراگوئه، به ايران تسليحات فرستاده بود. اما صدام حسين و مشاورانش برداشت ديگري از اين ماجرا داشتند. اسناد منتشر شده به نقل از طارق عزيز، وزيرخارجه و معاون نخست‌وزير وقت عراق نقل‌قول مي‌كند كه صدام احتمال داده كه هدف آمريكا، انتقام‌گيري از حمايت اين كشور از تلاش صورت گرفته براي استقلال پورتوريكو از ايالات متحده است. از ديگر موارد سوءبرداشت صدام حسين مربوط به ماجرايي است كه به اعدام فرزاد بازفت، خبرنگار ايراني روزنامه آبزرور بريتانيا منجر شد. بازفت كه در مارس ۱۹۹۰ در عراق به‌دار آويخته شد، در حال تهيه گزارش از يك انفجار مشكوك در جنوب بغداد بود كه به ظن جاسوسي براي اسراييل بازداشت شد. صدام حسين شخصا در پرونده او دخالت كرد و خواستار تعجيل در اعدام او شد تا «تنبيهي براي مارگارت تاچر»، نخست‌وزير وقت بريتانيا باشد كه او گمان مي‌كرد در توطئه عليه عراق نقش داشته است. هال برندز، استاد دانشگاه دوك آمريكا كه آرشيو منتشر شده را مطالعه كرده است، مي‌گويد: اين اسناد نشان مي‌دهد، شخصيت صدام حسين در طول زمان براساس رخدادهاي زندگي سياسي او شكل گرفته است. برندز مي‌گويد: او از راه توطئه چيني به قدرت رسيد و فكر مي‌كرد همه مشغول همين كار هستند.