آیت الله کعبی: تفکر اصولگرایی تحول گرا است

رسا: آیت الله عباس کعبی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضو کمیته داوری و نظارت وحدت اصولگرایان در گفت وگوی تفصیلی به بیان شاخصه های گفتمان اصولگرایی پرداخت. وی که به همراه آیت الله حسینی بوشهری نماینده جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در کمیته مشترک جامعتین و عضو کمیته داوری اصولگرایان است، به بیان جزئیات شاخصه های گفتمان اصولگرایی پرداخت و گروه های مختلف اصولگرایی را از هر گونه تفرقه و اختلاف برحذر داشت. آیت الله کعبی معتقد است چنانچه اصولگرایان متشتت و پراکنده شوند باید منتظر عواقب آن نیز باشند و در چنین شرایطی انتظار تشکیل مجلسی اصولگرا بعید خواهد بود. این عضو کمیته مشترک جامعتین فصل مشترک همه کسانی که در کمیته 8+7 حضور دارند را قبول محوریت بزرگان روحانیت و تلاش برای اجرایی کردن منشور اصولگرایی می داند و چشم پوشی، سعه صدر و پرهیز از اختلافات را لازمه حضور اضلاع مختلف اصولگرایان در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی ارزیابی می کند. متن گفت و گو با آیت الله کعبی تقدیم شما خوانندگان گرامی می شود. رسا: جناب آقای کعبی این روزها بحث وحدت اصولگرایان موضوع داغ رسانه ها است و برای این وحدت نیز سازوکاری در نظر گرفته شده است، ملاک وحدت همان منشوری است که منتشر شده است، برای شروع سخن به طور مختصر مراحل تشکیل کمیته 8+7 را بیان بفرمائید؟ به دنبال جلسه مشترک جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز تهران، کمیته مشترک جامعتین تشکیل و در جلسات متعددی در قم و تهران منشور اصولگرایی برای ایجاد وحدت میان اصولگرایان به امضای حضرات آیات یزدی و مهدوی کنی رسید و منتشر شد. منشور تفکر اصولگرایی از چهار مبنا و اصل پایه ای و دوازده شاخص به عنوان اولویت های جریان اصولگرایی شکل گرفته است، مبانی چهارگانه منشور تفکر اصولگرایی عبارتست از اسلام، جمهوری اسلامی با نگاه قانون اساسی، خط و سیره امام و ولایت مطلقه فقیه؛ به این معنا که هر کس این اصول را قبول داشته باشد اصولگرا است. شاخص های دوازده گانه منشور اصولگرایی نیز شامل دفاع از ارزش‌های اسلامی، پایبندی به مبانی انقلاب اسلامی، التزام عملی به ولایت فقیه و فصل‌الخطاب دانستن نظر رهبری، احترام و توجه به جایگاه روحانیت و مرجعیت، ساده زیستی و پرهیز از تجمل‌گرایی و اشرافیگری و توجه ویژه به گروه‌های ضعیف و نیازمند، اعتقاد به آزادی‌های مشروع و مردم‌سالاری دینی، عدالت محوری و مبارزه با فساد، تاکید و باور به پیشرفت همه جانبه کشور، اداره امور بر اساس موازین اسلامی، عقلانیت، قانون، برنامه، حسن تدبیر و عطوفت با مردم، اعتقاد و التزام به تعامل و هماهنگی میان قوا در سایه تدبیر‌های رهبری، دشمن‌شناسی، استکبار ستیزی، استقلال طلبی و موضع‌گیری صریح در برابر دشمنان و فتنه‌ها و تلاش برای تحقق وحدت امت اسلامی می شود. متعاقب انتشار این منشور تلاش برای ایحاد سازوکار اجرایی منشور تدوام یافت و به تشکیل کمیته وحدت اصولگرایان منجر شد و با تشکیل این کمیته فصل نوینی از فعالیت انتخاباتی اصولگرایان شکل گرفت، سپس از اضلاع و طیف های اصولگرایی دعوت به عمل آمد و این چنین شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان موسوم به کمیته 7 بعلاوه 8 شکل گرفت و به تایید رؤسای جامعتین رسید. رسا: با توجه به شاخص هایی که در منشور اصولگرایی بیان شده است، حضرتعالی چه تعریفی از اصولگرایی دارید؟ منشور اصولگرایی شفاف و روشن است، بر اساس این شاخصه ها ما باید بگوییم جبهه اصولگرایی همه کسانی را که با تنوع سلیقه و تفاوت دیدگاه در نحوه پیشبرد گفتمان و تفکر انقلاب اسلامی سهیم هستند در بر می گیرد، مهم پایبندی به این دوازده بند و 4 اصل می باشد. از این نظر اصولگرایی یعنی ضابطه گرایی، یعنی معیارگرایی و بر پایه ضوابط شرعی و قانونی گام برداشتن، از این منظر باید اصولگرایی را از حزب و جناح گرایی و گروه گرایی و سلیقه گرایی متمایز بدانیم. اصولگرایی یعنی تعهد به آرمان های اسلام و نظام مقدس اسلامی، این خلاصه مفهوم اصولگرایی است. یکی از نکات مهم نهفته در مفهوم اصولگرایی این است که اصولگرایی از بنیادگرایی و افراطی گرایی و تندروی بی پایه و بدون مبنا متمایز است. چون لیبرال ها و کسانی که در مقابل اندیشه غربی منفعل هستند از سویی تلاش می کنند اصولگرایان را به چند لایه تقسیم کنند و برآیند آنها را بنیادگرا بدانند یا بگویند رادیکال و تند هستند در حالی که اصولگرایی از منطق و عقلانیت برخوردار است. اصولگرایی به معنای محافظه کاری هم نیست و از آن متمایز است، چون محافظه کاری باعث ایستایی و رادیکالیسم و بنیادگرایی باعث هنجار شکنی می شود، در حالی که اصولگرایی یعنی التزام به مجموعه ای از هنجارهای قانونی و شرعی که در اصول پایه و شاخصه های اصولگرایی متبلور است. از این منظر باید بگوئیم تفکر اصولگرایی گفتمان انقلاب اسلامی و گفتمان تحول گرا است و در آن ایستایی و توقف معنا ندارد، جایی که متوقف شویم گفتمان و تفکر اصولگرا نیست. ویژگی دیگر که از دل مفهوم اصولگرایی بیرون می آید و بسیار حایز اهمیت است، این است که در متن تفکر اصولگرایی تحول خواهی هم نهفته است، گفتمان اصولگرایی تحول خواه و پیش برنده است و برای رسیدن از وضعیت موجود به مطلوب تلاش می کند و در دهه چهارم انقلاب که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان دهه پیشرفت و عدالت نامگذاری شده است سعی می کند جامعه را به سمت عدالت و پیشرفت سوق دهد. تفکر اصولگرایی گفتمان تکلیف گرا است، اصولگرا کسی است که ملتزم و متعهد به انجام وظیفه دینی است، اصولگرا مطالبه گرا و سهم خواه نیست، بلکه ایثارگر است و در دل آن وظیفه مداری و ایثارگری نهفته است در حالی که به جای وظیفه گرایی ممکن است سهم خواهی و قدرت طلبی به عنوان یک آفت مطرح شود و به جای ایثارگری رعایت مصالح گروهی و جناحی و موقعیتی مطرح شود که این با ادبیات اصولگرایی منافات دارد و در تعارض است. نکته دیگری که در خود واژه اصولگرایی وجود دارد، این است که اصولگرایی در منظومه فکری معرفتی اسلام ناب محمدی بر اساس اصول و شاخصه های خط امام و رهبری تعریف می شود. از این منظر مکتب امام مکتب عقلانیت، معنویت، عدالت است و لذا اصولگرایی بر پایه توجه به عقلانیت و معنویت و عدالت با محوریت ولایت معنا و مفهوم پیدا می کند. همچنین اخلاص، برای خدا کار کردن، اطاعت و التزام به ولایت فقیه، تلاش و خدمت صادفانه به مردم عناصر سازنده تفکر اصولگرایی است. نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که تفکر اصولگرایی از پیروی از اصولگرایی متمایز است، اصولگرایی در واقع یک منظومه فکری، اجتماعی و سیاسی است و اصولگرایان کسانی هستند که سعی می کنند خود را با این منظومه هماهنگ کنند. ممکن است اشخاص و یا گروه های موسوم به اصولگرایی به لحاظ معدل اصولگرایی نمره های متفاوتی داشته باشند و خود جریان اصولگرایی دچار ریزش و رویش هم بشود، ما باید ریزش های این جریان را از مکتب و اندیشه اصولگرایی متمایز کنیم و به حساب اصولگراها نگذاریم کما اینکه به رویش های اصولگرایی باید توجه کنیم. رسا: با توجه به تعریفی که از تفکر و گفتمان اصولگرایی ارائه دادید، بفرمایید جریان اصولگرا نسبت به انتخابات چه دیدگاهی دارد؟ اصولگرایان به انتخابات نگاه هدفمند دارند و انتخابات را پلی برای خدمت و تحکیم ارزش ها می دانند، پست و مقام امانت است، رسیدن به این منصب ها به خودی خود یک ارزش تلقی نمی شود بلکه وسیله ای برای تحقق اهداف است. ما باید اصولگرایی را به مثابه یک اندیشه و ارزش بنیادین و رفتار عملی فراگیر کنیم و در لایه های مختلف جامعه جا بیندازیم. اصولگرایی به عنوان یک طرز تفکر در انتخابات خلاصه نمی شود و کارکرد صرفا انتخاباتی ندارد، بلکه از آن برای تحقق اهداف و پایه های انقلاب و خدمت صادقانه به ملت و پیشبرد اهداف نظام استفاده می کند. گفتمان اصولگرایی مرز جغرافیایی ندارد و با توجه به موج بیداری اسلامی ما بیداری اسلامی را یک موج اصولگرا و غلبه تفکر اصولگرایی در منطقه می دانیم و الان این فکر تفکر غالب و مسلط در میان مسلمانان و اسلام گرایان است. در دل تفکر و گفتمان اصولگرایی استکبار ستیزی، استقلال طلبی، مقابله با گروه گرایان و سودجویان نیز نهفته است، اصولگرایی با منعفت طلبی و عافیت و راحت طلبی همخوانی ندارد. رسا: قبل از اعلام منشور اصولگرایی گروه هایی به نام اصولگرا در عرصه سیاسی کشور حضور داشتند، با تدوین و اعلام این منشور که بیشتر ناظر به انتخابات نهمین دوره مجلس هم هست این سازو کار تا چه حد نهایی است و آیا امکان تغییر هم دارد؟ شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایی به لحاظ ساختاری دارای دو مجموعه کمیته داوری و شورای اجرایی و متشکل از اضلاع اصولگرایی و طیف های مطرح اصولگرایی است. در واقع 8+7 مکانیزمی است که خود را نماینده تمام اصولگرایان می دانند، در این ساز و کار ما دنبال بسط اصولگرایی هستیم نه محدود کردن دایره آن؛ منتهی از نظر طیف های شرکت کننده و افرادی که می خواهند در آن نماینده داشته باشند محدودیت داریم و فرایند شکل گیری این کمیته بر اساس مدل تکامل یافته 6+5 در انتخابات قبلی بوده است. فصل مشترک همه کسانی که در کمیته 8+7 حضور دارند قبول محوریت بزرگان روحانیت و تلاش برای اجرایی کردن منشور اصولگرایی است و در این چارچوب می خواهند کار کنند. رسا: با توجه به اینکه حضور اصلاح طلبان در انتخابات با اما و اگرهایی مواجه است و در صورت حضور نیزعقبه اجتماعی ندارند، همچنین جریان انحرافی نیز قوت و جایگاهی ندارد با این روند چه دلیلی است که بر ارائه لیست واحد تاکید می شود و اگر اصولگرایان چند لیست ارائه دهند به گونه ای که سلایق مختلف را پوشش دهند چه اشکالی دارد؟ اختلاف اصولگرایان و ارائه چند لیست باعث تشویش در فکر و ذهن متدینین و نیروهای انقلابی می شود و این وحدت عمل ولو به شکل نسبی باعث موفقیت بیشتر جریان اصولگرایی می شود. ما باید تلاش کنیم تا وحدت حداکثری میان جریان اصولگرا محقق شود و این با ارائه لیست واحد امکان پذیر است و با چند لیست محقق نمی شود. ما نباید به گونه ای عمل کنیم که چند قطبی در میان اصولگرایان باب شود، این باعث می شود که سرمایه اجتماعی و اعتبار اجتماعی آنها متشتت و پراکنده شود و این مساله به هیچ وجه به صلاح نیست، جریان رقیب تمام هم و غم شان این است که اصولگرایان به وحدت نرسند. رسا: با توجه به اختلاف نظرهایی که بعضا در بین اصولگرایان مشاهده می شود شما چقدر به روند وحدت امیدوارید و آیا پیش بیینی می کنید که جریان های مختلف اصولگرایی در انتخابات نهم مجلس به ارائه لیست واحد برسند؟ جلسات شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایی به نحو مطلوب پیش می رود و در واقع همه اضلاع اصولگرایی نسبت به وحدت حداکثری مصمم هستند و من اراده، عزم و امید و تلاش برای وحدت میان اصولگرایان را در طیف ها و اضلاع اصولگرایی به شکل روشن می بیینم. در واقع همه این اضلاع در مقابل جریان فتنه، جریان انحرافی و جریانی که این اصول و شاخصه ها را قبول ندارند متحد هستند. همه اصولگرایان محوریت روحانیت و فصل الخطاب بودن حضرت آیت الله مهدوی کنی و حضرت آیت الله یزدی را قبول دارند و در راستای اجرایی نمودن منشور اصولگرایی حرکت می کنند. اضلاع اصولگرایی در شاخص ها اختلاف نظر ندارند و اختلاف نظرها و سلیقه ها در روش ها و برخی مسائل جزیی است. رسا: یکی از مقاطع حساس در کشور ما فتنه 88 بود، بعضی از اصولگرایان که برخی از آنها در کمیته8+7 هم حضور دارند کارنامه مشخصی در مقابله با فتنه 88 نداشتند و ما بعضا شاهد موضع گیری های دوپهلوی آنان نیز بوده ایم، حضور این افراد را در مرکزیت تصمیم گیری کمیته وحدت چگونه ارزیابی می کنید؟ من معتقدم نباید به این مباحث دامن زد، کمیته 8+7 با همه طیف هایی که دارند همه در مقابل جریان فتنه و تفکر انحرافی و در مقابل جریان های غیر اصولگرا متحد هستند و ما باید سعی کنیم که از فرصت های جریان اصولگرایی بیشتر استفاده کنیم و با آسیب شناسی جدی و درک فرصت های موجود به این وحدت برسیم. ما باید از این بحث گذر کنیم، تنوع سلیقه و برداشت در میان اضلاع مختلف اصولگرایی وجود دارد، اما همه اینها نسبت به اصول و شاخصه های اصولگرایی از جمله ایستادگی در برابر فتنه متحد هستند. الان جریان های غیر اصولگرا نقاط ضعف زیادی دارند و از این رو نقاط آسیب اصولگرایی برای آنها تبدیل به فرصت می شود، شکاف میان اصولگرایان مورد توجه جریان مقابل اصولگرا است، تک روی و تک محوری فرصتی برای آن ها حساب می شود و به شدت باید مراقب این موضوع بود. ما باید فرصت های جریان غیر اصولگرا را از آنها بگیریم و راهکار تحقق آن اتحاد است و اگر به اختلافات دامن بزنیم در فضای رسانه ای آشفتگی ایجاد می شود و در واقع در مسیری حرکت کرده ایم که خواست جریان های مقابل اصولگرایی است. رسا : برای اینکه جریان های اصولگرایی در دام این آفت و آسیب نیفتند حضرتعالی چه توصیه و راهکاری را ارائه می فرمائید؟ توصیه ما به جریان های اصولگرا سعه صدر، تحمل، مدارا، تدبیر، هوشمندی و بصیرت و خویشتنداری است و اینکه علیه هم موضع نگیرند، اگر موضع گیری به هر نحو انجام شود فرصت سازی برای جبهه مقابل و فرصت سوزی برای جریان خودی به حساب می آید، ما از همه اصولگرایان می خواهیم که خط قرمزها را رعایت کنند و کاری نکنند که جریان مقابل از آن بهره بگیرد. اگر همه اصولگرایان به این ساز و کار ملتزم شوند و سعه صدر داشته باشند و وظایف خود را به خوبی انجام دهند ان شاء الله یک مجلس اصولگرا شکل خواهد گرفت و البته همه اینها متوقف بر وحدت و اتحاد اصولگرایان است. برای خدمت صادقانه به مردم و تشکیل مجلسی اصولگرا ما از همه می خواهیم به چارچوب های اصولگرایی متعهد باشند و به ضرورت وحدت و ضرر و زیان های تفرقه توجه کنند. رسا:چه پیش بینی از فرآیند انتخابات نهمین دوره مجس شورای اسلامی دارید؟ آنچه در انتخابات مجلس نهم تعیین کننده است فضای عمومی نزدیک به انتخابات و شخصیت های کاندیدا و روش و کارکرد اصولگرایان است. اگر فضای عمومی نزدیک به انتخابات را به آشفتگی، جدال، هیجان و مچ گیری علیه هم بکشانیم قطعا نتیجه نخواهیم گرفت. در اتحاد یک نوع تنازل تا حد حفظ خط قرمزها لازم است و تحقق خدمت صادقانه به مردم نیز با فضای همدلی و عبور از اختلاف و عمل به تدبیر رهبری و شکل دهی مجلس اصولگرا صورت می گیرد، چراکه در فضای اختلاف اصولگرایان به نتیجه نمی رسند و ما هیچ راهی به جز اتحاد نداریم و اگر به هر نحوی اصولگرایان به وحدت نرسند حتی یک مجلس اصولگرا در حد مجلس هشتم را هم نخواهیم داشت. رسا: با توجه به اعلام موجودیت جبهه پایداری انقلاب اسلامی نسبت این گروه با کمیته وحدت اصولگرایان چیست و آیا به ملاحظات آنها نیز توجه می شود؟ متأسفانه برخی ادعا می کنند این جبهه به دنبال سهم خواهی است و اعضای این جبهه را فرصت طلب و زیاده خواه می نامند، در این خصوص چه نظری دارید؟ نسبت به کمیته 8+7 سهم خواهی و زیاده خواهی مطرح نیست، بلکه تشریک مساعی برای وحدت حداکثری مطرح است، در شرایطی که دشمنان اسلام و نظام از یک سو و جریان انحرافی و طیف های مقابل اصولگرایی برای انتخابات مجلس نهم خیز برداشته اند اصولگرایان باید با سعه صدر و برنامه ریزی و تدبیر به وحدت حداکثری برسند و بدانند که مخالفان طراحی و برنامه هایی را برای غفلت اصولگرایان دارند و به ایجاد شکاف در میان اصولگرایان دلخوش کرده اند، از این رو شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان با تمام توان برای وحدت حداکثری تلاش می کند. اما در خصوص جبهه پایداری؛ ما این جریان را از اضلاع مؤثر اصولگرایی می دانیم، جبهه پایداری سازوکار 8+7 و منشور وحدت اصولگرایان و فصل الخطاب بودن حضرات آیات مهدوی کنی و یزدی هم را قبول دارند و در این راستا مذاکراتی شده و تلاش هایی هم در دست اقدام است و ما بسیار امیدواریم که به نتیجه برسد و آقایان جبهه پایداری که نماینده معرفی کرده اند در جلسات آینده کمیته 8+7 شرکت کنند. از سویی دیگر چهره های مؤثر آنها با برخی از اعضای جبهه متحد اصولگرایی مذاکرتی را در حال انجام دارند و ان شاءالله به نتیجه خواهیم رسید. من توصیه می کنم اضلاع اصولگرایی از تخریب، تضعیف و موضع گیری رسانه ای علیه همدیگر خودداری کنند چراکه این مساله مضر وحدت است و به هر دو طرف آسیب می زند. ملاحظات و تاملات جبهه پایداری هم مورد بحث واقع شد و در چارچوب فصل الخطاب بودن بزرگان روحانیت و حضرات آیات یزدی و مهدوی کنی که با سعه صدر با این مسائل برخورد می کنند؛ من امیدوارم این جبهه هم در جلسات آینده شرکت کند. این جبهه به دنبال سهم خواهی نیست بلکه به دنبال فرمولی است که وحدت حداکثری اصولگرایان به نتیجه برسد. امیدواریم که ان شاءالله با حضور فعالشان در سازوکار 8+7 وحدت حداکثری اصولگرایان محقق شود. ما این تشکل را مثل بقیه اضلاع اصولگرایی تشکلی مبارک می دانیم، ما باید تلاش کنیم که فعالیت اضلاع اصولگرایی به وحدت بیشتر میان بزرگان روحانیت منجر شود و هر گونه ایجاد شکاف و جدال در این زمینه مضر وحدت و بر خلاف تفکر اصولگرایی است. رسا: در پایان اگر سخن و نکته خاصی دارید بفرمائید؟ جلسات جبهه متحد اصولگرایی با برنامه دارد پیش می رود، این گونه نیست که لازم باشد همه جلسات و مذاکرات و گفت و گوهای درون جبهه اصولگرایی رسانه ای شود، الان این جبهه به صورت شفاف عمل می کند و در صورت لزوم به مردم اطلاع رسانی نیز می شود. در شرایط کنونی ما باید مراقب باشیم چون طیف های مخالف اصولگرا فعال و متشکل هستند منتها به لحاظ رسانه ای کمتر موضع گیری می کنند و از لحاظ تشکیلاتی با برنامه برای انتخابات مجلس نهم فعالیت می کنند، نیازی نیست که مسائل جزیی درون جبهه اصولگرایی را مطبوعاتی و رسانه ای کنیم. جبهه متحد اصولگرایی با ارائه تحلیل مشترک از فضای موجود و جمع بندی شرایط در حال تدوین سیاست ها و راهبردها و برنامه های انتخاباتی است و در حال حاضر با درک واقعیت ها و تحمل و مدارا و خویشتن داری همه دلسوزان و طیف ها، شخصیت ها و اضلاع اصولگرایی باید به وحدت حداکثری اصولگرایان تلاش و کمک کنند. رسا: از وقتی که در اختیار خبرگزاری رسا گذاشتید از حضرتعالی تشکر می کنیم.