اظهارات محمد خاتمی در آستانه دوم خرداد

الف: در آستانه سالگرد انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد ۱۳۷۶محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات، یک بار دیگر خواستار برگزاری انتخابات آزاد و آزادی زندانیان و رفع حبس منتقدان شده و نسبت به پیامدهای حذف اصلاح‌طلبان از عرصه سیاسی کشور هشدار داده است. به گزارش وب‌سایت رسمی محمد خاتمی، وی که روز یکشنبه و در آستانه سالگرد دوم خرداد، در دیدار با جمعی از جوانان اصلاح‌طلب سخن می‌گفت، اصلاحات را برگرفته از «روح تاریخی ملت» ایران دانسته و تاکید کرده است، اصلاحات با حذف اصلاح‌طلبان «هرگز» از صحنه حذف نخواهد شد. رئیس دولت اصلاحات همچنین نسبت به پیامدهای «ایستادن در برابر اصلاح‌طلبان و تلاش برای خارج کردن آنان از صحنه» هشدار داده و گفته است: «در غیاب اصلاحات و پرهیز از انتخابات آزاد و مطلوب و فراگیر و با محدود کردن اصلاح‌طلبان واقعی چه بسا که دروغ و ناکارآمدی و هدر رفتن سرمایه‌های ملی و نادیده انگاشتن حقوق اساسی مردم و بی اعتبار شدن قانون، به خصوص قانون اساسی و مهجور ماندن بخش‌هایی که به حقوق ملت مربوط است، رایج شود و موجب دلسردی و حتی بدبینی بخش‌های مهمی از جامعه به خصوص فرهیختگان نسبت به نظام و حاکمیت شود.» همچنین به گفته محمد خاتمی حذف اصلاح‌طلبان می‌تواند، «موجب نوعی یأس و ناامیدی از کارآمدی اصلاحات گردد و زمینه رشد بینش‌ها و گرایش‌هایی را فراهم آورد که راهکار را قهر انقلابی می‌دانند و گرایش‌هایی که به تغییر نظام می‌اندیشند و تجربه نشان داده است که این گرایش‌ها اگر غلبه پیدا کنند بر ناامنی می‌افزایند و هزینه‌های فراوانی را به جامعه تحمیل می‌کنند و خود نیز در صورت غلبه به قدرت‌های جباری مبدل می‌شوند که عرصه را بر جامعه تنگ می‌کنند.» رئیس دولت اصلاحات یک بار دیگر به تشریح خواسته‌های اصلاح‌طلبان در ایران پرداخته و اظهار داشته است: «اصلاحات خواستار جامعه‌ای است آزاد و پیشرو که اساس رابطه میان مردم با مردم و مردم با حکومت در آن عدالت، اخلاق و حرمت نهادن به یکدیگر و پاسداشت حقوق متقابل است.» محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنان خود گفته است: «اگر درد بزرگ تاریخی ما استبداد‌زدگی است، اصلاحات نیز همواره این دغدغه را داشته است که مبادا در اثر غفلت دوباره حاکمان و مردم در طاس لغزنده استبدادزدگی که مزمن و عمیق است سقوط کنند. از این جهت است که اصلاحات همواره بر تعمیق و گسترش فرهنگ مردم سالاری و بالابردن دامنه تحمل یکدیگر و همکاری و احترام به حقوق فرد و جامعه تأکید داشته و دارد.» وی که در اوایل دی ماه سال گذشته خورشیدی از «آزادی زندانیان و ایجاد فضای آزاد برای همه و گروه‌ها، پایبندی مسئولان به قانون اساسی و فراهم آوردن سازوکاری برای برگزاری انتخابات سالم و آزاد» به عنوان شرایط حداقلی اصلاح‌طلبان برای شرکت در انتحابات پیش روی مجلس یاد کرده بود، یک بار دیگر بر لزوم برگزاری انتخابات آزاد در ایران تاکید کرده است. خاتمی در این باره اظهار داشته است: «اگر هیچ حرکتی جز بر پایه خواست‌های اصیل یک جامعه و تأمین آنها به نتیجه نمی‌رسد و اگر هدف اصلی مردم در حرکت دو قرنه خود استقرار مردم‌سالاری سازگار با دین و اخلاق و عدالت بوده است، پافشاری بر امر انتخابات آزاد و سالم و فراگیر را دقیقاً مسؤولیت شرعی، قانونی و انقلابی و ملی خود می‌دانیم و معتقدیم که هیچ نیرویی با هیچ توجیهی حق ندارد که ملت و بخش‌های مهمی از آنان را از حقی که خدا و انقلاب به آنان داده است محروم و یا زمینه اعمال آن را محدود کند.» وی همچنین گفته است: «انتخابات مطلوب و سالم در هر مقطعی آن است که به بهانه احراز صلاحیت، بخش‌های مهمی از جامعه و آنان که به هر حال با سلیقه‌ای متفاوت هستند و برای بهبود وضع مملکت و در جهت تأمین مصلحت و خواست‌های ملت دارای نظر، انتقاد و اعتراض هستند از حضور در عرصه منع و محدود نشوند.» او همچنین در همین رابطه افزوده است: «باید جلوی دخالت نیروها و نهادهایی که شرعاً و قانوناً در امور سیاسی و به خصوص انتخابات منع شده‌اند، نظیر نیروهای نظامی و امنیتی جلوگیری به عمل آید و برگزار کننده انتخابات همان گونه که در قانون آمده است، معتمدان واقعی مردم متشکل از همه طیف‌ها و گرایش‌ها باشند و نمایندگان نامزدهای مختلف در همه مراحل انتخابات قبل از انجام تا مرحله شمارش و اعلام نتایج انتخابات حضور فعال و مؤثر داشته باشند.» به گفته خاتمی «ایجاد فضای امن و آزاد و گذر از فضای امنیتی به فضای سالم سیاسی و تأمین آزادی‌های مشروع و در طلیعه آن آزادی زندانیان سیاسی و فضای پرنشاط و پرامیدی را فراهم خواهد آورد که بیشترین بهره آن را خود نظام خواهد برد.» رئیس دولت اصلاحات همچنین گفته است: «امیدوارم به عنوان گام اول به سوی رفع حصرها و حبس‌ها و ایجاد و تأمین آزادی‌های اساسی و مدنی به میمنت ولادت حضرت زهرا، شاهد آزادی همه زنان زندانی باشیم که زندگی آنان و بستگان و خانواده‌هایشان با این وضع تلخ‌تر از دیگران است.»