جمهوری اسلامی: رمزگشائي از ماجراي امام موسي صدر

افول قذافي و پشت كردن بسياري از مسئولان ليبي به وي، زمينه مناسبي را براي رمزگشائي از ماجراي ربوده شدن امام موسي صدر فراهم ساخته است. در ميان همكاران قذافي، سعد مصطفي مجبر، سفير كنوني ليبي در تهران، از افرادي است كه از آغاز حاكم شدن قذافي بر ليبي از ياران نزديك وي بوده و از اسرار او آگاه است. سعد مجبر، زماني مشاور قذافي بود و مدتي نيز معاونت وزارت امور خارجه ليبي را برعهده داشت. اينها پست‌هاي كليدي مهمي بودند كه به سعد مجبر امكان به دست آوردن اطلاعات لازم درباره امام موسي صدر را مي‌دادند. علاوه بر اين، او يكي از عناصر كليدي حكومت قذافي بود كه در حلقه محدود حاكمان ليبي از 42 سال قبل تاكنون با زواياي عملكرد اين حكومت آشناست و اطلاعات زيادي در اختيار دارد. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، سعد مجبر به عنوان يكي از ياران نزديك قذافي به تهران آمد و نمايندگي وي در سفارت كشورش در تهران را مديريت مي‌كرد. وي در آن دوره از پاسخ دادن به سئوالات زيادي كه درباره وضعيت امام موسي صدر از او مي‌شد طفره مي‌رفت و چون در شرايط جنگ تحميلي عراق بر ايران، قذافي تلاش مي‌كرد همراهي‌هائي با ايران نمايد، سعد مجبر توانست به همين بهانه خود را از پاسخ دادن به اين سؤالها برهاند. در دوره جديد مأموريت سعد مجبر در تهران، هر چند باز هم مراجعات زيادي به سفارت ليبي در تهران براي يافتن پاسخ سؤال‌هاي مربوط به امام موسي صدر صورت گرفت، ولي پاسخ روشني به دست نيامد و اين راز همچنان سر به مهر باقي ماند. اكنون، سعد مجبر در تهران است و قذافي در محاصره انقلابيون ليبي روزهاي آخر عمر حكومت خود را ميگذراند. اين روزها اخبار گوناگوني درباره امام موسي صدر منتشر مي‌شود كه بعضي از آنها حكايت از زنده بودن وي و همراهانش دارند. هر چند هنوز سند قابل اعتمادي براي اثبات اين اخبار ارائه نشده است، اما با توجه به اينكه براي اثبات ادعاي زنده نبودن ايشان نيز سندي وجود ندارد، به نظر مي‌رسد پيگيري جدي اين ماجرا ضرورت دارد. امام موسي صدر، روز سوم شهريور 1357 يعني كمتر از 6 ماه قبل از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به دعوت سرهنگ قذافي، كه آن زمان به عنوان يك زمامدار جوان انقلابي در جهان عرب مطرح بود، به ليبي سفر كرد و قرار بود از ليبي به ايتاليا برود ولي هواپيمائي كه بنا بود او و همراهانش براي سفر به ايتاليا با آن پرواز كنند هنگامي كه به مقصد رسيد معلوم شد حامل اين افراد نبوده و امام موسي صدر و همراهانش از ليبي خارج نشده‌اند. پيگيري‌هاي مقامات لبناني و دوستان و خانواده امام موسي صدر براي روشن شدن وضعيت وي و همراهانش در آن زمان به جائي نرسيد و همانگونه كه اشاره كرديم پيگيري‌هاي مقامات نظام جمهوري اسلامي در سالهاي بعد از پيروزي انقلاب اسلامي نيز بي نتيجه ماند. بسياري از مسئولان نظام جمهوري اسلامي از دوستان نزديك امام موسي صدر بودند وبه روشن شدن سرنوشت وي علاقمندي نشان مي‌دادند و براي اين كار انگيزه داشتند. شخص امام خميني نيز به امام موسي صدر عنايت داشتند و رمزگشائي از ماجراي امام موسي صدر مورد اهتمام ايشان نيز بود. با اينحال در طول 32 سال گذشته مقامات ليبي پاسخي غير از اينكه امام موسي صدر مهمان ليبي بود و در پايان مهلت مقرر از ليبي خارج شده ندادند. در لبنان نيز تلاش‌هاي زيادي براي روشن شدن سرنوشت امام موسي صدر بعمل آمد. در سالهاي اخير فعاليت لبناني‌ها در اين زمينه گسترش يافت تا جائي كه حتي ماجرا به دادگاه كشانده شد و قاضي پرونده، عليه مسئولان ليبي و شخص قذافي حكم تعقيب صادر كرد. نكته جالب اينكه در تمام اين مدت، مجلس اعلاي شيعيان لبنان، كه امام موسي صدر رياست آنرا برعهده داشت، با اين باور كه وي زنده است عنوان رياست را براي او حفظ كرد و افرادي كه در سه دهه گذشته در رأس اين مجلس قرار گرفتند با عنوان "نايب رئيس" به انجام وظيفه پرداختند. قيام مردم ليبي در هفته‌هاي اخير، روزنه اميدي به روي همه‌ي مشتاقان امام موسي صدر گشود و اين اميد را پديد آورد كه ممكن است با سرنگوني ديكتاتور ليبي اين ماجرا نيز به پايان خود برسد و امام موسي صدر رهائي يابد و يا اطلاعات دقيقي درباره وضعيت وي و همراهانش به دست آيد. يكي از كساني كه مي‌تواند به رمزگشائي از ماجراي امام موسي صدر كمك شاياني نمايد، سعد مجبر سفير ليبي در تهران و دولت نزديك قذافي است. او اكنون درباره قذافي به سخن آمده و مطالبي گفته است. درست است كه هنوز مانند بسياري از مقامات ليبي كه اين روزها از مسئوليت‌هاي خود كنار رفته و آشكارا به قذافي حمله مي‌كنند، سعد مجبر چنين نكرده است، لكن با توجه به قطعي شدن سقوط قذافي، قطعاً او نيز آمادگي دارد ناگفته‌هاي دهه‌هاي گذشته از جمله ماجراي امام موسي صدر را به زبان بياورد. آنچه مهم است اينست كه نبايد براي دست يافتن به اطلاعات مورد نظر، رده‌هاي غيرمتعارف را برگزيد. در شرايط كنوني اصولاً نيازي هم به پيمودن راه‌هاي غيرمتعارف و توسل به ابزارهاي غيرعادي وجود ندارد. سعد مجبر مي‌تواند با در اختيار گذاشتن اين اطلاعات، خدمت بزرگي به علاقمندان امام موسي صدر نمايد كه جنبه اخلاقي دارد و براي خود او نيز نوعي جبران قصورها و تقصيرات خواهد بود. اين نكته را شخصي مثل سعد مجبر با تجربياتي كه دارد به خوبي درك مي‌كند و قطعاً در شرايط خاص و حساس كنوني آمادگي اين اقدام شجاعانه را دارد.