استقبال حق‎شناس از شروط خاتمی

پنجره: دیدار سید‎محمد خاتمی با فراکسیون اقلیت مجلس شورای اسلامی و بیان مطالبی در خصوص انتخابات آینده مجلس، موضوعی است که واکنش‎‎های زیادی را در پی داشت. محمد جواد حق‎شناس، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی و مدیر مسئول روزنامه توقیف شده اعتماد ملی، این را پذیرفت که جریان اصلاحات که در سال‎‎های 1376 تا 1384 دولت را در دست داشت، به‎دلیل اعمال طیف تندرو و رادیکال این جریان به‎سمتی حرکت کرد که نتیجه آن ضربه خوردن جریان میانه‎رو و معتدل نظام و همچنین اصلاح‎طلبان شده است و در عین‎حال این جریان تندرو، در موقعیتی نیست که برای نظام شرط تعیین کند. البته او معتقد است آقای خاتمی را به‎لحاظ شخصیت، سابقه و جایگاهی که داشته نمی‎توان در جایگاه طیف تندرو جریان اصلاحات قرار داد. آیا به‎نظر شما بین طیف اصلاحات و نظام مشکلی وجود دارد؟ به اعتقاد بنده طیف اصلاحات و نظام، در واقع دو روی یک سکه هستند، نظام سیاسی ما کلیتی دارد که اصلاح‎طلبان هم یکی از اصلی‎ترین و اصیل‎ترین اجزای آن هستند. اصلاح‎طلبان طیفی هستند که سابقه روشنی قبل و بعد از انقلاب دارند و این طیف در تحقق و شکل‎گیری انقلاب و بعد از آن، در تثبیت و پویایی آن نقش جدی داشته‎اند، لذا بنده سئوال مطرح شده را دارای اشکال می‎‎دانم. به‎نظر شما در جریان اصلاحات هم طیف تندرو وجود دارد؟ بله، طیف اصلاحات جریانی یک دست نیست و مانند اصول‎گرایان از مجموعه‎ای از عناصر افراطی تا معتدل، تشکیل شده است و وجود افراد تندرو در جریان اصلاحات، مانند اصول‎گرایان، طبیعی است. چه شاخصه‎ای برای تفکیک جریان تندرو و میانه‎رو در جریان اصلاحات وجود دارد؟ این مسأله را باید در سوابق و نوع فعالیت‎‎ها و رفتار سیاسی که افراد از خود نشان می‎‎دهند جست‎وجو کرد و به اعتقاد من اگر کشور می‎‎خواهد به آرامش برسد، لازم است که وحدت و همدلی میان جریان معتدل و میانه‎رو اصلاح‎طلبان و اصول‎گرایان به‎وجود آید، تا این دو طیف با اتخاذ یک خط مشی عقلانی، با نوعی قدرت افزایش تساهل و سعه‎صدر و تحمل رقیب، این امکان را فراهم کنند تا نظام از پیچی که مقابلش قرار گرفته، به سلامت عبور کند. به‎نظر شما طیف معتدل جریان اصلاحات، زمینه ورود مجدد به حاکمیت را دارد؟ به اعتقاد من پیش از این‎که حضور جریان معتدل اصلاحات در عرصه سیاسی کشور به‎نفع اصلاح‎طلبان باشد، این مسأله به نفع حاکمیت است. لطفا بگویید که از این قضیه حاکمیت به چه نحوی نفع می‎‎برد؟ اگر حاکمیت به‎سمت یک دست شدن سوق پیدا کند، لاجرم روز به روز شاهد ضعیف‎تر و نحیف‎تر شدن نظام سیاسی کشور خواهیم بود و در این صورت پیوند نظام با ریشه‎‎های انقلاب نیز کمتر خواهد شد. به‎نظر شما طیف تندرو جریان اصلاحات، جایی در نظام دارد؟ به اعتقاد من طیف تندرو اعم از اصلاح‎طلب و اصول‎گرا، به یک میزان حضورشان در فعالیت سیاسی و نظام سیاسی، ضربه زننده و مخدوش کننده خواهد بود و اثرات بدی به‎جا خواهد گذاشت. مثلا در سال‎‎های 1376 تا 1384 که اصلاح‎طلبان در حاکمیت قرار داشتند و قوای مقننه و مجریه در اختیار آن‎‎ها بود، شاهد بودیم که طیف تندرو و رادیکال جریان اصلاح‎طلب به‎سمتی حرکت کرد که نتیجه آن ضربه خوردن جریان میانه‎رو و معتدل نظام و همچنین خود اصلاح‎طلبان بود. طیف تندرو چگونه به جریان اصلاحات ضربه زد؟ این طیف با طرح شعار‎هایی مثل عبور از خاتمی یا مباحثی مثل حاکمیت دوگانه، موجب خدشه‎دار شدن جریان اصلاحات شدند و در نهایت بین جریان اصلاح‎طلبی و حاکمیت سیاسی فاصله ایجاد کردند. به‎نظر شما طیف تندرو جریان اصلاحات می‎‎تواند برای ورود دوباره در عرصه سیاسی کشور، برای نظام شرط و شروط تعیین کند؟ طیف تندرو در موقعیتی نیست که بخواهد برای نظام شرط و شروط تعیین کند. البته اگر منظور شما سخنان آقای خاتمی در دیدار با اقلیت مجلس است، باید بگویم که شخصیت، سابقه و جایگاه وی هیچ‎گاه به‎گونه‎ای نبوده که در طیف تندرو جریان اصلاحات قرار بگیرد، او همواره از یک مشی اعتدال‎گرایانه و تعادلی که مبتنی بر عقلانیت بوده تبعیت کرده است. به اعتقاد بنده آقای خاتمی در هنگام ریاست جمهوری همواره تابع قانون و بالاترین نماد آن یعنی ولایت فقیه بوده است. آیا آقای خاتمی در تمامی موارد خود را مقید به تبعیت از ولی فقیه می‎‎دانست؟ آقای خاتمی حتی در مواردی که به‎لحاظ دیدگاهی و اعتقادی برخی مسائل را قبول نداشت، در چهارچوب قانون، خود را مقید به تبعیت از ولایت فقیه می‎‎دانست و رفتارش را در آن چهارچوب تنظیم می‎‎کرد، این مسأله‎ای است که امروز کمتر شاهد آن هستیم، در حالی‎که ادعای قانون‎مداری و تبعیت از ولایت فقیه هم بیشتر از گذشته شده است. به‎طور مثال می‎‎توان به انتخاب معاون اول یا وزرای کلیدی در دولت اشاره کرد. آیا این رفتار‎ها فقط در دوران آقای خاتمی بود؟ رفتار‎هایی که آقای کروبی در زمان ریاست مجلس ششم از خود نشان داد نیز همین‎طور بود، چنان‎چه مشاهده کردیم که رفتار‎های وی باعث اعتراض‎‎های شدید طیف تندرو اصلاحات در آن مقطع شد و حملات زیادی از سوی جناح رادیکال اصلاحات به کروبی صورت گرفت. نظر شما در خصوص شرط‎گذاری خاتمی برای نظام چیست؟ مسائلی که آقای خاتمی مطرح کرد، حتی با استقبال طیف میانه‎رو و معتدل جریان اصول‎گرا مواجه شد، چنان‎چه دیدیم آقای مطهری نیز از این مسأله استقبال کرد و بنده این مسأله را به فال نیک می‎‎گیرم. با توجه به این‎که انتخابات آینده مجلس یکی از مسائل مهم پیش روی نظام سیاسی کشور است و همچنین از آن‎جا که انتخابات ریاست جمهوری دهم سر منشأ بسیاری از مسائل در کشور بوده، به‎نظر می‎‎رسد یکی از راه‎‎هایی که می‎‎تواند تا حدودی هزینه‎‎های گذشته کشور را جبران کند، توجه به مسائلی است که خاتمی عنوان کرده است. گفت‎وگو در خصوص این مسائل، مسیر برون رفت کشور از مشکلات کنونی خواهد بود. وقتی شخصی مانند خاتمی که هشت سال رییس‎جمهوری کشور بوده و نیز به‎لحاظ طرح مسأله گفت‎وگوی تمدن‎‎ها، در جهان نامش مطرح است، با رویکردی واقع‎گرایانه با مسائل برخورد می‎‎کند، ولی از سوی دیگر با وی به تندی برخورد می‎‎شود، راه به‎جایی نخواهیم برد. به اعتقاد بنده می‎‎توان مسائل مطرح شده از سوی آقای خاتمی را به‎عنوان سرآغازی برای حل مشکلات فرض کرد و اگر جریان مقابل هم به سخنان آقای خاتمی نقد دارد می‎‎تواند با ادبیات مناسب‎تر مطرح کند، تا این مسائل به بحث و گفت‎وگو گذاشته شود و طرفین به قصد اصلاح مسیر و کم کردن هزینه‎‎های کشور در آینده‎ای که پیش‎رو است، زمینه بازگشت به یک مسیر معقول برای همکاری را که در نهایت در برگیرنده منافع ملی و امنیت کشور و اجرای کامل قانون اساسی خواهد بود، فراهم کنند. یعنی شما سخنان مطرح شده از سوی آقای خاتمی را شرط‎گذاری برای نظام نمی‎‎دانید؟ آقای خاتمی عضوی از نظام است، نظام جمهوری اسلامی ایران بیش از 30 سال عمر داشته است که هشت سال آن آقای خاتمی رییس‎جمهوری‎اش بوده، لذا باید گفت که نمی‎‎توان وی را حذف کرد. به‎نظر شما آیا اساسا افراد در جایگاهی هستند که بخواهند برای نظام شرط و شروط تعیین کنند؟ به اعتقاد بنده مسائل مطرح شده از سوی آقای خاتمی، تعیین شرط برای نظام نبوده است، بلکه وی تنها گفت که ما انتظار داریم قوانین و ضوابط برای حضور همه در انتخابات فراهم شود. یعنی آقای خاتمی انتظارات خود را از نظام مطرح کرده است؟ مسائلی که آقای خاتمی مطرح کردند انتظارات موجود است و نه‎تنها آقای خاتمی، بلکه هریک از شهروندان ایرانی هم می‎‎تواند درخواست‎‎های خود را مطرح کند، لذا باید گفت که سخنان آقای خاتمی به‎معنای شرط‎گذاری برای نظام نبوده است