شام نمايشي ماه نوامبر

تهران امروز: کاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا يکبار ديگر با ارسال نامه‌اي به سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي خواستار پاسخ مثبت به ايران به مذاکرات ماه نوامبر شده است.مذاکراتي که در صورت موافقت ايران قرار است از 15 تا 18 نوامبر يعني از 24 تا 27 آبان ماه برگزار شود.اشتون از جليلي خواسته است ايران در طول چند روز آينده به پيشنهاد مذاکره پاسخ مثبت دهد. مذاکره‌اي که قرار است با صرف يک شام آغاز شد و درطول دو روز بعد ميان طرفين گفت‌وگو‌هاي لازم انجام شود.درخواست اشتون در حالي تکرار شده است که همچنان سطح مذاکرات تعيين نشده است و ايران خواستار پاسخگويي گروه 5+1 به چهار شرطي شده که از سوي محمود احمدي‌نژاد رئيس‌جمهور کشورمان و نيز در نامه تيرماه شوراي عالي امنيت ملي مطرح شده است. در خواست اشتون در شرايطي مطرح شده که تلاش‌هاي اتحاديه اروپا براي تنگ کردن حلقه تحريم عليه ايران همچنان ادامه دارد.در حالي که ديروز مقامات اروپايي از تلاش گسترده براي ايجاد محدوديت روند انتقال پول به ايران خبر دادند از فرودگاه‌هاي اروپا نيز خبر مي‌رسد که همچنان عدم تحويل سوخت به هواپيماهاي ايراني ادامه دارد. اشتون بعد از صدور قطعنامه 1929 در ماه ژوئن در نامه‌اي به سعيد جليلي خواستار مذاکره شد و در آن نامه هم بر تشديد تحريم‌ها براي اعمال فشار به ايران تاکيد کرد.از آن روز مقام‌هاي اروپايي در کنار مقامات آمريکايي تمامي مساعي خود را براي تشديد تحريم‌ها عليه کشورمان به کار بسته اند.اقناع شرکت‌هاي بزرگ نفتي و گازي به عدم سرمايه‌گذاري در ايران، تاکيد بر گسترش تحريم‌هاي فرآورده‌هاي نفتي، سختگيري در مورد مبادلات تجاري در چند ماه گذشته، تشويق شرکت‌ها براي عدم سرمايه‌گذاري در ايران تنها بخشي از تلاش‌هاي خصمانه اتحاديه اروپا براي همراهي با آمريکا در تشديد تحريم‌ها عليه کشورمان بوده است. اشتون به همراه مقامات گروه 5+1 بارها بر آغاز هر چه سريع تر مذاکرات تاکيد کرده است.ايران نيز در همين راستا خواستار برگزاري مذاکرات شده است و تا کنون در چندين مقطع تاريخ برگزاري مذاکرات را پيشنهاد کرده است كه در آخرين مورد منوچهر متكي اواخر اكتبر و اوايل نوامبر را اعلام كرد.از خلال اين درخواست‌ها مي‌توان چند نکته را مد نظر قرار داد. نکته نخست اينکه در مورد درخواست کاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا تحليل‌هاي متفاوتي وجود دارد.تحليل نخست بر اين مبنا استوار شده است که گروه 5+1 سرانجام بعد از اينکه مشاهده کرد تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد نتيجه بخش نيست به مذاکره روي آورده است.پيش فرض اين تحليل موفقيت ايران در دور زدن تحريم‌ها، اختلاف ميان اعضاي گروه 5+1، تداوم موفقيت‌هاي هسته‌اي ايران و..استوار شده است. بر مبناي تحليل دوم دعوت به مذاکره از سوي گروه 5+1 مي‌تواند تنها در يک نمايش ديپلماتيک خلاصه شود.نمايشي که قصد دارد نشان دهد در کنار سياست فشار سياست مذاکره نيز وجود دارد.اما واضح است سياست فشار از سنگيني قابل توجهي نسبت به سياست مذاکره برخوردار است.تحريم‌هاي اروپا و آمريکا نه تنها ادامه دارند بلکه ديپلماسي اقتصادي ايالات متحده آمريکا براي تقويت اين تحريم‌ها همچنان دامه دارد. سفرهاي متعدد استوار ت لوي، معاون وزير امور خزانه داري ايالات متحده به کشورهاي منطقه نشان مي‌دهد که کاخ سفيد همچنان اميدوار است فشار تحريم‌ها در نهايت ايران را به امتياز دهي وادار کند.آمريکا در آخرين اقدام خصمانه خود از کشورهاي عضو اوپک خواسته است ايران را تحت فشار قرار دهند.به نظر مي‌رسد مقامات آمريکايي و اروپايي همچنان اميدوار هستند با کشاندن هر چه بيشتر روسيه در بازي خود و اقناع چين ايران را تحت محاصره شديد اقتصادي قرار دهند و براي اين محاصره اقتصادي نيز شرايط و لوازمي را متصور شده اند.اين کشور‌ها به خوبي مي‌دانند به اندازه راه‌هاي تحريم، راه‌هاي دور زدن تحريم هم وجود دارد در نتيجه تلاش مي‌کنند تا حد ممکن راه‌هاي دور زدن را ببندند. تشديد مجازات‌هاي سنگين براي شرکت‌هايي که با ايران همکاري مي‌کنند و ترغيب کشورهاي منطقه به سختگيري در مورد مراودات مالي با ايران در راستاي همين سياست‌ها ارزيابي مي‌شود.از سوي ديگر ايران نيز قصد دارد با استفاده از راهکارهايي هزينه‌هاي تحريم را به حداقل برساند.روز جمعه رسانه‌هاي غربي به نقل از مقامات آمريکايي از تلاش ايران براي تاسيس بانک در کشور‌هاي اسلامي مانند مالزي و عراق ابراز نگراني کردند. چند روز قبل از آن هم مقامات آمريکا از قراردادهاي نظامي و نفتي ميان ايران و چين شکايت کردند.استوارت لوي در جريان سفر دوم به ترکيه از مقامات اين کشور درخواست کرد که تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد را رعايت کنند.آمريکا از انعقاد قرارداد ميان ايران و نزوئلا در حوزه انرژي نگران است و بيم نقض تحريم‌ها را دارد.همه اين نگراني‌ها نشان مي‌دهد که به همان ميزاني که زمين بازي تحريم براي آمريکا و اروپا مسطح است زمين بازي دور زدن تحريم‌ها ولو با تقبل هزينه‌هاي سنگين براي ايران نيز مهياست. با اين وجود غرب همچنان به بستن راه‌هاي تحريم اميدوار است و ايران به يافتن مسيرهاي تازه دور زدن تحريم علاقه دارد. اين در حالي است که غربي‌ها مذاكرات ژنو را مبناي حداقلي خود و تعليق غني‌سازي را حالت آرماني شان مي‌دانند.ايران سال گذشته نشان داد مبناي حداقلي غرب را يعني ارسال اورانيوم ايراني به خاک روسيه و بعد از آن فرانسه را قبول ندارد و غرب نيز نشان داد که به مبناي حداقلي ايران يعني ارسال اورانيوم به خاک ترکيه بر اساس بيانيه تهران اعتقادي ندارد.به همين دليل بود که بلافاصله بعد از بيانيه تهران قطعنامه 1929 صادر شد. اکنون با گذشت يک سال از مذاکرات وين و بعد از گذشت چند ماه از بيانيه تهران و صدور قطعنامه 1929 به نظر نمي‌رسد تحول خاصي رخ داده باشد.كشورمان بارها بر شروط خود تاکيد کرده و گفته قصد عقب نشيني ندارد. اعلام نظر در مورد تسليحات اتمي اسرائيل، اعلام هدف مذاکره و کنار گذاشتن فشار، مبناي شروطي هستند که ايران اعلام کرده و گروه 5+1 نيز نظر خود را در اين مورد اعلام نکرده است. ايران در مقاطع مختلف افزايش توليد اورانيوم غني شده خود را اعلام کرده است.در آخرين اظهار نظر نيز علي اکبر صالحي اعلام کرده که ايران ذخيره اورانيوم 20 درصد غني شده خود را به 30 کيلو افزايش داده است.اين در حالي است که غربي‌ها اعتقاد دارند که اين افزايش اورانيوم مي‌تواند سطح مذاکرات را متفاوت سازد.در نتيجه مي‌توان گفت که شرايط لازم براي رسيدن به يک توافق در مذاکرات نوامبر مهيا نيست.غرب به کارآمدي تحريم‌ها اميدوار است و ايران به دور زدن تحريم‌ها و توسعه فن‌آوري هسته‌اي دل بسته است. از سوي ديگر مبناي توافق در مذاکرات در نظر هر دو طرف متفاوت است.در حالي که كشورمان همچنان بر بيانيه تهران تاکيد مي‌کند غرب سطح مذاکرات را فراتر از تبادل سوخت مي‌بيند.مکان مذاکرات در وين تعيين شده و غرب به پرسش‌هاي ايران هم پاسخي نداده است.همه اين شرايط نشان مي‌دهد که نمي‌توان به مذاکرات وين اميدوار بود.