بازگشت آمریکا به برجام نیازی به موافقت ما ندارد، اما پایبندی به تعهدات گروگان ماست

گروه سیاستی فردا: بایدن به زودی کار خود را شروع کرده و اینطور که گفته می‌شود در گام اول به برخی پیمان‌های بین‌المللی که ترامپ از آن خارج شده بود، برمی‌گردد. مساله بازگشت به برجام، اما هنوز محل بحث است. از یک طرف اروپایی‌ها فشار آورده و از ضرورت مذاکره در باب موضوعات غیربرجامی می‌گویند، از طرف دیگر هم خود آمریکایی‌ها و تیمی که بایدن برای تصدی وزارت خارجه برگزیده است. در این سوی میدان یعنی ایران نیز همه تاکیدات بر اهمیت لغو تحریم‌ها است و کسی بازگشت خشک و خالی آمریکا به برجام را جدی نمی‌گیرد. در عین حال برخی نگران هستند که اگر آمریکا بدون توجه به نظر ایران به برجام برگشته و تحریم‌ها را هم لغو کند، این فرصت را پیدا کرده تا فشار بیشتری به ایران بیاورد و رویای ترامپ یعنی فعال کردن مکانسیم ماشه را نیز محقق کند! برخی تحلیل‌گران در ایران، اما نگاه خوشبینانه‌تری داشته و معتقدند که رویه فعلی ایران و شرط و شروط‌هایش برای بازگشت آمریکا به برجام؛ کافی است. جعفر قنادباشی، دیپلمات پیشین یکی از همین تحلیل‌گران است. او در گفت‌وگویی با خبرنگار «فردا» به تشریح اهمیت مواضع ایران پرداخت و گفت: «درست است که آمریکا بازگشت به برجام، از نظر حقوقی نیازی به موافقت ایران ندارد، اما مواضع ایران در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. به هرحال ما یک کشور عادی در این توافق نیستیم. کشور‌های دیگر عضو برجام در این زمینه نقش آفرین هستند، اما این توافق درباره هیچ یک نیست لذا نقش ما از همه مهم‌تر است و یک عضو عادی نیستیم». وی افزود: «دقت داشته باشید که ما در جریان برجام، یک سری تعهدات داشتیم که به آن هم متعهد بودیم و انجام دادیم، بعد از خروج آمریکا از برجام و پایبند نبودن اروپایی‌ها به تعهداتشان، اما گام به گام از انجام تعهدات خود عقب‌نشینی کرده و به غنی سازی برگشتیم. الان هم شرط گذاشتیم که درحالی به تعهدات خود برمی‌گردیم که آن‌ها به تعهدات خود عمل کنند». این کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به اینکه «برجام یک دفتر کار نیست که کسی به آن برگردد» گفت: «بازگشت به برجام به معنی عمل به تعهدات است. آمریکا و اروپا نیز باید چنین کنند. به هرحال الان اروپا هم خارج از برجام است، چون به تعهدات خود عمل نمی‌کند». وی تاکید کرد: «در شرایط فعلی همه این کشور‌ها نیاز دارند که ما را راضی نگه دارند و در واقع تعهدات برجامی مثل یک گروگان در دست ما است». قناد باشی در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا می‌تواند به برجام برگشته و در حالی که به تعهدات خود عمل نمی‌کند، فشار بیشتری به ایران وارد کرده یا مثلا مکانیسم ماشه را فعال کند؟ گفت: «اولا اینکه بایدن در شرایطی نیست که بتواند کاری که ترامپ کرد را انجام دهد و اصلا بنای این را هم ندارد. دوما اینکه آمریکا الان ضعیف است و با آمریکای گذشته فرق دارد لذا در اینکه بتواند سیاست خود را به دیگران تحمیل کند، تردید است.» وی با اشاره به اینکه «فعال کردن مکانیسم ماشه اصلا در اندیشه آنان نیست» گفت: «آمریکایی‌ها خواهان افزایش تحریم هستند و تحریم‌های اقتصادی قبلی هم ثابت کرده که این رویه اثرگذار نیست و تاثیری بر سیاست‌های ایران ندارد.» این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی در ترسیم چشم‌انداز برجام و اختلافات موجود، گفت: «به نظر من آمریکایی‌ها در ابتدا به تعهدات خود عمل نمی‌کنند، اما کم‌کم ناگزیر خواهند شد. رژیم صیونیستی و آمریکا به ادامه فشار بر ایران تاکید دارند، اما این سیاست جواب نمی‌دهد. مشخص شدن نتیجه این رویکرد آنان تا حد بسیاری هم بستگی به قدرتمندترشدن ما ضعیف شدن آنان دارد. وضعیت فعلی آمریکا یا اختلافاتی که در اروپا وجود دارد مثل جدا شدن انگلستان از اروپا و مشکلات اقتصادی آنان و ... همه و همه موثر است. به اعتقاد من آمریکا دیگر آن آمریکایی نیست که بتواند تحریم‌ها را اعمال کند، اما متاسفانه رسانه‌های ما در ایران بیش از آمریکایی‌ها این رویکرد آنان را جدی می‌گیرند».