عقب‌نشینی کامل از ظریف

گروه سیاست سایت فردا - فضای سیاسی در کشور حسابی انتخاباتی شده و هر روز شاهد یک تحولی حزبی یا رخداد سیاسی هستیم که می‌تواند سرنوشت انتخابات 1400 را تغییر دهد. گمانه‌زنی‌ها درباره کاندیداهای احتمالی نیز ادامه دارد و لیست هر دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا هر روز بیشتر از روز قبل غربال می‌شود. از لابه‌لای هر مصاحبه و اظهارنظری یک نکته بیرون آمده و تکلیف انتخابات بیش از قبل معلوم می‌شود. مثلا همین مصاحبه امروز سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با «خبرآنلاین». این فعال سیاسی اصلاح‌طلب که تا سال 95 مشاور وزیر خارجه نیز بود و از چهره‌های نزدیک به محمدجواد ظریف به حساب می‌آید، از جدی بودن او در عدم کاندیداتوری خبر می‌دهد. صدر می‌گوید: « آقای ظریف پایگاه رأی خوبی دارد یعنی از بیشتر دوستانی که این روزها اسمشان مطرح است پایگاه رأی بهتری دارد اما خود ایشان در نیامدن خیلی جدی است ولی حتما می تواند یکی از کاندیداها باشد.» تاکید صدر بر تصمیم جدی ظریف بر کاندیدا نشدن، در کنار اظهارات خود او در آخرین مصاحبه و اعلام آمادگی برای به عهده گرفتن پست وزارت خارجه در دولت بعدی، همچنین چرخش اعتدال و توسعه از ظریف به لاریجانی و تردید برخی طیف‌های اصلاح‌طلب در حمایت از ظریف؛ دفتر احتمال کاندیداتوری او می‌بندد و نام او را از فهرست کاندیداهای احتمالی خط می‌زند. صدر در این مصاحبه اما بر روی یک گمانه دیگر هم خط بطلان می‌کشد. گمانه‌ای که اگرچه جدی به نظر نمی‌رسید اما از سوی طیف‌های تندروتر اصلاح‌طلب و گروهی که خواهان رونمایی از کاندیدای حداکثری و به قول خودشان خالص هستند؛ مطرح می‌شد. این گمانه چیزی نیست غیر از احتمال کاندیداتری سیدمحمد خاتمی که به گفته صدر بیشتر شبیه یک شوخی است. او می‌گوید: « آقای خاتمی این موضع را خیلی جدی نفی می کند. من یک نظر خاص در این زمینه دارم که قبلا هم گفته ام؛ کسی که ۸ سال رئیس جمهور بود دیگر معنا ندارد که دوباره به عنوان کاندیدا مطرح شود، خودش ایشان هم خیلی مخالف است. برداشت من از صورت مذاکرات خبرگان قانون اساسی این است که کسی که ۸ سال رئیس جمهور بود دیگر نباید بیاید، البته نظر شورای نگهبان این نیست، اما تا آنجایی که من به خاطر دارم کسی می تواند ۳ دور رئیس جمهور شود که ۴ سال باشد و ۴ سال نباشد و دوباره ۴ سال باشد و ۴ سال نباشد و بعد از آن می تواند برای ۴ سال سوم کاندیدا شود اما کسی که ۸ سال رئیس جمهور بود دیگر نباید باشد و این چه به لحاظ حقوقی و قانونی و چه به لحاظ سیاسی مطرح است. به همین دلیل آن زمانی که بعضی از افراد دور سوم ریاست جمهوری آقای هاشمی را مطرح می کردند من مخالفت کردم و همینطور برای آقای احمدی نژاد هم مخالف بودم. اکنون هم مخالف آمدن آقای خاتمی هستم هرچند خود ایشان هم خیلی جدی این موضوع را رد می کند و همانطور که عرض کردم یک شوخی است.» نکته قابل تامل دیگری که صدر در این گفتگو به آن اشاره می‌کند، بلاتکلیفی فعلی اصلاح‌طلبان و امیدشان به رسیدن به کاندیدای واحد است. صدر در پاسخ به اینکه «کدام یک از چهره های اصلاح طلب که الان نامشان به عنوان گزینه مطرح است ظرفیت و قابلیت ریاست جمهوری دارد؟» می‌گوید: «وقتی می گوییم اصلاح طلبان یعنی یک جبهه و یک جبهه یعنی احزاب و گروه ها و شاخه های مختلف؛ طبیعی است که هرکدام از اینها یک کاندیدا دارند و برای همین الان یک نفر کاندیدا مطرح نیست و حداقل ۵ تا ۶ نفری هستند. خیلی طبیعی است که در نهایت به یک نفر می رسند اما اینکه آن یک نفر کیست را الان نه من می دانم و نه آقای خاتمی.» طبیعی هم است که صدر، خاتمی یا دیگران ندانند کاندیدای نهایی جبهه اصلاح طلبی کیست. چراکه اولا هنوز تا انتخابات چند ماهی مانده و سیاست ورزی در ایران به گونه‌ای نیست که تا قبل از روزهای پایانی، چیزی قابل پیش بینی باشد. دوما اینکه اصلاح طلبان هنوز تکلیف سازوکار اجماع ساز را هم معلوم نکرده اند. ضمن اینکه هنوز درباره استفاده از کاندیدای حداکثری یا حداقلی به اجماع نرسیده‌اند.