مجادله مذاکره

گروه سیاست سایت فردا: انتخابات آمریکا برگزار شد و آثار آن برای فضای سیاسی ایران یکی یکی نمایان می‌شود. نمونه‌اش همین مجادله‌ای که میان سیاسیون درباره «مذاکره» صورت گرفته است. یکی اصرار می‌کند که مذاکره را سخت نکنیم، دیگری آن را «آب در هاون کوبیدن» می‌خواند و مخالف است. یکی با اصل مذاکره و تبعات آن در سیاست خارجی مشکل دارد و دیگری نگران است که این کلیدواژه دستمایه رقابت‌های انتخابی آتی شود. شروع کننده این مجادله، اما دو نامزد انتخاباتی در آمریکا بودند. درست همان وقت که یکی تاکید می‌کرد امروز مذاکره کنید، چون بعد از انتخابات سخت می‌شود و دیگری وعده می‌داد که اگر رئیس جمهور شوم، به برجام برمی‌گردم. اگر از آخرین تقلا‌های ترامپ برای ماندن در کاخ سفید، بگذریم می‌توان گفت که تکلیف انتخابات آمریکا تا حد زیادی مشخص است و اندک اندک وقت تحقق وعده آن‌ها یعنی برگشتن به میز مذاکره و برجام می‌رسد. نشانه‌هایی نیز در این باره مشاهده می‌شود. مثلا الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در سفر به فلسطین اشغالی، گفت که «بایدن در مورد برجام با ایران وارد مذاکره می‌شود.» به گفته او «واقعا فرقی نمی‌کند روز ۲۰ ژانویه چه کسی رییس‌جمهوری آمریکا می‌شود؛ در هر صورت یک مذاکره با ایران انجام می‌شود.» بایدن پیشتر گفته و همگان هم می‌دانند که بازگشت وی به برجام و مذاکره کلی پیش‌شرط دارد و به این سادگی‌ها هم محقق نمی‌شود. در طرف دیگر ماجرا یعنی ایران، اما وضعیت بسیار پیچیده‌تر است و موافقان و مخالفان مذاکره از حالا وارد مجادله شده‌اند. موافقان مذاکره محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است راه مذاکره با دولت جدید آمریکا برای ما باز است. او در اظهاراتی گفته است: «همان‌طور که در گذشته، دولت و تیم آقای ظریف، قریب به ۲ سال اجازه مذاکره با آمریکا را داشتند و توافق برجام توسط حاکمیت مورد تایید قرار گرفت، به‌نظر نمی‌رسد مانعی در مسیر مذاکرات مجدد میان این دولت با دولت آقای بایدن در آمریکا وجود داشته باشد.» همچنین حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم در گفت وگویی اظهار کرده است: «فکر می‌کنم یکی از سیاست‌های جو بایدن احیای برجام خواهد بود. اولین تحلیلی که امکان دارد در ذهن برخی شکل بگیرد این است که دموکرات‌ها تفاوتی با جمهوریخواهان ندارند و آن‌ها هم مانند ترامپ هستند. البته بنده معتقدم این مساله واقعیت ندارد و ما در دوران باراک اوباما دیدیدم که اوباما با جمهوریخواهان تفاوت دارد.» او در ادامه تاکید کرده است: «معلوم است که ترامپ مانند اوباما نبود و همچنین جو بایدن هم صددرصد ترامپ نیست و این سیاستمداران از دو گروه با دو فکر متفاوت هستند که در دنیای سیاست نقش مهمی دارند.» مخالفان مذاکره مخالفان مذاکره، اما به دو گروه اصلاح‌طلبان مخالف و اصولگرایان مخالف تقسیم می‌شوند و هر یک نیز برای خود دلایلی دارند. یکی از اصلاح‌طلبان مخالف محمد عطریانفر است که نگاهش بیشتر معطوف به انتخابات ۱۴۰۰ است. او در گفتگو با «نامه‌نیوز» و زمانی که با گمانه افزایش شانس ظریف در انتخابات ریاست جمهوری آتی مخالفت می‌کند، می‌گوید: «اساسا موضوع مذاکره یا مقاومت نمی‌تواند دستمایه تبلیغات انتخابات و رقابت‌های سیاسی در ۱۴۰۰ شود». احمد زید‌آبادی روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب نیز معتقد است که اصلاح‌طلبانی که قرار است در انتخابات ۱۴۰۰ شرکت کنند، «باید دندان لق مذاکره با آمریکا را برای همیشه بکنند». او می‌گوید: «اصل مذاکره دیگر برای چانه‌زنی در خصوص بازگشت به برجام نیست بلکه برای شکل‌گیری برجام جدید است؛ چه این مذاکرات از سوی دولت حسن روحانی شکل بگیرد چه یک دولت اصولگرای احتمالی در ۱۴۰۰ به دنبال این مذاکرات باشد، تفاوتی در اصل اتفاق نخواهد داشت، چون برجام به خودی خود منتفی شده است.» مخالفت‌ها با مذاکره در جبهه اصولگرایی، اما بیشتر و جدی‌تر است. شاهد این مدعا یادداشت امروز حسین شریعت‌مداری در «کیهان» که قصاص ترامپ را شرط ورود به مذاکره می‌داند. او می‌نویسد: «مذاکره با آمریکا به هیچ‌وجه اتفاق نخواهد افتاد و بازگشت آمریکا به برجام که بعضاً به آن دل‌بسته‌اند تنها با سه شرط امکان‌پذیر خواهد بود؛ اول آنکه تمامی تحریم‌ها لغو شود و ثانیاً دارایی‌های بلوکه ایران بازگردانده شود و ثالثاً خسارت‌های وارده جبران شود، یعنی آنچه از برجام انتظار می‌رفت و بدون آن اساساً برجامی وجود ندارد و مانند امروز فقط یک جسد متعفن است؛ و صد البته مجازات قصاص برای ترامپ و سایر عوامل شهادت شهید سلیمانی و شهید ابو‌مهدی که جای خود دارد و هرگز صرفنظر کردنی نیست.»