بایدن می‌تواند باعث پیروزی اصلاح‌طلبان در ۱۴۰۰ شود؟

شرق: اصلاح‌طلبان چند مدتی است تأکید می‌کنند که ریاست‌جمهوری بایدن از هر نظر به نفع ایران خواهد بود، زیرا در صورت تغییر دولت آمریکا امکان مذاکره با این کشور وجود خواهد داشت؛ هرچند مذاکره در شرایطی که به هر حال تحریم‌های گسترده‌ای از سوی آمریکا علیه ایران وضع شده، قدری سخت است و به‌نظر می‌رسد که مدتی طول بکشد تا این تحریم‌ها رفع شود و در شرایطی مانند آنچه پیش از خروج ترامپ از برجام شاهد بودیم، ایران و آمریکا بتوانند در فضایی به دور از تهدید مذاکره کنند. با همه این‌ها به نظر نیرو‌های اصلاح‌طلب، حضور بایدن در کاخ سفید می‌تواند باعث گشایش روزنه‌هایی شود که در صورت انتخاب مجدد ترامپ همان روزنه اندک هم بسته می‌شود. برای مثال روز گذشته علی صوفی، وزیر دولت اصلاحات، در گفتگو با سایت «فردا» گفت: «با انتخاب بایدن روند مذاکره تسریع می‌شود و راحت‌تر خواهد بود. اکنون در معرض ظالمانه‌ترین تحریم‌های آمریکا قرار داریم و شرایط دو کشور به گونه‌ای است که مذاکره را ضروری می‌کند». یا چندی پیش ابراهیم اصغرزاده در گفتگو با روزنامه «شرق» گفته بود: «بین بایدن و ترامپ شاید در رابطه با ایران فرق زیادی وجود نداشته باشد، اما منش دموکرات‌ها نشان داده است لااقل به دیپلماسی پایبند هستند. البته این مزیت دولت روحانی بود که توانست با استفاده از ابزار دیپلماسی و مذاکره با گروه ۱+۵، سایه جنگ را از سر کشور دور کند و پرونده ایران را از شورای امنیت بیرون بیاورد و اجماع جهانی علیه ایران را به اجماع مدافع ۲۲۳۱ تبدیل کند؛ همین‌طور به منش وزیر خارجه آمریکا و اوباما برمی‌گردد. به‌قدرت‌رسیدن ترامپ به ضرر منافع ملی ایران و متفاوت با بایدن است». یا احمد نقیب‌زاده چندی قبل گفت که «اگر بایدن به ریاست‌جمهوری برسد و به برجام نیز بازگردد، یک موفقیت بزرگ نصیب جمهوری اسلامی خواهد شد». یا حسین مرعشی اعلام موضع کرد و گفت: «در انتخابات آمریکا فعلا فرض غالب این است که آقای بایدن برنده انتخابات می‌شود. بایدن و دموکرات‌ها، چون برجام را کار خودشان تلقی می‌کردند، رسما اعلام کردند که به برجام باز‌می‌گردند و این یک فرصت خیلی خوب است. اگر آمریکایی‌ها به برجام برگردند، ایران نیز در چارچوب ۱+۵ می‌تواند گفت‌وگوهایش را ادامه دهد». عباس عبدی نیز با ابراز تمایل به ریاست‌جمهوری بایدن گفت: «شخصا دوست دارم بایدن انتخاب شود؛ به دلیل اینکه نظام جهانی را به جایگاهی که قبلا بود، برگرداند و کمی از این فضای تنش بیرون بیاورد». اسماعیل گرامی‌مقدم هم گفت: «اگر دموکرات‌ها برنده انتخابات ۲۰۲۰ باشند، در ایران نیز امید به مردم برمی‌گردد و احتمالا یک رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب یا اعتدال‌گرا انتخاب خواهد شد». اما افزون بر این گزاره که ممکن است ورود بایدن به کاخ سفید باعث گشایش باب مذاکره و به‌تبع آن بهبود احتمالی داخلی شود، اصلاح‌طلبان تصور می‌کنند با پیروزی بایدن می‌توانند با تکیه بر گفتمان مذاکره در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده برگ برنده مهمی در دست داشته باشند. آن‌ها در شرایطی که نارضایتی عمومی زیاد شده است و شاید دیگر نتوانند با وعده‌های اقتصادی یا سیاسی مردم را به انتخابات امیدوار کنند، گمان می‌کنند یکی از مهم‌ترین راه‌های اعتمادسازی برای مردم تکرار مجدد دوگانه مقابله-مذاکره است و با این شیوه قادر خواهند بود که مردم را به نفع خود پای صندوق انتخابات بیاورند؛ زیرا هنوز هم مردم درباره ناامنی‌های احتمالی یا در شدیدترین حالت جنگ میان ایران و آمریکا حساسیت نشان می‌دهند و در تقابل نیرو‌های سیاسی داخلی که مدافع تقابل حداکثری هستند و نیرو‌هایی که می‌کوشند با همه محدودیت‌های موجود باب مذاکره را باز نگه دارند، دسته دوم را انتخاب می‌کنند؛ موضوعی که به‌تازگی علی مطهری در گفتگو با «شرق» به‌صراحت به آن اشاره کرد: «اگر ترامپ انتخاب شود و همین راهش را دنبال کند و مشکلات ما هم پا‌برجا باشد، فضای سرد سیاسی ادامه می‌یابد و کاهش چشمگیر حضور مردم در انتخابات مجلس تکرار می‌شود. بخشی از مردم به این نتیجه رسیده‌اند که انتخاب ما تأثیری بر وضعیت کنونی ندارد و به‌همین‌دلیل مشارکت پایین خواهد بود؛ اما اگر بایدن پیروز شود، فکر می‌کنم با توجه به اینکه گشایش هرچند اندکی در وضع اقتصادی ایجاد می‌شود و حداقل شرایط سخت‌تر نمی‌شود و مقداری تأثیر برجام احساس خواهد شد، مردم به بهبود وضع معیشت خود امیدوار می‌شوند و مشارکت بیشتری در انتخابات سال آینده خواهند داشت و اگر مشارکت بالا باشد و قشر خاکستری وارد انتخابات بشوند، طبعا تندرو‌ها رأی نمی‌آورند و فرد معتدلی رأی می‌آورد». در‌هر‌حال گرچه به گفته بسیاری از تحلیلگران حوزه دیپلماسی پیروزی بایدن برای ایران و بلکه عرصه بین‌المللی می‌تواند مفید باشد و جهان را قدری خالی از افراط‌گرایی‌ها و زورگویی‌ها کند، اما از منظر سیاست داخلی برای اصلاح‌طلبان هم حائز اهمیت است.