کنشگری سیاسی به سبک خاتمی / مردم را ملزم به مشارکت نمی‌کند یا «تکرار» دیگر جواب نمی‌دهد؟

گروه سیاست سایت فردا: «خاتمی از مردم نمی‌خواهد رای بدهند از حاکمیت می‌خواهد شرایط انتخابات آزاد را فراهم کند». این جمله را محمدصادق جوادی‌حصار عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی می‌گوید. تحلیل او از کنشگری اخیر رئیس دولت اصلاحات این است که «خاتمی قطعا نمی‌گوید که انتخابات را تحریم کنیم بلکه معتقد است اگر می‌خواهیم انتخاباتی داشته باشیم که اکثریت مردم در آن شرکت کنند باید زمینه‌ها و انگیزه‌های مشارکت مردم را افزایش دهیم. او مردم را ملزم به رای دادن نمی‌کند، اما از دیگران می‌خواهد، کاری کنند که مردم با انگیزه وارد انتخابات شوند.» بر این اساس باید به این نتیجه رسید که جریان اصلاحات همان طور که به انتخابات نزدیک می‌شویم در حال روشن کردن تکلیف خود است و بین دوگانه تحریم یا مشارکت انتخاب کرده است. همان طور که انتظار می‌رفت با نزدیک شدن به انتخابات از شدت نظرات سیاسیون این جریان در حمایت و تشویق به تحریم انتخابات کاسته شده و همگی به دنبال راه‌حلی برای مشارکت و حضور و ماندگاری در قدرت هستند. ویدئو اخیر سیدمحمد خاتمی نیز اگرچه موضوعی انتخاباتی نداشت، اما در همین چارچوب ارزیابی می‌شود. این اقدام وی بدون شک مقدمه کنشگری‌های بعدی است و بهترین تعبیر برای آن همان تیتر روزنامه اعتماد یعنی «بازگشت بزرگان» است. گفت‌وگوی اخیر این روزنامه با جوادی حصار نیز موید همین تحلیل است. نکته قابل توجه و بحث، اما چیز دیگری است. در واقع اینکه اصلاح طلبان به مرور زمان و در موسوم انتخابات هرچه درباره ضرورت تحریم انتخابات و تهدید به اتخاذ این سیاست گفته بودند، فراموش می‌کنند؛ قابل پیش بینی بود، اما باید دید که بعد از آن‌همه حرف و تهدید به رویگردانی از صندوق اکنون چطور برای احیای سرمایه اجتماعی خود و دعوت آنان به مشارکت اقدام خواهند کرد؟ باید دید که برای جلب آرای خاکستری و رای‌های دقیقه نودی که عموما روی آن مانور می‌دهند چه تدبیری اندیشیده‌اند. جوادی حصار می‌گوید که خاتمی این بار مردم را به رای دادن ملزم نمی‌کند، اما از دلیل این تصمیم حرفی نمی‌زند. مثلا او نمی‌گوید که اگر خاتمی باز هم مردم به حضور پای صندوق بخواند و «تکرار» کند، کسی به حرف او توجه می‌کند یا خیر؟ فعالان سیاسی اصلاح طلب نمی‌خواهند باور کنند یا نمی‌خواهند به زبان آورند، اما عملکرد دولت مورد حمایت آنان و مجلس دهم که در آن اکثریت داشتند و البته شورای پنجم تهران چنان بود که چیزی از سرمایه اجتماعی آنان باقی نمانده و همان طور که رییس دولت اصلاحات به صراحت اعلام کرد، اگر او هم از مردم بخواهد در انتخابات شرکت نمی‌کنند. همان طور که معلوم است سیاست ورزی در این دوره از انتخابات برای اصلاح طلبان اصلا ساده نیست. همانطور که جوادی حصار تاکید می‌کند «خاتمی امروز کنشگری است که در یک عرصه شطرنج بسیار بسیار پیچیده، تلاش می‌کند ایفای نقش کند.»