آیا تروییکای اروپایی یک "پیشنهاد جدید" مطرح می کنند؟!

تقارن این نشست با توافق اخیر ایران-آژانس و ناکامی آمریکا در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت و فراتر از آن، ناکامی این کشور در استناد به مکانیسم ماشه مصادف شده است. سوال اصلی اینجاست که تروییکای اروپایی، یعنی سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه در این نشست چه مواضعی را مطرح خواهند کرد؟ اکثریت قریب به اتفاق تحلیلگران معتقدند که در نشستهای قبلی کمیته مشترک برجام، تنها موضع اعلامی اروپاییان، حمایت از کلیت توافق هسته ای و تلاش برای تامین خواسته های ایران ( که در سند برجام به عنوان تعهد طرف مقابل از آنها یاد شده است ) بوده و در عمل، طرف اروپایی اقدامی در راستای انجام تعهدات حداقلی خود صورت نداده است. ویژگی های خاص نشست امروز به نظر می رسد نشست امروز، ویژگی ها و مختصات خاص خود را خواهد داشت! از یک سو، آمریکا از سه کشور اروپایی خواسته است تا به هر نحو ممکن، مانع از لغو محدودیتهای تسلیحاتی ایران شوند! از سوی دیگر، مقامات اروپایی در بیانیه های متعدد خود،حداقل در ظاهر، بر لزوم حفظ توافق هسته ای و رعایت مفاد قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکید کرده اند. اما این پارادوکس و تناقض، به این نقطه ختم نمی شود! هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در دیدار اخیر خود با "گابی اشکنازی" وزیر خارجه رژیم اشغالگر قدس مدعی شده است : " ما نسبت به تحرکات خطرناک ایران در منطقه واقف هستیم و با لغو تحریم تسلیحاتی این کشور مخالف هستیم. با این حال قصد داریم از طریق دیپلماتیک به این هدف دست پیدا کنیم." دیگر مقامات اروپایی نیز مواضع مشابهی در این خصوص اتخاذ کرده و بر تعهد خود! برای جلوگیری از عادی سازی خرید و فروش تسلیحات توسط ایران تاکید کرده اند. مقامات وزارت خارجه انگلیس و فرانسه پس از شکست آمریکا در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد ، تاکید کرده بودند که باید از "طریقی دیگر" به هدف خود ( مبنی بر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران) برسند. این دغدغه زمانی پررنگ تر می شود که بدانیم "تمدید موقت تحریم تسلیحاتی ایران"، طرحی بود که برای نخستین بار از سوی تروییکای اروپایی ارائه شد و اکنون نیز طرف اروپایی در صدد پیگیری آن برآمده است! مسئله بعدی، به مولفه "زمان پایان تحریم تسلیحاتی ایران" باز می گردد. تحریمهای تسلیحاتی ایران در 17 اکتبر ( 28 مهر ماه ) رسما به پایان می رسد و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز مخالفت خود را با تمدید این تحریمها اعلام کرده است. با چینش موارد فوق، می توان به این نتیجه رسید که مقامات اروپایی در نشست امروز در وین ، خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران خواهند شد. اما سوال اصلی اینجاست که آنها این خواسته را با کدام مستمسک دیپلماتیک و سیاسی مطرح خواهند کرد؟ آیا امکان دارد تروییکای اروپایی در این نشست، طرحی وقت را به ایران و دیگر اعضای باقیمانده در برجام ( چین و روسیه) ارائه کند؟ در این صورت، قطعا تصمیم گیری در خصوص طرح پیشنهادی اروپا مستلزم برگزاری جلسات دیپلماتیک دیگری خواهد بود! چگونه مواجهه با پیشنهاد احتمالی اروپا هنوز مشخص نیست که اروپا در جلسه امروز در وین، قصد دارد چه پیشنهادی را به ایران ارائه دهد اما قطعا هرگونه مواجهه خوش بینانه با این پیشنهاد( یا بسته پیشنهادی!) ، نتیجه مثمر ثمری در حوزه سیاست خارجی کشورمان نخواهد داشت. احتمالا سه کشور اروپایی ( آلمان، انگلیس و فرانسه) قصد دارند از رای ممتنع خود به قطعنامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت، به مثابه یک نقطه عطف در "مسیر تعامل با ایران" یاد کنند! اما امیدواریم دیپلماتهای ما آگاه باشند که نشست وین جایی برای تشکر از سه کشور اروپایی بابت "رای ممتنع" آنها به "تمدید تحریم تسلیحاتی ایران" یا مخالفت آنها با "فعالسازی مکانیسم ماشه توسط آمریکا"نیست! آنها تنها به صورت کاملا محدود و حداقلی، به بخشی اندک از توافق هسته ای عمل کرده اند. اما قطعا مسئولین وزارت محترم خارجه کشورمان باید پشت میز مذاکره در وین، از طرف اروپایی بابت "تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران" سوال کند! اروپا چگونه پیشنهاد تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را مطرح می کند؟ این مسئله محرز است که اساسا "تمدید تحریم تسلیحاتی ایران"هیچ گونه مستمسک حقوقی نداشته، ندارد و نخواهد داشت. با این حال ممکن است سران اروپایی تلاش کنند از طریق "کمیته ویژه برجام" این موضوع را مطرح کنند.در این میان، هرگونه پیشنهاد اروپا به ایران در خصوص ادامه مسیر موجود ( استمرار توافق هسته ای ) ، باید بر مبنای "منافع ملی ایران" ارائه شود. نباید فراموش کرد که ایران طی دو سال اخیر ، بابت عدم تامین منافع خود در برجام، باید از تروییکای اروپایی طلبکار باشد ! اگر قرار است اتحادیه اروپا طرح ، پیشنهاد یا معامله ای را بر روی میز و بر سر این موضوع قرار دهند، باید نسبت آن به "منافع ملی کشورمان" مشخص شود.ضمن آنکه قطعا ایران حق دارد به واسطه "بی تعهدی های دو ساله اخیر اروپاییان" در حفظ حداقلی برجام، این پیشنهاد را در همان لحظه رد کند!نباید فراموش کرد که اتحادیه اروپا به هیچ یک از تعهدات 11 گانه خود در بیانیه بروکسل ( پس از خروج آمریکا از برجام ) قرائت شد، پایبند نمانده است. در چنین شرایطی اتحادیه اروپا در وضعیت و موقعیتی قرار ندارد که بخواهد تکلیف و تعهد دیگری را بر کشورمان دیکته کند. نکته مهم تر اینکه بازیگران اروپایی حتی در تکمیل "استراتژی فشار حداکثری" بر کشورمان نیز نقش به سزایی ایفا کرده اند. آنها در ماه ژانویه امسال ( 2020) بانی صدور قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده اند. در چنین شرایطی گزینه ای جز اتخاذ گارد بسته در برابر اتحادیه اروپا در وین باقی نمی ماند. در این میان، باید به صورت خاص مراقب بازی انگلیس( به عنوان نزدیک ترین شریک آمریکا ) بود. نباید فراموش کرد که بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس حداقل یکبار رسما بر لزوم جایگزینی "توافق مدنظر ترامپ" با "برجام "تاکید کرده است!