شکست کرونا از تئوری اقتصاد مقاومتی

مشرق:محمود سریع‌القلم، از رجال اصلاح‌طلب و فردی که گفته می‌شود سمت مشاورت رئیس‌جمهور روحانی را بر عهده داشته است، به تازگی طی یادداشتی پیرامون تأثیرات کووید ۱۹ در جهان نوشته است: ظهور ناگهانی کووید-۱۹ با مرگ و میر بسیار بالا در برزیل، شیلی و مکزیک عواقب جدی برای مصرف و تولید کالا‌های کشاورزی و حتی امنیت غذایی در نیمۀ دوم ۲۰۲۰ و احتمالا تا بخش‌هایی از سال ۲۰۲۱ می‌تواند داشته باشد.

او در بخش دیگری از این یادداشت می‌نویسد: اهمیت مسائل تجاری، مالی و اقتصادی در جهان در حدی بود که از دسامبر ۲۰۱۹، دولت‌های بزرگ تلاش کردند تا از اهمیت پاندمی کرونا بکاهند و آن را قابل کنترل بدانند. آمریکا و چین در حدی به بازار‌های یکدیگر وابسته بودند و هستند که تمایلی به علنی کردن نگرانی‌های ناشی از ویروس جدید وجود نداشت. وابستگی فقط در کالا‌های مصرفی نیست بلکه به عنوان مثال ۱۵۶ داروی مهم که به مرگ و زندگی انسان‌ها مربوط می‌شود از چین و هند به آمریکا صادر می‌شود... نگرانی از اختلالِ (Disruptions) درآنچه همه بدان عادت کرده، برنامه ریزی کرده و وابسته شده بودند شاید به لحاظ روانی باعث شد تا با تاخیر به کویید-۱۹ و پی‌آمد‌های گسترده آن واکنش نشان دهند.

به گزارش جماران در بخشی دیگر از یادداشت سریع‌القلم همچنین می‌خوانیم: تولید در جنوب، تابع مصرف در کشور‌های غربی و شرق آسیا است. به عنوان مثال، زنجیره‌های تولید در کشوری مانند بنگلادش، که نقش مهمی در صنعت پوشاک دارد، تابع مصرف در اروپا و آمریکای شمالی است. با ظهور ۴۲ میلیون نفر بیکار در آمریکا و کاهش قابل توجه مصرف در اروپا، بسیاری از این کارگاه‌های تولیدی تعطیل می‌شوند و تابع بازگشت بازار‌های غربی در سال ۲۰۲۱ خواهند بود. به دلیل پس انداز اندک و وجود اقشار فقیر در این نوع کشور‌های آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین، می‌توان پیش بینی کرد که سطح فقر و بی ثباتی اجتماعی-اقتصادی در جنوب حداقل طی سال ۲۰۲۰ شدت یابد. [۴]*شاید هیچ چیز دیگری مثل کروناویروس نمی‌توانست محمود سریع‌القلم که از وی با عنوان تئوریسین دولت اعتدال نیز نام برده می‌شود را مجبور کند تا از مقولاتی مثل "امنیت غذایی"، نگرانی قدرت‌هایی مثل آمریکا و چین از وابستگی در حوزه‌های مختلف از جمله دارو و بیکار شدن مردم در یک کشور به دلیل کاهش مصرف در کشور دیگر حرف بزند...

و مردم باید بدانند که همین فرد در ایام دولت اول آقای روحانی و در روزگاری که آقایان خودشان را در ماه عسل برجام و جهانی‌سازی و ... فرض می‌کردند؛ در نقش تئوریسین وابستگی نیز حضور یافت و تأکید کرد که "خودکفایی" خوب نیست!

او طی اظهاراتی در سال ۹۴ و در تقبیح خودکفایی گفته بود: "ما (ایران) دوست داریم در بولیوی و آفریقا نفوذ داشته باشیم، خاورمیانه هم که اولویت اول ماست! دوست داریم در کشاورزی اول باشیم؛ درحالی‌که تولید یک کیلو گندم در دنیا یک دلار تمام می‌شود و در ایران پنج دلار. متخصصان کشاورزی می‌گویند تولید گندم در ایران به‌صرفه نیست. بهتر است ما در جای دیگری تولید ثروت کنیم و ارزش افزوده به دست بیاوریم و گندم بخریم، همان‌گونه که کره‌جنوبی این کار را می‌کند. کره در آفریقا زمین اجاره کرده و غله می‌کارد. تمام نیاز‌های کشاورزی‌اش را از آنجا رفع می‌کند و بقیه‌اش را هم در دنیا می‌فروشد. ما می‌خواهیم در هر مورد قابل‌تصوری اول باشیم. نمی‌توانیم. آمریکا هم نمی‌تواند. "

سریع‌القلم کسی بود که در سال ۹۳ هم اظهار می‌کرد: بنده بار‌ها تاکید کرده‌ام که خودکفایی معنایی ندارد، هیچ کشوری خودکفا نیست! [۵]برای ما و مردم جالب است اکنون که ویروس کرونا توانسته مضارّ وابستگی حیاتی را به رخ جهانیان بکشد و درستی تئوری "اقتصاد مقاومتی" خاصّه در بخش "خودکفا شدن" را به اثبات برساند؛ آیا امثال سریع‌القلم حاضر به عذرخواهی در قبال سخنان سابق خود هستند؟!

آیا آن‌ها حاضرند به مردم بگویند که اگر حرف‌هایشان در مذمت خودکفایی اجرا شده بود؛ امروز حاکمیت ایران نه تنها مثل آمریکا و اروپا مجبور به ماسک دزدی بود بلکه مردم ایران بسا که نان خوردن هم نداشتند و حیات و مماتشان وابسته به اعانه و نان استعماری بخور و نمیر کشور‌های خارجی بود.

نداشتن دارو‌های حیاتی، افلیج شدن صنایع داخلی و توسری خوردن از اجنبی هم که بخش دیگر این رمان غم‌انگیز خیالی بود...

بدیهیست که اگر این قبیل روشنفکران و به زعم خودشان تئوریسین‌های توسعه! حاضر به عذرخواهی نباشند و واقعیت‌های پیش‌گفته را به مردم نگویند؛ بساط فریب خوردن مردم و گرم ماندن تنور انتلکتوئل‌های بی‌قاعده جمع نخواهد شد و اصطلاحا آش همان آش خواهد بود و کاسه همان کاسه!

در این روز‌های بحرانی جهانی کرونا؛ اهمیت نگاه راهبردی رهبر معظم انقلاب در تأکید بر خودکفایی، تولید علم و جهش تولید بیش از پیش مشخص می‌شود. نگاهی که توانست حتی در طوفان کرونا هم مردم ایران را از تنش‌هایی مثل بحران بیکاری، ناامنی غذایی و ناامنی دارویی در امان بدارد.