یک طرح شتابزده؛ طرح سئوال از رئیس جمهور چه معنایی دارد؟

به گزارش فردا؛ حجت‌الاسلام سیدناصر موسوی لارگانی طراح طرح سؤال از رئیس‌جمهور درباره مسائل اقتصادی کشور از تدوین طرح سؤال از رئیس‌جمهور به دلیل مشکلات موجود اقتصادی کشور خبر داد و اظهار داشت: موضوع از هم‌گسیختگی اوضاع بازار مسکن، خودرو و تورم عجیب و غریب و همچنین افزایش قیمت روزانه طلا و مشکلات ارزی در کشور باعث شد تا ما طرح سؤال از رئیس‌جمهور را در مجلس کلید بزنیم.

وی که با فارس گفت و گو می کرد، افزود: متأسفانه دولت برنامه مدونی برای حل مشکلات موجود اقتصادی ندارد و باید به خاطر این سوءتدبیر، در مجلس احضار شده تا به وکلای ملت پاسخگو باشد.

عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: ما موضوع سؤال از رئیس‌جمهور را در مجلس به جریان انداخته‌ایم تا بر این اساس رئیس‌جمهور به مجلس و نمایندگان مردم پاسخ دهد که چه برنامه‌هایی برای حل مشکلات اساسی کشور داشته و دارد.

متن طرح سؤال از رئیس‌جمهور درباره مسائل اقتصادی کشور از جمله از هم‌گسیختگی بازار مسکن، خودرو، تورم، مشکلات ارزی و افزایش قیمت روزانه طلا به شرح زیر است:

بسمه تعالی

هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی

با سلام و احترام

با عنایت به مفاد اصل 88 قانون اساسی و مواد 210 و 211 قانون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی بدین وسیله سؤالات اینجانبان در پنج محور ذیل از آقای حسن روحانی رئیس‌جمهور محترم برای طی فرایند رسیدگی، ارجاع به کمیسیون تخصصی و ارائه پاسخ در صحن علنی مجلس در اولین فرصت ممکن تقدیم می‌گردد:

1. چرا و به چه دلیل قیمت‌های ارز خارجی به سرعت در حال افزایش و ارزش پول ملی در حال کاهش است؟

2. علت از هم‌گسیختگی اوضاع بازار مسکن، خودرو و تورم عجیب و غریب چندصد درصدی بازار مسکن چیست و چرا دولت طی هفت سال گذشته هیچ اقدام جدی برای تأمین مسکن مردم و کنترل قیمت و کیفیت خودرو انجام نداده است؟

3. در کجای برجام اشتباه استراتژیک مرتکب شدید که آمریکا بدون کوچکترین هزینه از این توافق خارج و اروپا هم با پرروئی تمام همچنان خواستار اجرای کامل برجام از سوی ایران است، بدون آنکه خود به تعهداتش عمل کند، حتی در حد عملیاتی کردن طرح حقیرانه اینستکس.

4. قرار شد دولت به خاطر مشکلات ناشی از بیماری کرونا به واحدهای تولیدی و بخش‌های آسیب‌دیده وام اعطا کرده و کمک نماید. اما صدای اعتراض همه بخش‌ها بلند است. دولت در این زمینه چه کاری کرده و چقدر کمک کرده است؟

5. از فروردین 97 که قیمت دلار دولتی 4 هزار و 200 تومان اعلام شد تا امروز چند میلیارد دلار به این قیمت عرضه شده است؟ به چه کسانی داده شده و سرنوشت این دلارها چه شده است و چه تأثیری بر کنترل تورم داشته است؟

*قانون درباره سوال از رئیس جمهور چه می‌گوید؟

به موجب طرح اصلاح مواد ۱۹۶ و ۱۹۷ آیین‌نامه داخلی مجلس که در اردیبهشت ماه سال ۹۱ به تصویب رسید،‌ بر اساس اصل ۸۸ قانون اساسی در صورتی که حداقل یک چهارم کل نمایندگان بخواهند درباره وظایف رئیس جمهور سوال کنند باید سوال یا سوالات خود را به طور صریح و روشن و مختصر همگی امضا و به رئیس مجلس تسلیم کنند.

رئیس مجلس موضوع را در اسرع وقت به کمیسیون‌های تخصصی مربوط ارجاع می‌دهد و هر کمیسیون موظف است حداکثر ظرف یک هفته با حضور نماینده معرفی شده رئیس جمهور به آن کمیسیون و نماینده منتخب سوال کنندگان، تشکیل جلسه دهد.

در این جلسه نماینده رئیس جمهور، پاسخ مقتضی را از طرف رئیس جمهور ارائه خواهد کرد تا به نمایندگان سوال کننده گزارش شود.

پس از یک هفته چنان چه هنوز حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس از سوال خود منصرف نشده باشند رئیس مجلس موظف است در اولین جلسه سوال یا سوالات آنان را قرائت و فوراً برای رئیس جمهور ارسال کند.این سوال یا سوالات ظرف ۴۸ ساعت تکثیر و در دسترس نمایندگان قرار می‌گیرد.همچنین بر اساس تبصره (۱)، تعداد سوالات نباید از پنج سوال بیشتر شود.

طبق تبصره (۲)، پس از ارسال سوال یا سوالات برای رئیس جمهور، امکان کاهش یا افزایش امضاها وجود ندارد.

بر اساس ماده ۱۹۷ این آیین نامه رئیس جمهور موظف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت سوال یا سوالات در جلسه علنی مجلس حضور یابد و به سوال یا سوالات مطروحه نمایندگان پاسخ گوید، مگر با عذر موجه و با تشخیص مجلس شورای اسلامی.

البته ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد مدت طرح سوال یا سوالات از طرف نماینده منتخب سوال کنندگان حداکثر ۳۰ دقیقه و مدت پاسخ رئیس جمهور حداکثر یک ساعت است که طرفین می‌توانند وقت خود را به دو بخش تقسیم کنند.

در این صورت همه سوالات و پاسخ‌ها در بخش اول وقت هر یک از دو طرفین بیان می‌شود و در بخش دوم ابهامات سوال کنندگان و پاسخ‌های رئیس جمهور مطرح می‌شود.

بر اساس تبصره (۱) این ماده هم پس از این مرحله، درباره پاسخ رئیس جمهور به هر یک از سوالات از نظر قانع کننده بودن یا نبودن به صورت جداگانه رای‌گیری می‌شود؛ چنان چه نمایندگان حاضر در جلسه از پاسخ رئیس جمهور به سوالی قانع نشده باشند و جواب رئیس جمهور ناقض قانون یا استنکاف از اجرای قانون باشد، آن سوال به قوه قضائیه ارسال می‌شود.

*مهلت یک ماهه رئیس جمهور برای حضور در مجلس

تبصره (۲) این ماده نیز عنوان می‌کند در صورتی که تعداد سوالات ارسال شده به قوه قضائیه درباره یک رئیس جمهور به عدد شش برسد، طرح استیضاح رئیس جمهور با رعایت مفاد اصل ۸۹ قانون اساسی و مواد آیین نامه داخلی در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد.

همچنین رئیس جمهور پس از اعلام وصول رسمی در مجلس،‌ طرف یک ماه فرصت دارد تا در مجلس حضور یابد.

در جلسه طرح سئوال قبلی چه گذشت؟

ششم شهریور 97 بود که مجلس دهم طرح سئوال از رئیس جمهور در مجلس دهم عملیاتی شد و جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یک سوال با ۵ محور تماما «اقتصادی» را از حسن روحانی پرسیدند.

این سوال در واقع دارای ۵ محور اصلی درباره مسائلی همچون نرخ شتابان ارز،‌ رکود و تورم بود که مشروح آنها در بخش ذیل آمده است:

۱- چرا دولت جنابعالی در کنترل قاچاق که یکی از مهمترین عوامل فلج تولید ملی است، موفق نبوده است؟

۲- علت استمرار تحریم‌های بانکی با گذشت بیش از دو سال وعلی‌رغم اجرای همه تعهدات برجامی ایران چیست؟

۳- چرا دولت تدبیر و امید نسبت به کاهش بیکاری مفرط اقدام شایسته‌ای ندارد؟

۴- علت رکود اقتصادی شدید چندین ساله، در دولت جنابعالی، علی‌رغم وعده‌ها و اعلام‌های عبور از رکود چیست؟

۵- علت افزایش شتابان ارزهای خارجی و کاهش شدید ارزش پول ملی چیست؟

در پایان اظهارات حسن روحانی، در مورد پاسخ او به سئوالات رای‌گیری به عمل آمد و نمایندگان از پاسخ او به چهار مورد از پنج سئوال قانع نشدند.

در مورد سیاست ارزی، از مجموع ٢٧١ نماینده حاضر در جلسه، ۶۸ نماینده به پاسخ رئیس جمهوری رأی موافق، ۱۹۶ نماینده رأی مخالف و ۸ نماینده رأی ممتنع دادند. و به این ترتیب، مجلس از پاسخ رئیس جمهوری در این زمینه قانع نشد.

پس از نظرات نماینده سوال کننده و پاسخ‌های رئیس جمهور درباره کنترل قاچاق کالا و ارز، از مجموع ٢٧١ رای، نمایندگان با ۱۲۳ رای موافق ، ۱۳۸ رای مخالف و ۶ رای ممتنع، پاسخ‌های رئیس جمهور در حوزه کنترل قاچاق و ارز قانع کننده ندانستند.

در مورد پاسخ رئیس جمهوری پیرامون عملکرد دولت برای کاهش نرخ بیکاری،نمایندگان با ۷۴ رای موافق، ۱۹۰ رای مخالف و ۸ رای ممتنع از مجموع ۲۷۳ نماینده حاضر پاسخ او را قانع‌کننده ندانستند .

در مورد قانع کننده بودن توضیحات حسن روحانی در زمینه مبارزه با بیکاری، که یکی دیگر از سئوالات مطرح شده بود، از ٢٧٢ نماینده، ۱۱۶ نفر رای موافق، ۱۵۰ رای مخالف و ۶ رای ممتنع دادند و در نتیجه، پاسخ رئیس جمهوری به این سئوال هم برای نمایندگان قانع کننده نبود.

اما در مورد تحریم بانکی، نمایندگان حاضر در جلسه با ۱۳۷ رای موافق ، ۱۳۰ رای مخالف و ۳ رای ممتنع از ۲۷۱ نماینده حاضر پاسخ های رئیس جمهور در حوزه استمرار تحریم‌های بانکی را قانع کننده دانستند.