نستعلیق در فُرم تکرار دارد، اما در ذات هرگز

خبرگزاری تسنیم: نشست خبری نمایشگاه آثار خوشنویسی نستعلیق جواد بختیاری صبح امروز سه‌شنبه 2 شهریور 1395 در گالری نقش و خط برگزار شد. در ابتدای این نشست جواد بختیاری به بیان توضیحاتی درباره هنر خوشنویسی و کاربردش در دنیای امروز پرداخت و گفت: در دنیای امروز ما با تنوع بی حدواندازه داده‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، وروزشی و... روبه‌رو هستیم و ذهن ما در معرض داده‌های گوناگون اطلاعاتی است. چنین شرایطی عارضه‌های بسیاری برای ما دارد و گاهی ما را سرگشته می‌کند. در چنین شرایطی اگر کارگزاران فرهنگ و هنر کاری نکنند معلوم نیست کارزار بشر به کجا خواهد انجامید. وی ادامه داد: من به عنوان یک هنرمند باید خودم را بازتعریف کنم. آیا من هم باید با موج‌هایی که در جامعه وجود دارد همراه شوم؟ ما ایستگاه‌های فرهنگی هنری قدرتمندی داریم که همان هنر سنتی ماست. هنر سنتی میراثی است که به ما رسیده و تقریبا در همه هنرهای ما موجود است. برای مثال باید از خود بپرسیم که آیا حافظ در زندگی امروز ما به عنوان تعادل کننده و کوک کننده ذهن ما جایگاه خود را دارد یا تنها به بُردن نامش بسنده می‌کنیم. این استاد خوشنویسی گفت: چندی پیش به خودم نهیب زدم که من به عنوان یک خوشنویس میراث‌دار هنر نستعلیق هستم و موظفم این هنر را در قابی دیگر بیان کنم. بختیاری درباره ترویج بنیان‌های فرهنگی تاکید کرد: این ترویج بنیان‌های فرهنگی باید با رویکرد بازچیدمان باشد. خط نستعلیق تنها ذهن و دست ساخته بشر در طول اعصار است که تمام بنیان‌های زیبایی‌شناسی‌اش براساس نسبت‌های طلایی طراحی شده است. به نظر من هیچ هنری براساس نسبت‌های طلایی طراحی نشده مگر هنر خوشنویسی. البته این نسبت‌های طلایی در هنرهای دیگر مانند موسیقی و معماری و نقاشی وجود دارد اما در آن هنرها جامعیت ندارد. وی ادامه داد: گذشتگان ما خط را براساس نسبت‌های طلایی تعریف کرده‌اند و در دوره صفوی هم به اوج رسیده است. البته این در حالی بوده که هنرمندان ما به نسبت‌های طلایی واقف نبوده‌اند اما براساس ذوق و قریحه خود این کار را کرده‌اند. امروز ما میراث‌دار چنین هنری هستیم. این استاد دانشگاه گفت: برخی نا‌آگاهانه گمان می‌کنند که نستعلیق هنری تکراری است در حالی که این هنر در فرم تکرار دارد نه در ذات. بازچیدمان خط نستعلیق بی‌نهایت است. در ترکیب‌بندیِ خط نستعلیق دست ما بی‌نهایت باز است. اگر هم جایی در این ترکیب‌بندی‌ها کوتاهی شده نباید به حساب ذات هنر گذاشت بلکه ممکن است هنرمند برای ترکیب‌بندیِ تازه کوشش نکرده باشد. این خوشنویس که سابقه برگزاری نمایشگاه‌های متعددی در ایران و کشورهای دیگر دارد، درباره نمایشگاه پیش رو گفت:‌ در نمایشگاه حاضر سعی کرده‌ام کلیه اصول زیبایی شناسی خط را رعایت کنم. سایه روشن انرژی موسیقی درون خط را نشان می‌دهد. تعادل بین سیاه و سفیدی و ترکیب‌بندی را رعایت کرده‌ام و باید بگویم که در ترکیب‌بندی، سفیدی نقش اساسی دارد. این فضای سفید همان سکوت است. اگر هنرمند سکوت را خوب نشناسد نمی‌تواند اثری پویا داشته باشد. وی ادامه داد:‌ تمام سعیم بر این بوده که تعادل در ترکیب‌بندی‌ها را حفظ کنم. همچنین در خوشنویسیِ این آثار ار بزار کاملا سنتی استفاده کرده‌ام. مرکب‌های قدیمی که از پوست گردو ساخته می‌شوند را به کار گرفته‌ام و جوهر رنگی استفاده نکرده‌ام. همچنین کاغذهایی با کمترین اسید را به کار گرفته‌ام. بختیاری درباره اشعاری که برای خوشنویسی انتخاب کرده گفت:‌ اشعاری انتخاب کرده‌ام که اول و آخر دارند و مخاطب پس از خواندنشان منتظر ادامه‌ی آنان نیست؛ یعنی آنچه خوشنویسی شده در ذات خود معنای کاملی دارد. البته هر جا هم که متن اصلیِ خوشنویسی برای تکمیل معنایش به مصرع یا بیت دیگری نیاز داشته، آن بیت یا آن مصرع را هم خوشنویسی‌ کرده‌ام. در کل باید بگویم که انتخاب اشعار تنها براساس احساس شخصی‌ام بوده است. این خوشنویس درباره مراحل مختلف خوشنویسی تاکید کرد: در نوشتن پیش از هر چیز به نیاز عاطفی خودم فکر می‌کنم. تا مادامی که بر روی اثر کار می‌کنم از آن لذت می‌برم و با آن عشق‌بازی می‌کنم اما پس از اتمام اثر و وقتی پایین اثر را امضا کردم، دیگر آن اثر یک اثر اقتصادی است که باید به فکر ارائه آن به جامعه بود. آثار نمایشگاه «مسند مستانگی» حاصل حدود 7 ماه مستانگی من با خوشنویسی است. بختیاری گفت: قرار بود در نمایشگاه «مسند مستانگی» 35 اثر به نمایش در می‌آید. همچنین در حاشیه این نمایشگاه 3 نشست تخصصی با حضور بزرگان عرصه هنر برگزار می‌شود. همچنین در پایان این نشست یکی از تازه‌ترین آثار جواد بختیاری توسط ایشان رونمایی شد. بختیاری درباره این اثر گفت:‌ ایران سرزمین مهر است و علی‌رغم درشتناکی که تاریخ برسر ایران آورده اما هرگز بنیان درستِ این سرزمین محو نشده است. ما باید قدر این گوهر را بدانیم. در اثری که می‌بینید بیتی از مولانا را خوشنویسی کرده‌ام که همین مضمون را دارد: در این خاک در این مزرعه پاک به جز عشق به جز مهر دگر بذر نکاریم وی تاکید کرد:‌ برای رسیدن به ترکیب بهتری از این بیت تغییراتی را اعمال کرده‌ام و برخی کلمات را تغییر داده‌ام. مراسم افتتاحیه نمایشگاه «مسند مستانگی» پنجشنبه 4 شهریور در گالری «نقش و خط» از ساعت 16 تا 20 افتتاح می‌شود. همچنین این نمایشگاه تا 15 شهریور دایر است و علاقه‌مندان می‌توانند هر روز از ساعت 10 صبح الی 20 برای دیدن آثار به محل نمایشگاه واقع در تهران، پاسداران، میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان روشنایی، شماره 12 مراجعه کنند.