برای روزه گرفتن چه موقع و چگونه باید نیت کنیم؟

سرویس سبک زندگی فردا: نیت در روزه رشته ارتباطی همه دقایق و لحظه‌های مدت روزه را به هم وصل می‌کند، به نقل از تبیان هر‌گاه روزه‌دار لحظه‌ای را به طور عمد، نیت خود را بشکند مثلا قصد کند که روزه‌اش را باطل نماید، روزه او باطل می‌شود، گر چه کاری که روزه را باطل می‌کنند انجام نداده باشد.

نیت در روزه، همانند رشته تسبیح است، همان گونه که رشته تسبیح، دانه‌های آن را نگه می‌دارد و با بریدن آن، دانه‌ها پراکنده شده و هر کدام به جایی می‌افتد، نیت در روزه رشته ارتباطی همه دقایق و لحظه‌های مدت روزه را به هم وصل می‌کند، هر گاه روزه دار لحظه‌ای را به طور عمد، نیت خود را بشکند مثلا قصد کند که روزه‌اش را باطل نماید، روزه او باطل می‌شود، گر چه مفطراتی که روزه را باطل می‌کنند انجام نداده باشد. حضرت امام خمینی - قدس سره - می‌فرماید: «اگر در روزه واجب معینی مثل روزه رمضان از نیت روزه گرفتن برگردد، روزه اش باطل می‌شود.»

و مرحوم آیة الله العظمی خوئی و آیة الله العظمی گلپایگانی - قدس سرهما - می‌فرمایند: «اگر در روزه واجب معینی مثل روزه ماه رمضان مردد شود که روزه خود را باطل کند یا نه، یا قصد کند روزه خود را باطل کند، روزه اش باطل می‌شود، اگر چه از قصدی که کرده توبه نماید، و کاری هم که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد.» (توضیح المسائل مراجع (چاپ انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین) ج. ۱، ص. ۹۲۴، مساله ۱۵۷۰)

به این ترتیب می‌بینیم نیت همچون روح نسبت به بدن، در کالبد روزه جریان دارد که حتی یک لحظه تردید در آن در هر وقت از ساعات روزه باشد، روزه را باطل می‌نماید. با توجه به این که نیت به معنای قصد روزه گرفتن برای انجام فرمان خدا، و فقط برای ذات پاک خداست، و باید از روی اخلاص کامل باشد، بنابراین روزه عبادتی است که روح اخلاص و بندگی مخلصانه را در انسان به وجود می‌آورد.

الف) معنی و لزوم نیت

روزه مانند همه‌ی عبادت‌های دیگر باید با نیت همراه باشد، بدین معنی که خودداری انسان از خوردن و آشامیدن و سایر چیز‌های باطل‌کننده‌ی روزه، به خاطر دستور خداوند باشد و همین که چنین عزمی در او باشد کافی است و لازم نیست آن را بر زبان بیاورد.

از اوّل شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیت روزۀ فردا بکند اشکال ندارد.

زمان نیت روزه در ماه مبارک رمضان

خوئى، گلپایگانى، صافى، تبریزى: مسأله وقت نیت روزۀ ماه رمضان از اوّل شب است تا اذان صبح. فاضل: مسأله در روزۀ واجب معیّن مثل رمضان از اوّل شب تا اذان صبح هر وقت نیّت روزۀ فردا بکند، اشکال ندارد و آن چه مهم است این است که مقارن با اذان صبح نیت روزه و لو ارتکازاً (به این نحو که اگر از او بپرسند بگوید روزه هستم) داشته باشد؛ و اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است یا واجب معیّن دیگر و پیش از ظهر ملتفت شود چنانچه کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام نداده باشد، باید نیّت کند و روزۀ او صحیح است و اگر کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام داده باشد، یا بعد از ظهر ملتفت شود روزۀ او باطل مى‌باشد ولى باید تا مغرب کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام ندهد و بعداً آن روزه را قضا نماید.

زنجانى: مسأله نیت روزۀ ماه رمضان وقت معین ندارد و همین که تا قبل از اذان صبح نیت کرده باشد، کفایت مى‌کند، بنا بر این کسى که مثلاً در روز قبل نیت روزه کند و بعد بخوابد و تا اذان صبح هم بیدار نشود، روزه‌اش صحیح است. نورى: مسأله نیت روزه ماه رمضان وقت معین ندارد؛ تا اذان صبح هر وقت نیت روزۀ فردا بکند اشکال ندارد. مکارم: مسأله نیّت وقت معیّنى ندارد، بلکه هر موقعى تا قبل از اذان صبح نیّت کند، کافى است، و همین که براى خوردن سحرى برمى‌خیزد و اگر از او سؤال شود منظورت چیست؟ بگوید: «قصد روزه دارم» کافى است.

سیستانى: مسأله آخرین وقت نیّت روزۀ ماه رمضان براى شخص ملتفت، هنگام اذان صبح است، به این معنى که بنا بر احتیاط واجب باید هنگام صبح امساک او همراه با قصد روزه باشد هر چند در ضمیر ناخودآگاه. مقام معظم رهبری: اگر شب اول ماه رمضان نیّت کند که یک ماه را روزه بگیرد، کافى است؛ ولى بهتر (احتیاط مستحب) است در هر شب ماه رمضان، براى روزه فرداى آن نیز، نیّت کند. ‌ می‌توانید در هر شب از ماه رمضان، برای روزه فردای آن نیت کنید، و لازم نیست حتما سحر بیدار شوید و نیت روزه کنید. (مسئله ۱۵۵۱، توضیح المسائل ده مرجع)