آیا گیاهان فکر می‌کنند؟

سیناپرس: گیاهان برخلاف بسیاری از موجودات زنده، انسان‌ها و جانوران فاقد قدرت تفکر بوده و نمی‌توانند به‌طور ارادی نسبت به محیط اطراف واکنش نشان دهند. واکنش‌های گیاهان به محیط پیرامون خود صرفاً از طریق سیگنال‌های شیمیایی صورت می‌گیرد.

گیاهان نقش مهمی در تداوم حیات در کره زمین ایفا کرده و به‌نوعی می‌توان وجود زندگی در کره زمین را مدیون وجود این موجودات دانست. قطعاً شما در طول زندگی روزمره خود با انواع گیاهان آپارتمانی و یا فضای سبز شهری و محیط‌های طبیعی و جنگل‌ها برخورد داشته‌اید. یکی از بحث‌های بسیار مهم در مورد گیاهان، نحوه زندگی آن‌ها است. این زندگی از منظر زیست‌شناسی با عنوان زندگی نباتی مطرح بوده و به نظر می‌رسد گیاهان گونه‌ای از حیات را که کاملاً متفاوت از انسان و سایر جانوران است، تجربه می‌کنند.

گیاهان فاقد سیستم اعصاب مرکزی بوده و به همین دلیل به نظر می‌رسد قادر به فکر کردن نباشند. البته باید در نظر داشت که گیاهان موجوداتی فاقد احساس نبوده و می‌توانند محیط اطراف خود را حس کنند. آن‌ها با محیط پیرامونی خود ارتباط برقرار گرده و نسبت به تغییرات محیطی واکنش نشان می‌دهند.

اگرچه شواهدی مبنی بر واکنش نشان دادن گیاهان نسبت به شرایط محیطی، موسیقی و مواردی ازاین‌دست وجود دارد، اما در کل گیاهان نمی‌توانند مانند سایر جانوران و موجودات زنده نسبت به محیط اطراف خود واکنش نشان دهند. البته این موضوع بدیهی است که گیاهان نسبت به نور حساس بوده و در این رابطه واکنش نشان می‌دهند، اما این واکنش بسیار کند بوده و مشابه واکنش انسان یا سایر حیوانات نسبت به محیط اطراف خود نیست. البته در این میان استثنائاتی مانند برخی گیاهان استوائی یا گونه‌های نادر از گیاهان گوشت‌خوار که قادر به شکار حشرات هستند، وجود دارد که نسبت به برخی محرک‌ها واکنشی سریع نشان می‌دهند. یکی از مهم‌ترین سوا لاتی که درزمینهٔ گیاهان وجود دارد، نوع قدرت تفکر و احساسات آن‌ها است. در حقیقت ممکن است این سؤال برای بسیاری از ما پیش‌آمده باشد که اصولاً آیا گیاهان قادر به فکر کردن هستند؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت که گیاهان فاقد سیستم اعصاب مرکزی بوده و به همین دلیل به نظر می‌رسد قادر به فکر کردن نباشند. البته باید در نظر داشت که گیاهان موجوداتی فاقد احساس نبوده و می‌توانند محیط اطراف خود را حس کنند. آن‌ها با محیط پیرامونی خود ارتباط برقرار گرده و نسبت به تغییرات محیطی واکنش نشان می‌دهند. این تغییرات محیطی می‌تواند شامل حمله و تهاجم حشرات، نور و شرایط دیگر زیستی باشد و حتی گیاهان در برخی موارد قادر به داشتن میزان کمی تحرک نیز هستند.

اگرچه در کل می‌توان ادعا کرد که گیاهان نمی‌توانند فکر کنند، اما آن‌ها از طریق سیگنال‌های شیمیایی قادر به نشان دادن برخی واکنش‌ها بوده و این واکنش‌ها به‌واسطه سیگنال‌های شیمیایی با امواج عصبی موجود در بدن ما متفاوت بوده و می‌توان آن را شبیه به واکنش‌های سیستم ایمنی بدن یا پاسخ‌های هورمونی ناخودآگاه دانست؛ بنابراین گیاهان فاقد قدرت تعقل، تفکر آگاهانه یا عمدی هستند.