با ناخن جویدن کودک چگونه برخورد منطقی کنیم؟

سرویس سبک زندگی فردا: کودکی با چشم‌های نگران، بدون اینکه متوجه باشد، یکسره در حال جویدن ناخن‌هایش است!به نقل از باعلم این تصویر برای والدین چندان ناآشنا نیست، چون تعداد زیادی از آن‌ها با این معضل مواجه‌اند.

موضوعی بی اهمیت که کم کم بزرگ می‌شود تا تمام ذهن شما را از «چرا» و «چه کنم» پر می‌کند.

مسائل بهداشتی مثل آلودگی‌هایی که ممکن است در زیر ناخن جمع شود و احتمال ابتلا به بیماری از طریق آن‌ها وجود دارد به کنار.

دیدن منظره ناخن جویدن یک کودک بیشتر به این خاطر که اضطراب و عصبی بودن او را به شما منتقل می‌کند، آزاردهنده است.

شاید به همین دلایل، این رفتار بچه‌ها خیلی زود به معضل بزرگی برای والدین تبدیل می‌شود و حتی باعث بروز خشم و عصبانیت آن‌ها می‌شود.

نوجوانان بیشتر از بقیه ناخن می‌جوند

دکتر الهام روحی، روانپزشک کودک و نوجوان درباره این موضوع می‌گوید:

جویدن یا تمیز کردن زیر ناخن عادت بسیاری از مردم، از کودکان تا بزرگسالان، است.

از میان عادت‌های عصبی، ناخن جویدن معمول‌ترین آنهاست که در صورت عدم درمان احتمال تداوم آن تا نوجوانی و بزرگسالی وجود خواهد داشت.

ناخن جویدن ممکن است از سنین پایین (حتی یک سالگی) شروع شود و میزان بروز آن تا ۱۲ سالگی افزایش می‌یابد.

به صورت تخمینی حدود یک سوم کودکان دبستانی و نیمی از نوجوانان و حتی یک چهارم دبیرستانی‌ها ناخن می‌جوند.

نوع دیگری از رفتار که کمتر جلب توجه می‌کند، پاک کردن مکرر زیر ناخن‌ها با دندان یا با سایر ناخن هاست که البته به اندازه ناخن جویدن آشکار نیست.

معمولا تمام ناخن‌ها به یک نسبت جویده می‌شوند، ولی توجه به تعداد ناخن‌های درگیر، دست زدن به دور ناخن، جویدن تا ته ناخن یا فقط سر آن در تجزیه و تحلیل شدت مشکل مهم است و مورد توجه قرار می‌گیرد.

در موارد شدید صدمه ناخن‌ها جدی و ممکن است منجر به عفونت انگشتان و بستر ناخن شود.

معمولا ناخن جویدن در موقعیت‌های اضطراب آور و ناکامی‌ها تشدید می‌یابد و گاهی صرفا عادتی است که در مکان‌های خاصی مثل جلوی تلویزیون یا مانند آن رخ می‌دهد.

شدیدترین انواع ناخن جویدن در برخی کودکان عقب مانده ذهنی شدید یا مبتلایان به اسکیزوفرنی دیده می‌شود، اما برخی از افراد نیز بدون وجود هیچ نوع اختلال روانی، صرفا به علت یک عادت عصبی به این اختلال مبتلا هستند.

دارو درمانی لازم نیست؛ رفتارتان را اصلاح کنید! درمان این مشکل به دو شیوه انجام می‌شود: ۱٫ رفتاری و اقدامات اطرافیان، ۲٫ دارو درمانی.

دارو درمانی صرفا در موارد بسیار شدید و در کودکان بالای ۷ سال صورت می‌پذیرد که با دارو‌های ضد اضطرابی مثل فلوکستین یا داروی هالوپریدول درمان صورت می‌گیرد.

برای اینکه بفهمید کودک شما نیاز به دارو درمانی دارد و به چه میزان و چه دارو‌هایی باید مصرف کند حتما باید به روانپزشک کودک مراجعه کنید.

صحبت ما در این مطلب بیشتر پیرامون شیوه اول درمان است که به رفتار و اقدامات اطرافیان در مواجهه با کودک برمی گردد و در بسیاری از موارد با رعایت یکسری نکات می‌توان این مشکل را کنترل و درمان کرد و نیازی به استفاده از دارو وجود نخواهد داشت.

در خصوص روش‌های رفتاری درمان ناخن جویدن، چندین توصیه وجود دارد که آن‌ها را به تفکیک مراحل درمانی برای شما توضیح می‌دهیم.

مرحله اول: والدین چه کنند؟

در مرحله اول توصیه‌هایی به والدین این کودکان می‌شود؛ شامل:

۱ تا جایی که ممکن است از نادیده گرفتن رفتار استفاده کنند. به طوری که در خصوص آن‌ها هیچ گونه اظهار نظری نکنند، از صحبت کردن یا تلاقی نگاه با کودکی که در حال جویدن ناخن است خودداری کنند. وقتی کودک در حال انجام آن است او را در آغوش نگیرند و حتی به او نزدیک نشوند.

۲ کودک را تنبیه نکنند.

۳ محیط امنی برای کودک فراهم کنند تا نیاز او به کسب آرامش از این راه را از بین ببرند. مسلما خانه‌های پر تنش، درگیری‌ها و مشاجرات والدین جلوی کودکان، تنبیه‌های بدنی و شماتت‌های مکرر کودک به دلایل مختلف در ایجاد محیط پر استرس و ناامن برای کودک نقش بسیار مهمی خواهد داشت.

۴ کودک را به ویژه هنگام خواب سرگرم نگه دارند (مثلا با یک اسباب بازی) تا حواس او از این عادت به فعالیت دیگری منحرف شود.

مرحله دوم: با کودک چه باید کرد؟

در مرحله دوم آموزش‌هایی به کودک لازم است، شامل:

۱٫ فهرستی از زمان و مکان‌هایی که او به ناخن جویدن دست می‌زند با کمک کودک و خانواده تهیه کنیم.

۲٫ کودک را به آگاهی از وضعیت ظاهری اش هنگام ناخن جویدن تشویق کنیم. مثلا هنگام جویدن ناخن به خود در آینه نگاه کند.

۳٫ یک مشغولیت دیگر برای دست کودک فراهم کنید. مثلا شی کوچک و قابل حملی در اختیارش بگذارید که هر کجا خواست با خود ببرد. مثل یک توپ لاستیکی، یک تکه خمیر یا… در صورت نیاز، جویدن ناخن، تشویق کنید تا با آن شی بازی کند. گرچه جایگزین برای ناخن توصیه نمی‌شود، ولی گاهی می‌توان از نی پلاستیکی برای جایگزینی نیاز دهانی کودک استفاده کرد.

۴٫ در موقعیت‌های مرتبط با این عادت تغییراتی بدهید. مثلا تنها در صورتی قادر به تماشای تلویزیون است که دست هایش مشغول کاری باشد.

۵٫ می‌توان یک عمل رقابتی نیز به کودک آموخت. مثلا در هنگام میل به جویدن ناخن، دست هایش را مشت کند، دسته‌های صندلی را سه دقیقه محکم بگیرد و ناگهان دستش را شل کند.

در ضمن والدین لازم است ناخن‌های کودک را مرتب با ناخن گیر بگیرند و سوهان بکشند، پیشرفت کودک را مورد توجه و تشویق قرار دهند.

ناخن‌های بلندش را از نظر زیبایی مورد تعریف و تمجید قرار دهند. گاهی وعده هدیه دوست داشتنی مثل لاک یا دستکش زیبا یا انگشتر و ناخن گیر زیبا یا ذره بین برای بررسی وضعیت ناخن‌ها هم توصیه می‌شود.