از پیشگیری تا درمان بلوک قلبی

سرویس سبک زندگی فردا: بلوک قلبی عبارت است از یک اختلال پایدار (خفیف یا شدید) در انتقال پیامهای الکتریکی بین دهلیز‌ها (اتاقک‌های بالایی) و بطن‌ها (اتاقک‌های پایینی قلب). به نقل از بیتوته در واقع بلوک زمانی اتفاق می‌افتد که یک ایمپالس (پیام الکتریکی) دهلیزی یا با تاخیر به بطن هدایت شود یا اصلا هدایت نشود.

در این حالت، هماهنگی بین انقباضات دهلیز‌ها و بطن‌ها از بین می‌رود. کنترل ضربان قلب دیگر بطور طبیعی که به هنگام فعالیت یا استرس، تند و در سایر زمان‌ها کند می‌شد انجام نخواهد گرفت و ضربان‌ساز موجود در دیواره مشترک بطن‌ها که در حالت طبیعی خفته است شروع به کار خواهد کرد و سیستم الکتریکی بطن‌ها را به راه خواهد انداخت. بلوک قلب می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در مردان بالای ۴۰ سال و خانم‌ها پس از یائسگی شایع‌تر است.

علایم شایع بلوک قلبی

خستگی، حملات منگی، ضعف، یا گیجی، احساس سبکی سر، تپش قلب یا کندی و نامنظمی ضربان قلب، تنگی نفس، آنژین قلبی، نارسایی قلبی، سنکوپ (غش) و از دست دادن ناگهانی هوشیاری و گاهی تشنج از علائم بلوک قلبی می‌باشند. در موارد خفیف‌تر گاهی بدون علامت است.

کند، تند، یا نامنظم شدن ضربان قلب و ایست قلبی از عوارض احتمالی بلوک قلبی درمان نشده، است؛ و در صورت بروز حمله از دست دادن هوشیاری سریعا باید به پزشک مراجعه نمود.

علل بروز بلوک قلبی:

افزایش فعالیت سیستم عصبی واگ، مصرف دارو‌های ضد آریتمی، اختلال الکترولیتی، ایسکمی قلبی یا سکته قلبی، بیماری‌های سیستم هدایتی، مسمومیت دارویی و بعضی بیماری‌های سیستمیک دیگر مثل بیماری‌های روماتولوژیک و بیماری‌های عفونی از علل مهم بروز بلوک قلبی می‌باشند.

همچنین بیماری سرخرگ‌های قلب، آترواسکلروز (تنگ شدن سرخرگ‌ها)، ناهنجاری‌های مادرزادی قلب، مصرف بیش از اندازه داروی دیژیتال یا بعضی از داروهای دیگر مثل کینیدین یا مسدودکننده‌های بتا ـ. آدرنرژیک، می‌توانند باعث بلوک قلبی شوند.

سن بالای ۶۰ سال، استرس، رژیم غذایی نامناسب (پر چرب و پر نمک)، چاقی، سیگار کشیدن، دیابت، بیماری قلبی مثل آترواسکلروز، نارسایی احتقانی قلب یا بیماری دریچه‌ای قلب، فشارخون بالا، سابقه مصرف بعضی دارو‌ها از عوامل افزایش دهنده خطر بلوک قلبی و کلا بیماری‌های قلبی هستند.

پیشگیری از بلوک قلبی

در صورت وجود هرگونه بیماری زمینه‌ساز، برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

سیگار نکشید.

به‌طور منظم ورزش کنید.

رژیم غذایی کم چرب و کم نمک داشته باشید.

اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید.

از مصرف الکل جداً خوداری کنید. الکل باعث مهار ضربان قلب می‌شود.

بعضی از دارو‌ها هستند که آن را بدتر می‌کنند. از داروهایی که برای تخفیف آلرژی یا گرفتگی بینی مورد استفاده قرار می‌گیرند اجتناب کنید.

تشخیص بلوک قلبی

تشخیص با نوار قلبی و در صورت لزوم تست ورزش یا تست‌های دیگر قلبی داده می‌شود. بررسی‌های تشخیصی مخصوص برای سنجش فعالیت الکتریکی قلب، مثل استفاده از دستگاه هولتر برای مدت ۲۴-۱۲ ساعت، که با آن می‌توان اختلالات ضرباهنگ قلب را از یک روز تا دو هفته مورد بررسی قرار داد. این دستگاه هر بار به مدت ۲۴-۱۲ ساعت به بیمار بسته می‌شود و ضربان قلب وی را ثبت می‌کند.

درمان بلوک قلبی

با کاشتن یک دستگاه ضربان‌ساز موقت می‌توان علایم را کنترل نمود. گاهی جراحی برای کاشتن یک دستگاه ضربان‌ساز مصنوعی دائمی لازم می‌شود. این دستگاه یک جریان الکتریکی را به‌طور منظم تولید می‌کند و باعث حفظ ضربان قلب در حالت طبیعی می‌شود.

دارویی برای معالجه قطعی بلوک قلبی وجود ندارد، ولی با دارو‌هایی مثل آتروپین یا دارو‌های دیگر می‌توان علائم را بطور موقتی کنترل نمود.

همیشه یک دست‌بند یا گردن آویز که نوع بیماری شما روی آن مشخص شده باشد همراه داشته باشید تا اگر به‌طور ناگهانی هوشیاری خود را از دست دادید بهتر بتوان به شما کمک کرد. ورزش در حد کم، کمک‌کننده است و نباید از آن ترسید. با موافقت پزشک، یک برنامه منظم ورزشی را آغاز کنید. پیاده‌روی ایده‌آل است.