مرگ حتمی انسان با مصرف استامینوفن

الو دکتر: استامینوفن از جمله دارو‌هایی است که در سراسر دنیا به میزان زیاد مصرف می‌شود. استامینوفن برای درد‌های مختلفی مصرف می‌شود که باعث تسکین درد می‌شود. از عوارض شایع مصرف استامینوفن می‌توان به از دست دادن کبد اشاره کرد. دانشمندان معتقدند که مصرف مقدار مشخصی از استامینوفن باعث مرگ حتمی انسان می‌شود. مرگ حتمی انسان با مصرف استامینوفن بر اساس نتایج تحقیقات این محققان، موارد سالانه از کار افتادگی کبد در اثر مصرف استامینوفن - که در آمریکا به نام تجاری تایلنول و در بریتانیا به نام پاراستامول شناخته می‌شود - از ۸۲ درصد در سال ۸۹۹۱ به ۱۵ درصد در سال ۳۰۰۲ افزایش یافت.

‌گروه تحقیقاتی بررسی نارسایی حاد کبد در آمریکا، که با شرکت پژوهشگران از دانشگاه‌های مختلف این کشور تشکیل شد، ۲۶۶ بیماری که در فاصله سال‌های ۸۹۹۱ تا ۳۰۰۲ به خاطر ازکارافتادگی حاد کبد بستری و درمان شده بودند را مورد بررسی قرار دادند. این بررسی‌ها نشان داد که ۸۴ درصد، ۵۷۲ بیمار مبتلا به نارسایی کبدی که به دلیل مصرف استامینوفن کبد خود را از دست داده بودند، به طور غیر عمدی دچار این عارضه شده‌اند، ولی ۴۴ درصد آن‌ها با تلاش برای خودکشی استامینوفن مصرف کرده بوده اند.

داروی بی خطر خطرناک استامینوفن یک داروی مسکن و تب بر است که مکانیسم اثر آن با دارو‌های موسوم به دارو‌های غیراستروئیدی ضد التهابی مثل ایبوپروفن و آسپرین فرق دارد. گرچه مکانیسم اثر این دارو به خوبی شناخته نشده است، ولی دانشمندان می‌گویند که اثر ضد درد آن به دلیل افزایش آستانه درد انسان است. یعنی استامینوفن کاری می‌کند که تحمل انسان در برابر درد افزایش پیدا کند. همچنین اثر ضد تب این دارو از طریق اثر بر مرکز کنترل دمای بدن انسان در مغز، اعمال می‌شود.

این دارو یکی از قدیمی‌ترین دارو‌های مسکن جهان است که هنوز هم استفاده می‌شود. استامینوفن از سال ۱۵۹۱ مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکاست و مصرف آن نیازی به نسخه پزشک ندارد.

البته باید به خاطر داشت که حداکثر مقدار قابل مصرف آن ۴ گرم در روز است- یعنی تقریبا ۲۱ قرص ۵۲۳ میلی‌گرمی- که در ایران رایج است. این دارو در کبد متابولیزه شده و دفع می‌شود؛ لذا کبد یکی از اصلی‌ترین اعضایی است که در صورت مسمومیت با استامینوفن دچار آسیب می‌شود.

اگر استامینوفن با دوز بالا یا به طور طولانی مدت و یا به طور همزمان با مصرف الکل یا سایر دارو‌های مضر برای کبد، مصرف شود می‌تواند با خطر ابتلا به مسمومیت کبدی همراه باشد. بر اساس آمار قبلی ۴ درصد کسانی که دچار مسمومیت با این دارو می‌شوند کبد خود را از دست می‌دهند.

البته دانشمندان معتقدند که مصرف روزانه بیش از ۵۲ گرم استامینوفن مرگ آور است.