دلایل سرگیجه و دوران سر چیست؟

دکتر سلام: سرگیجه عبارتی است که عموما آن را برای تشریح دو نوع احساس گوناگون به کار می‌بریم. فراموش نکنید که مهم است بدانید دقیقا منظورتان از اینکه سرم گیج می‌رود چیست چرا که به شما و پزشکتان کمک خواهد کرد تا به علت اصلی سرگیجه پی ببرید؛ بنابراین لازم است قبل از رسیدن به دلایل ایجاد سرگیجه درباره انواع سرگیجه توضیحی ارائه کنیم و سپس به علل سرگیجه بپردازیم. انواع سرگیجه سبک سری حالتی است که در آن احساس از حال رفتن و غش کردن دارید. در این حالت شما احساس سرگیجه دارید، اما احساس نمی‌کنید اطراف شما در حال حرکت است. عموما سبک سری به کمک درازکشیدن و استراحت بهبود می‌یابد. اگر سبک سری بدتر شود می‌تواند به بیهوشی و یا سنگ‌کوب نیز منجر گردد. احساس تهوع و استفراغ نیز از علائم دیگر سبک‌سری است. دوران سر احساسی است که در آن شما فکر می‌کنید چیز‌هایی که در اطرافتان می‌بینید در حال حرکتند در حالی‌که اینگونه نیست و ثابتند. در این حالت شما حس می‌کنید تعادلی ندارید، همه چیز دورتان می‌چرخد، در حال افتادنید و یا دارید منحرف می‌شوید. اگر دوران سر شما شدید باشد، احساس تهوع و استفراغ خواهید داشت. همچنین ممکن است به دلیل این نوع سرگیجه شما دچار مشکل راه رفتن و یا ایستادن باشید و گاهی ممکن است تعادلتان را از دست بدهید و بیفتید. سرگیجه در همه افراد و در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد، اما در افراد مسن احتمال رخ دادن آن بیشتر است. ترس از سرگیجه می‌تواند باعث شود افراد مسن از فعالیت‌های فیزیکی و اجتماعی‌شان بکاهند. البته سرگیجه بدون شک می‌تواند باعث مشکلات دیگری نیز شود. علت سرگیجه از نوع سبک سری ایجاد سبک‌سری در افراد گاهی اوقات طبیعی است. ایجاد سبک‌سری در سطح کم بدین معنا نیست که شما مشکل خاصی دارید. در بسیاری از اوقات وقتی ناگهانی بلند می‌شوید (چه از حالت نشسته و چه از حالت خوابیده و درازکشیده) فشار خون شما به صورت لحظه‌ای می‌افتد و ممکن است در آن لحظه خون به مغزتان نرسد و در نتیجه دچار سبک‌سری شوید. سبک‌سری طولانی مدت ممکن است نشان‌دهنده مشکلی بزرگتر باشد که باید به آن اهمیت دهید. از جمله دلایل دیگر ایجاد سبک سری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: حساسیت بیماری‌هایی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی اسهال، تهوع، تب و هر بیماری دیگری که موجب کم آبی بدن شود تنفس سریع و بسیار عمیق به صورت مکرر اضطراب و استرس استعمال تنباکو، الکل و دارو‌های غیر مجاز یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد سبک‌سری خونریزی است. بیشتر اوقات محل خونریزی و نیز نیاز به درمان پزشکی برای افراد واضح است، اما گاهی خونریزی آشکار نیست و پنهان است. به عنوان مثال ممکن است در دستگاه گوارش شما طی روز‌ها و هفته‌ها بدون این که نشانه‌هایی از خون را شما ببینید، خونریزی وجود داشته باشد. در این حالت خستگی و سبک‌سری از جمله اولین علائم از دست رفتن خون به شمار می‌آید. خونریزی‌های زیاد در زمان قاعدگی نیز می‌تواند اینگونه سبک‌سری را به وجود آورد. گاهی اوقات دلیل ایجاد سبک‌سری و علت سرگیجه عدم تعادل ضربان قلب است که می‌تواند موجب سنگ‌کوب شود. اگر در شما سنگ‌کوب بی دلیل ایجاد شود باید با یک پزشک مشورت کنید. همچنین شما می‌توانید ضربان قلبتان را با چک کردن نبض تشخیص دهید. استفاده از دارو‌ها چه با نسخه پزشک چه بدون نسخه پزشک نیز می‌تواند عامل سبک‌سری باشد، اما درجه و میزان سبک‌سری و سرگیجه که یک دارو ایجاد می‌کند متفاوت است. علت سرگیجه از نوع دوران سر دوران سر زمانی به وجود می‌آید که سیگنال‌های ارسالی به سمت مغز با سیستم‌های تعادلی و حسی بدن دچار تعارض می‌شود. مغز از ۴ دستگاه حسی بدن شما برای ایجاد حس تعادل و نیز جهت‌یابی صحیح شما در محیط استفاده می‌کند. دید به شما اطلاعاتی درباره موقعیت و حرکاتتان در جهان اطراف می‌دهد. دید یکی از مهم‌ترین قسمت‌های ایجاد تعادل در بدن است و معمولا اطلاعات بیشتری نسبت به دستگاه‌های حسی دیگر به شما می‌دهد. وجود عصب‌های حسی در مفاصل شما به مغز این اجازه را می‌دهد تا موقعیت پاها، دست‌ها و نیم‌تنه بدن شما را ردیابی کنید. به کمک همین ابزار است که بدن شما می‌تواند به صورت خودکار تغییراتی را در حرکات شما به وجود بیاورد که نتیجه آن حفظ تعادل شماست. حس پوستی به شما اطلاعاتی درباره موقعیت بدن شما و حرکات بدن شما در نسبت جاذبه زمین ارائه می‌دهد. قسمتی از گوش درونی که هزارتو نام دارد شامل کانال‌های نیم دایره ایست که این کانال‌ها دارای سلول‌های تخصصی هستند که حرکات و تغییرات ایجاد شده در موقعیت شما را شناسایی می‌کنند. آسیب و یا جراحت و عفونت گوش درونی می‌تواند سیگنال‌های اشتباهی را به مغز ارسال کند. این سیگنال‌های اشتباه در صورت برخورد با سیگنال‌های قسمت‌های دیگر ایجاد کننده تعادل می‌توانند علت سرگیجه و عاملی برای دوران سر باشند.