حکم نذر و نیاز بدون اطلاع شوهر

سرویس سبک زندگی فردا: به نقل از بیتوته چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند؛ در صورتی‌که مال منذور از شوهر باشد و یا مشترک و یا از مال مختص به زن، از قبیل: ارث و یا اجرت کاری که از شوهر می‏گیرد، چه صورت دارد؟ نظر فق‌ها در این باره را در زیر گردآوری نموده‌ایم.

سوال:حکم نذر زن، بدون اجازه شوهر چیست؟

پاسخ: آیات عظام امام خمینى، خامنه‌اى و نورى: نذر زن بدون اجازه شوهر، باطل است. منبع: توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴ و آیت اللّه نورى، توضیح المسائل، م. ۲۶۴۲ و آیت اللّه خامنه‌اى، استفتاء، س. ۱۰۹۳.

آیت اللّه فاضل: نذر زن اگر با حق زناشویى شوهر منافات داشته باشد، بدون اجازه او باطل است و اگر منافات نداشته باشد، احتیاط واجب آن است که با اجازه او باشد (به ویژه در نذر مال). منبع: توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴.

آیت اللّه بهجت: نذر زن بنابر احتیاط واجب، بدون اجازه شوهر باطل است. منبع: توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴.

آیات عظام سیستانى، صافى و وحید: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او [در هر حال]صحیح نیست و بنابر احتیاط واجب در اموال خودش نیز - غیر از حج، زکات، صله رحم و احسان به پدر و مادر - با اذن شوهر نذر کند. منبع: آیت اللّه صافى و آیت اللّه سیستانى، توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴؛ آیت اللّه وحید، توضیح المسائل، م. ۲۷۰۸.

آیت اللّه تبریزى و آیت اللّه مکارم: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او باطل است و اگر مزاحم نباشد، احتیاط مستحب آن است که با اجازه او باشد. منبع: آیت اللّه مکارم، توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴؛ آیت اللّه تبریزى، منهاج الصالحین، ج. ۲، م. ۱۵۵۱.

سوال: آیا زن مى تواند بدون اذن شوهر، از مال خودش نذر کند؟

پاسخ: آیات عظام امام و خامنه‌اى: خیر، نذر زن در اموال خودش، بدون اذن شوهر صحیح نیست. امام، استفتاءات، ج. ۲، نذر، س. ۱۰ و آیت الله خامنه اى، استفتاء، س. ۱۰۹۳.

آیت الله نورى: آرى، نذر زن از مال خودش، بدون اذن شوهر صحیح است. آیت الله نورى، استفتاءات، ج. ۱، س. ۷۵۹.

آیات عظام سیستانى، صافى و وحید: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او (در هر حال) صحیح نیست و بنابر احتیاط واجب در اموال خودش نیز - غیر از حج، زکات، صله رحم و احسان به پدر و مادر - با اذن شوهر نذر کند. آیت الله صافى و آیت الله سیستانى، توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴ و آیت الله وحید، توضیح المسائل، م. ۲۷۰۸.

آیت الله فاضل: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او [در هر حال]صحیح نیست و اگر مزاحم نباشد، احتیاط واجب آن است که با اذن او باشد؛ به خصوص در نذر اموال (هر چند متعلق به خودش باشد). آیت الله فاضل، توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴.

آیات عظام تبریزى و مکارم: اگر نذر زن مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او [در هر حال]صحیح نیست و اگر مزاحم نباشد، احتیاط مستحب آن است که با اجازه او باشد [حتى در اموال خودش]. آیت الله مکارم، توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴ و آیت الله تبریزى، منهاج الصالحین، ج. ۲، م. ۱۵۵۱.

آیت الله بهجت: نذر زن بدون اذن شوهر [حتى در اموال خودش]، بنابر احتیاط واجب صحیح نیست. آیت الله بهجت، توضیح المسائل مراجع، م. ۲۶۴۴.

فلسفه حکم در خصوص نذر زن بدون اجازه شوهر: درباره‌ی دلیل مسئله‌ی فوق باید گفت، با توجه به این‌که این مسئله‌ی یک امر تعبدی است، دلیل شرعی آن‌را باید بین روایات و احادیث امامان معصوم (ع) جست‌وجو کرد؛ و مستند فتوای اکثر فق‌ها در این‌باره، حدیثی است از امام صادق (ع) که در ذیل به آن اشاره می‌شود: امام صادق (ع) می‌فرماید: «زن حقّ ندارد بدون اجازۀ همسرش بنده آزاد کند، یا برده‌اش را تدبیر کند، یا چیزى به کسى ببخشد و یا نذر کند در مال مخصوص خودش، مگر در انجام حج یا زکات واجب یا نیکى به پدر و مادرش یا بخششى به خویشانش».

بسیارى از فق‌ها این نهى را دلیل بر شرطیت اذن شوهر در این امور دانسته‌اند و فتوا داده‌اند که بدون اذن شوهر، نذر و امثال آن باطل است. دلیل این موضوع شاید آن باشد که، چون مدیریت خانواده با مرد است، زن با آن‌که حق خرید و فروش و تصرف در اموال خویش را دارد، اما در امور مستحبی، چون نذر بهتر است که هماهنگی لازم با شوهر انجام شود تا دلگیری از این سبب به وجود نیاید.

البته همان‌طور که در بیان فتاوای مراجع تقلید گذشت، برخی از فقها، به استناد این‌که مرد فقط می‌تواند زن را از اموری که با حق همسری وی منافات دارد، منع کند، اطلاق روایت فوق را نپذیرفته و نذر زن را در اموری که مزاحم حق شوهر نباشد؛ صحیح دانسته‌اند، هر چند او از همسرش اجازه نداشته باشد.

پس همان‌طور که در اسلام به مرد برای رعایت حقوق زن و خانواده سفارش شده، سفارش‌هایی نیز جهت تحکیم خانواده و روابط زناشویی به زن شده است.