اعتیاد به کار را چگونه ترک کنیم؟

سرویس سبک زندگی فردا: خانم الف. به برنامه کاری این هفته که توی تقویم روی میز کارش نوشته، نگاه می‌کنه و به صدایی که از پشت تلفن می‌آد گوش می‌ده.به نقل از بیتوته اما فکرش پیش امتحانیه که باید تا ۳ ساعت دیگه برگزار کنه و هنوز سوالات رو هم طرح نکرده. وسط سوالات امتحان که توی سرش داره طرح می‌کنه یادش می‌آد که‌ای وای! پتویی که داده خشکشویی از ماه پیش توی خشکشویی مونده. یه تکونی به خودش می‌ده. کمرش درد گرفته و این یادش می‌آره که چند هفته ست یه ورزش درست و حسابی انجام نداده.

همین طور که توی مغزش دنبال یه وقت خالی واسه ورزش کردنه، یه دسته ورق می‌آد توی ذهنش که روش یه سری اعداد و محاسبات مربوط به پروژه ست، کاش می‌تونست یه وقتی خالی کنه و دوستاش رو دعوت کنه خونه، اما... صدای پشت تلفن می‌گه خانم دکتر به عرایض بنده گوش می‌دین؟ خانم الف. به خودش می‌آد و می‌گه بله بله! کاملا حواسم به شماست. صدا می‌گه: عرض می‌کردم... بعد از چند دقیقه تلفن رو قطع می‌کنه و روی تقویم یادداشت می‌کنه روز پنجشنبه عصر ساعت ۱۸ جلسه با گروه.

خیلی از ما آدم‌هایی را اطراف خود می‌شناسیم که تمام روز و حتی شب وقتی خواب اند، درگیر کارند. کسانی که به سرعت میز شام خانوادگی را ترک می‌کنند تا به یک تلفن کاری جواب دهند، کسانی که قدرت نه گفتن به کار‌هایی را که به آن‌ها پیشنهاد می‌شود- حتی با وجود اطمینان از نداشتن وقت کافی برای انجام کار پیشنهادشده- ندارند. کسانی که لزوما با این که همیشه هم درحال انجام کارند، اشخاص ثروتمندی نیستند؛ اما به نظر می‌رسد که دست‌های آن‌ها به میز کار قفل شده است، افرادی بدون آرامش و تقریبا همیشه مشوش.

عوارض اعتیاد به کار به صورت کلی در دو دسته است:

• عوارض با نشانه‌های فیزیولوژیک مانند سردرد و خستگی و سوءهاضمه و تیک‌های عصبی؛

• عوارض روانی و رفتاری مانند زود از کوره دررفتن، بی خوابی، بیش فعالی، فراموشکاری و خستگی.

مسئله اساسی اینجاست که معتادان به کار کمتر از همکاران خود که با روش سالم‌تر کار می‌کنند، بازدهی دارند. کار زیاد باعث می‌شود که فرد سال‌ها به مشاوران و گروه‌های حمایتی دیگر نیاز داشته باشد و این اعتیاد حتی می‌تواند کشنده باشد. در اوایل ماه اکتبر امسال، دولت ژاپن اعلام کرد که یک پنجم ژاپنی‌هایی که زیاد کار می‌کنند، در خطر مرگ ناشی از کار زیادند.

علائم هشداردهنده

سوال اصلی این است: از کجا می‌توان تشخیص داد که فرد دچار اعتیاد به کار شده است؟ براساس تحقیقی که در دانشگاه برگن انجام شد، برای اعتیاد به کار هفت نشانه اصلی وجود دارد که عبارت است از:

• به این فکر می‌کنید که چطور می‌توانید وقت برای خودتان خالی کنید که بیشتر به کار بپردازید.

• بیشتر از آنچه که باید وقت برای کار کردن می‌گذارید.

• به این منظور کار می‌کنید که احساس گناه، اضطراب، ناچاری و افسردگی تان کم شود.

• سایرین در محیط کار به شما گفته اند که کار را کنار بگذارید، اما شما گوش نمی‌کنید و همچنان به کار خودتان ادامه می‌دهید.

• اگر شما را از کار کردن منع کنند، دچار استرس می‌شوید.

• عادات، تفریحات و تمرینات خودتان را به دلیل کار کنار گذاشته اید و کار اولویت شماست.

• به اندازه‌ای زیاد کار می‌کنید که این وضعیت می‌تواند سلامتی تان را به مخاطره بیندازد.

در صورتی که فرد از هفت نشانه پنج نشانه را داشته باشد، یعنی معتاد به کار است و نیاز دارد تا به سرعت به درمان خود بپردازد.

داروی اعتیاد به کار

• خودتان را در اولویت قرار بدهید: بدون خواب، خوراک و تحرک مناسب، سلامتی شما به خطر خواهد افتاد. پس برای خودتان برنامه ریزی کنید و برای وعده‌های منظم غذایی، خواب منظم و ورزش جایگاه مهمی قائل شوید. به این فکر کنید سلامتی نعمتی است که در صورت از دست رفتن جبران پذیر نیست.

• برای گوشی همراه، لپ تاپ و دیگر وسایل ارتباطی تان مرز بگذارید. همکارانتان را توجیه کنید که بعد از ساعت کاری نمی‌توانید پاسخگوی تماس‌های کاری باشید.

• دست از چندکاره بودن بردارید: آیا شما هم از کسانی هستید که، چون نمی‌توانند یک لحظه بیکار باشند، خودشان را با صد جور کار باربط و بی ربط مشغول می‌کنند؟ کار مهمی که می‌توانید بکنید آن است که کار‌های را اولویت بندی کنید و فقط روی چند کار انگشت شمار تمرکز کنید؛ برای مثال وقتی با همسرتان شام می‌خورید، فقط شام بخورید.

• موفقیت را دوباره برای خودتان تعریف کنید: موفقیت از نظر شما چگونه است؟ آیا فکر می‌کنید که اگر در کارتان نمره بیست نگیرید، آدم موفقی به حساب نخواهید آمد؟ اگر این طور است، پس شما یک فرد کمال گرایید و باید آن کاخی را که از موفقیت ساخته اید بکوبید و از نو بسازید.

حالا بیایید با هم به داستان ابتدایی برگردیم. آیا خانم الف. معتاد به کار است؟ چند نفر اطراف خودتان را می‌شناسید که اعتیاد به کار دارند؟ آیا خودتان در این دسته جای دارید؟ اگر جواب شما به سوال آخر مثبت است دوباره به زندگی، سلامتی، خانواده و شغل خود فکر کنید.