خواص خوراکی‌های هفت سین

الو دکتر: هفت سین ایرانیان رسوم زیبا و منحصر بفردی برای استقبال از سال جدید دارند که نه تنها به عنوان بخشی از فرهنگ تاریخی و تاریخ فرهنگی آنان قلمداد می‌شود که به عنوان یکی از وجوه جذاب این مرز و بوم در دیدگاه جهانیان جلوه می‌کند.

در آستانه سال نو معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران شرحی از خواص خوراکی‌های هفت سین از منظر علم تغذیه و طب ایرانی را بیان کرد.

دکتر مهران ولائی معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران ضمن اشاره به چیدن سفره‌ی هفت سین بعنوان یکی از آیین‌های همه ساله جشن نوروز ایرانیان در ابتدای فصل بهار، به توضیح نکاتی پیرامون خواص هفت خوراک هفت سیت با حرف "سین" آغاز می‌شود، پرداخت. خوراکی‌های تشکیل دهنده سفره هفت سین شامل: سیر، سنجد، سماق، سرکه، سیب، سبزی و سمنو است که هر یک از آن‌ها دارای خواص غذایی مفید می‌باشد. خواص خوراکی‌های هفت سین از منظر علم تغذیه و طب ایرانی به شرح ذیل می‌باشد. سیب: نماد سعادت و سلامت و دارای طبع گرم وتر و دارای خواص تقویت کننده قلب و معده است. همچنین بوییدن و خوردن آن مفرح و نشاط آور و دور کنندة افسردگی است. سیب جهت دفع سموم از بدن نیز مفید است. سیب دارای خاصیت ملین، آنتی اکسیدان، تقویت کننده سیستم ایمنی و ضد میکروب، پیشگیری و کمک به درمان یبوست، درمان اسهال (خصوصا نوع ترش و بدون پوست، پیشگیری افزایش چربی خون، بیماری‌های قلبی و عروقی، پوکی استخوان، آلزایمر، رینیت آلرژیک، پوسیدگی دندان، آسم، دیابت، سرطان (خصوصا روده بزرگ و پستان)، سنگ کلیه و مجاری ادراری نیز می‌باشد. سیر: پیاز گیاه سیر دارای طبع گرم و خشک و خواص رقیق کننده خون، خشک کننده رطوبت معده و مفاصل، مدر ادرار، حیض و عرق می‌باشد. سیر در طب ایرانی به منظور پاکسازی حلق و صوت، سرفه و تنگی نفس، درد مفاصل و ... مفید است. زیاده روی در مصرف خوراکی سیر برای چشم و ریه و بواسیر مضر است. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده، سیر دارای خاصیت افزایش دهنده ایمنی بدن در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی و اثرات کاهنده فشار خون است. تاکنون اثرات ضد التهابی، کاهنده چربی خون، ضد میکروبی، متسع کننده عروق، پیشگیری و درمان بیماری‌های عفونی، بهبود متابولیسم قند، ضد سرطان، مدر، تعریق زا، مقوی و محرک، پیشگیری از تصلب شرایین (آترواسکلرز) آن به اثبات رسیده است. افراد مبتلا به زخم معده و رفلاکس مری و اشخاصی که دارو‌های ضد انعقادی مصرف می‌نمایند باید در مصرف سیر به دلیل اثرات افزاینده زمان انعقاد خون احتیاط نمایند. سماق: میوه گیاه سماق به رنگ قرمز و قهوه ای، طعم رسیده آن ترش و دارای طبع سرد و خشک است. بر اساس منابع طب ایرانی، آشامیدن سماق با آب برای خونریزی از گلو و بینی (خونریزی‌های فوقانی) مناسب است. سماق دارای خواص ضد میکروب، تحریک اشتها، پیشگیری از مسمومیت غذایی، قولنج شکمی، کمک به درمان زخم‌های دهانی (غرغره محلول آن) است. میوه گیاه سماق حاوی مقدار زیادی تانن است و به همین علت قابض و پاک کننده معده است و از انواع اسهال حاد و مزمن و خونریزی معده جلوگیری می‌کند. میوه تازه و نرسیده سماق سمی است، اما رسیده میوه و خشک شده آن سمی نیست و از گرد آن به عنوان چاشنی غذا استفاده می‌شود. سنجد: میوه سنجد دارای طبع سرد و خشک و مصلح آن عسل و شکر سرخ است. سنجد برای سرفه‌های گرم که این روز‌ها بر اثر خوردن شیرینی ها، خانه تکانی، گردگیری و قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها زیاده دیده می‌شود مناسب است. به علاوه خوراکی مناسبی برای بچه‌ها و تعدیل کنندة مزاج آنهاست. میوه خشک سنجد قابض است. به همین جهت در درمان اسهال سودمند است. آرد میوه سنجد به علت داشتن مقدار زیادی قند، در درمان اسهال به کار می‌رود. آرد گوشت، پوست وهسته سنجد مقوی معده و بدن است. سنجد دارای خواص ضد التهاب، ضد میکروب، تب بر، درمان تب (خصوصا گل)، کمک به درمان عفونت‌های گوارشی، سرفه و بیماری‌های التهابی، پیشگیری از سرطان. میوه سنجد سر شار از ویتامین‌های A. و B. و حاوی کمی ویتامین K. است. سرکه: سرکه یکی از فرآورده‌های مفید انگور است که تحت اثر مخمری خاص حاصل می‌شود. سرکه نه تنها طعم مطبوعی به غذا‌ها می‌دهد بلکه هضم بسیاری از مواد از جمله گوشت را آسان می‌کند. گذاشتن ظرف سرکه به صورت سرباز با تبخیر آهسته‌ی آن باعث تعدیل هوای مرطوب و آلوده می‌شود. بوییدن آن جهت نزله‌ی گرم (مجموعه‌ای شامل آبریزش بینی، خارش و درد گلو و قرمزی چشم ها) مناسب است. بوی سرکه هوشیار کننده است و خواب آلودگی بهاری را کمتر می‌کند. سمنو: سمنو یک غذای مقوی و مظهر صبر و مقاومت و قدرت است. سمنو ارزش غذایی بسیار بالایی دارد، جوانه گندم که عنصر اصلی تشکیل دهنده آن است حاوی ویتامین‌های B. و E، پروتیین از نوع عالی، مواد معدنی، فیبر و مواد مفید دیگر است. در گندمی که جوانه می‌زند، علاوه بر این که تمام این مواد به طور کامل حفظ می‌شود، در جریان جوانه زدن تغییرات شگفت آوری در آن بوجود می‌آید که در نتیجه، ویتامین‌ها و مواد حیاتی گندم به مقدار زیادی افزایش می‌یابد. جوانه گندم در جلوگیری از پیری سلول‌ها بسیار موثرند. سلنیم و دیگر ترکیبات موجود در جوانه گندم در جلوگیری از انواع سرطان و به خصوص فیبر موجود در آن در پیشگیری از بروز سرطان کولون موثر است. سبزه و سنبل: دیدن سبزه و سنبل برای تقویت باصره و درمان افسردگی مناسب است. همچنین بوییدن گل سنبل که دارای طبع گرم و خشک است نیز سبب باز شدن گرفتگی‌های بینی، نیکویی رنگ رخسار و تقویت قوای بدن می‌گردد