شایع‌ترین سرطان‌ها در کودکان

سرویس سبک زندگی فردا: شنیدن مداوم این جمله از مردم دور و اطراف یا بعضی از رسانه‌ها که سرطان در کودکان بیشتر شده است، ترس و وحشتی در دل والدین ایجاد می‌کند، به خصوص وقتی که امروزه تقریبا در هر خانواده‌ای یک یا دو فرد مبتلا به سرطان هم دیده می‌شود،به نقل از بیتوته اما این موضوع نباید باعث مغشوش شدن افکار والدین شود تا جایی که یک تب ساده را علامت سرطان تلقی کنند.

والدین باید هوشیار باشند تا اگر علائم غیرعادی به خصوص طول کشیده و شدت یابنده در فرزندشان مشاهده کردند زودتر اقدام کنند. ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که در ایران تحقیقات و آمار دقیقی در مورد افزایش ابتلای کودکان به سرطان وجود ندارد بنابراین نمی‌توان گفت: ابتلا به سرطان در کودکان ایرانی بالا رفته است، اما همه والدین نیاز به اطلاعاتی در این زمینه دارند.

تفاوت بین سرطان بزرگسالان و کودکان

تفاوتی بین سرطان کودکان و بزرگسالان وجود دارد. در بزرگسالان نوع سرطان تا حدودی وابسته به محیط و منطقه زندگی آنهاست و اگر فرد بزرگسالی از یک منطقه به منطقه دیگری مهاجرت کند، بعد از ۲۰- ۱۰ سال احتمال ابتلای او به سرطان‌هایی که در آن منطقه بیشتر است افزایش می‌یابد، اما این موضوع در کودکان صدق نمی‌کند و سرطان کودکان در تمام دنیا از الگوی خاصی پیروی می‌کند، مثلا در تمام دنیا سرطان خون کودکان شایع‌ترین سرطان و تومور مغزی در رده بعدی قرار دارد و تغییر اقلیمی کودکان تاثیری در این روند نمی‌گذارد.

این موضوع نشان دهنده آن است که احتمالا عوامل مساعدکننده محیطی نقش کمرنگ تری در ابتلای کودکان به سرطان ایفا می‌کند. البته عوامل محیطی موثر هستند، ولی شاید چند دهه طول بکشد؛ بنابراین محیط در کودکی تاثیر زیادی در بروز سرطان ندارد.

سرطان خون شایع‌ترین نوع سرطان در کودکان

در کودکان نیز در هر سنی ممکن است نوع خاصی از سرطان شیوع بیشتری داشته باشد. مثلا شیوع تومور‌های مغزی در سنین پایین بیشتر از سرطان خون است، ولی از سنین نوزادی تا بلوغ به طور کلی انواع سرطان خون شایع‌ترین سرطان محسوب می‌شود.

علت سرطان خون تقریبا ناشناخته است

شاید این طور به نظر برسد که ژنتیک و ارث نقش مهمی در بروز سرطان‌های کودکان دارد، ولی در بسیاری از سرطان‌ها علت، همچنان ناشناخته است و نمی‌توان دلیل قطعی سرطان کودکان را مشخص کرد. به ندرت عوامل ارثی در بعضی از سرطان‌های کودکان نقش دارند. عوامل محیطی نیز می‌تواند موجب بروز سرطان در کودک شود، مثلا اشعه یونیزه که به عنوان درمان با دوز بالا و به دفعات برای درمان کچلی کودکان استفاده می‌کردند باعث افزایش خطر سرطان می‌شود.

ولی این درمان در سال‌های قدیم برای کچلی و... استفاده می‌شد که پوست سر را در معرض اشعه قرار می‌دادند. بعد از چند سال دیده شد خطر بروز تومور مغزی در کودکی که اشعه دریافت کرده افزایش می‌یابد. این روش کاملا کنار گذاشته شد، اما خانواده‌ها باید دقت کنند این نوع از اشعه با اشعه‌ای که هنگام عکس گرفتن برای تشخیص شکستگی استخوان و... استفاده می‌شود، متفاوت است و این نوع از اشعه تاثیر منفی روی سلامت کودک ندارد.

سرطان ممکن است زمینه ارثی داشته باشد

بیماری‌های زمینه‌ای نقص‌های مادرزادی در سیستم ایمنی نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان را در کودکان افزایش دهد. البته در این مواقع می‌توان گفت: ارث ممکن است در نقص سیستم ایمنی نقش داشته باشد پس سرطان نیز می‌تواند در نتیجه ارث ایجاد شود.

علائم هشداردهنده در کودک

امروز خانواده‌ها بسیار آگاه شده اند و به هر علائمی که در کودک مشاهده می‌شود، دقت می‌کنند و پیگیر هستند، اما علائم سرطان‌ها از نظر نوع و مرحله متفاوت است و ممکن است علائم چندان واضح نباشند و گاهی با بیماری‌های دیگری مشترک یا به اصطلاح غیراختصاصی باشند، مثلا علائمی مانند ضعف و بی حالی که ممکن است با سرماخوردگی ساده اشتباه گرفته شود، ولی والدین باید توجه کنند بیماری‌های جدی مانند سرطان خون و تومور مغزی علائم موقت ندارند و علائم محو نمی‌شود، مثلا در سرطان خون ممکن است کودک دچار تب و لرز شود که علائم فروکش نمی‌کنند و ادامه دار هستند.

البته علائم اختصاصی هم وجود دارد؛ ممکن است توده‌ای در استخوان یا زیربغل کودک وجود داشته باشد. این توده‌ها بی دلیل ایجاد نشده اند و باید ریشه یابی شوند، اما تومور‌ها هم نباید باعث ترس و نگرانی والدین شوند. اغلب تومور‌های استخوانی خوش خیم هستند و بعضی از آن‌ها به راحتی لمس می‌شوند.

تومور‌های استخوانی علامت مهمی از شروع بیماری اند و معمولا با درد توأم هستند و کودک از درد استخوانی شکایت می‌کند. این موارد جدی اند و والدین باید به آ. ن. توجه کنند. بیشتر از ۹۰ درصد موارد تب ناشی از بیماری‌های عفونی و ویروسی کم خطر است. وجود خونریزی در هر نقطه بدن به خصوص اگر باعث ایجاد لکه‌های ریز در سطح بدن باشد همراه با رنگ پریدگی و... علامت مهمی محسوب می‌شود.

تشخیص زودرس سرطان مهم‌ترین عامل موفقیت درمان است

توصیه این است که والدین به محض دیدن هر علائم مشکوکی، کودک را در اولین فرصت به پزشک ارجاع دهند. نکته‌ای که در انواع سرطان در کودکان و بزرگسالان مهم است، تشخیص زودرس بیماری در مراحل اولیه است. عوامل زیادی می‌توانند علت مرگ و میر کودکان باشند مانند حوادث، تصادفات و...، ولی سرطان همچنان بخش اعظمی از مرگ و میر کودکان را به خود اختصاص می‌دهد. با وجود این که سرطان در کودکان می‌تواند کشنده باشد، خبر خوب این است که خوشبختانه قسمت اعظم سرطان‌های کودکان برخلاف افراد بالغ قابل درمان هستند (بیش از ۷۰- ۶۰ درصد)

هدف از درمان در بزرگسالان متفاوت‌تر از کودکان است. موفقیت درمان در افراد بالغ افزایش طول عمر حدود ۵ تا ۱۰ سال است که از نظر علمی رضایت بخش خواهدبود، ولی هدف اصلی در کودکان این است که بیماری کاملا ریشه کن شود و دیگر عود نکند و کودک طول عمر طبیعی داشته باشد.

حدود ۹۰- ۸۰ درصد کودکان مبتلا به سرطان خون کاملا درمان می‌شوند و سلامت خود را باز می‌یابند. طی چند سال اخیر نیز پیشرفت‌های علمی زیادی شده است و نکته مهم در سرطان‌ها این است که بیماری زود تشخیص داده می‌شود.