واریس مری چیست؟

سرویس سبک زندگی فردا: واریس مری (به انگلیسی: Esophageal varices)، واریس عروق مری در قسمت انتهایی است که اغلب به دنبال سیروز پیشرفته کبدی و افزایش فشار ورید باب روی می‌دهد.به نقل از بیتوته واریس مری رگ‌های واریسی متورم در پایین مری که در اثر آسیب کبدی ایجاد می‌شود که با پارگی سبب خونریزی و به دلیل فشار بیش از حد خونریزی، این وضعیت یک اورژانس پزشکی است.

باید بی درنگ با آن برخورد شود ورید باب وظیفه‌ی انتقال خون از اندام‌های متعدد از جمله دستگاه گوارش (معده، روده‌های کوچک و بزرگ) و طحال به سمت کبد را به عهده دارد. هنگامی که فشار ورید باب افزایش می‌یابد فشار خون سبب متورم و گشاد شدن رگ‌ها در مری می‌شود و خونریزی اتفاق می‌افتد، زیرا رگ‌های مری دیواره نازکی دارند که قادر به تحمل فشار زیاد نیستند.

علائم و نشانه‌های خونریزی واریس مری

ο. هماتمز (خون در استفراغ) ο. درد شکم ο. سبکی سر ο. ملنا (مدفوع سیاه رنگ) ο. مدفوع خونی (تنها در موارد شدید) ο. شوک (تنها در موارد شدید) به علت از دست دادن خون

اگر هر یک از این علائم را دارید با مرکز اورژانس تماس بگیرید.

علل واریس مری

• سیروز کبدی (زخمی شدن شدید کبد)

تعدادی از بیماری‌های کبدی می‌توانند باعث سیروز شوند مثل بیماری هپاتیت، بیماری کبد الکلی، کبد چرب و سیروز صفراوی اولیه. ۴۰ درصد مبتلایان به سیروز، دچار واریس مری می‌شوند.

• لخته شدن خون (ترومبوز)

لخته شدن خون در سیاهرگ باب یا سیاهرگ طحالی که به ورید باب می‌ریزد، باعث واریس مری می‌شود.

• بیماری انگلی

شیستوزومیاز یک عفونت انگلی است. انگل این بیماری به کبد، ریه ها، روده‌ها و مثانه آسیب می‌زند.

• سندرم بود کیاری (Budd-Chiari syndrome)

این بیماری نادر باعث لخته شدن خون می‌شود که می‌تواند سیاهرگ‌هایی را که خون را خارج از کبد حمل می‌کنند، مسدود کند.

عوامل خطر واریس مری

اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به بیماری شدید کبدی، دچار واریس مری می‌شوند، ولی خیلی از آن‌ها دچار خونریزی نمی‌شوند.

واریس مری در شرایط زیر باعث خونریزی می‌شود:

· فشار خون بالا در سیاهرگ باب

· واریس مری شدید و گسترده

· نقاط قرمز رنگ روی واریس مری: مشاهده لکه‌ها یا خطوط قرمز در محل واریس توسط آندوسکوپی

· سیروز کبدی یا نارسایی کبد

· مصرف الکل به خصوص اگر بیماری شما با مصرف الکل مرتبط باشد.

راه‌های تشخیص واریس مری

- آندوسکوپی مری برای مشاهده سیاهرگ‌های متسع مری و تعیین اندازه آن‌ها و بررسی نقاط قرمز رنگ روی آن ها.

- سی تی اسکن و ام آر آی برای بررسی کبد و جریان خون در سیاهرگ باب.

- آندوسکوپی با کپسول: افرادی که نمی‌توانند آندوسکوپی معمولی را انجام دهند، یک کپسول حاوی دوربینی کوچک را قورت می‌دهند. دوربین این کپسول حین عبور از مری، تصاویری از آن می‌گیرد. البته برای تأیید این روش، آزمایشات بیشتری باید انجام شود.

درمان خونریزی واریس مری

هدف اصلی از درمان واریس مری جلوگیری از پارگی و کنترل فشار خون بالای پورت است. کنترل فشار خون پورتال معمولا اولین گام برای کاهش خطر ابتلا به خونریزی است این امر ممکن است از طریق استفاده از درمان با دارو‌های زیر به دست انجام شود.

۱. مسدود کننده‌های بتا: پزشک ممکن است دارو‌های مسدود کننده بتا مانند پروپرانولول را برای پایین آوردن فشار خون تجویز کند.

۲. اسکلروتراپی تشخیصی: با کمک آندوسکوپی پزشک شما دارو را به واریس شما تزریق کرده و به کمک لوله بلند قابل انعطاف آندوسکوپ با نور و دوربین متصل به آن داخل حفره‌های بدن و یا ارگان را نگاه است.

۳. آندوسکوپی برای بستن واریس: پزشک از آندوسکوپ برای بستن رگ‌های مری با باند الاستیک استفاده می‌کند.

۴. اگر خونریزی شروع شده باشد: آندوسکوپی بستن واریس و یا اسکلروتراپی آندوسکوپی درمان‌های پیشگیرانه هستند، اما پزشک ممکن است از آن‌ها در صورتی که خونریزی آغاز شده استفاده کند.

۵. داروی (Sandostatin) ممکن است از طریق مهار جریان خون در اندام‌هایی که به آن تخلیه می‌شوند سبب کاهش فشار در ورید باب شود.

۶. یکی دیگر از گزینه درمان بالقوه شنت ترانس ژوگولار پورتوسیستم داخل کبدی (TIPS) است. برای این درمان، یک لوله کوچک برای اتصال ورید پورتال به ورید کبدی استفاده می‌شود و رگی است که خون را از کبد به سمت قلب حمل می‌کند.

عوارض واریس مری

♦ خطرناک‌ترین عارضه واریس مری، خونریزی آن است.

♦ اگر یک بار دچار خونریزی شوید، خطر خونریزی‌های بعدی در شما زیاد است.

♦ در برخی موارد، خونریزی زیاد باعث شوک و حتی مرگ می‌شود.

پیشگیری از واریس‌های مری

در نظر گرفتن اقدامات پیشگیرانه زیر برای کاهش خطر ابتلا به واریس‌های مری است.

* حفظ یک رژیم غذایی سالم است.

* نوشیدن الکل متوقف کنید.

* وزن سالم حفظ کنید.

* کاهش عوامل خطر ابتلا به هپاتیت و رعایت مواردی مانند (اعمال جنسی ایمن، عدم اشتراک سوزن یا محصولات بهداشتی شخصی مثل ریش تراش، اجتناب از تماس جنسی با فرد آلوده، اجتناب از تماس با خون یا فرآورده‌های خونی) در پیشگیری از واریس مری مهم است.