۵ قول تاریخی در مورد حضور یا عدم حضور حضرت رقیه در کربلا
نام رقیه را به عنوان دختری از دختران امام حسین علیه‌السلام، تنها ابن فندق بیهقی در کتاب لباب الانساب ذکر کرده است که او هم دو روایت متعارض در بود و نبود ایشان دارد؛ که جمع میان آن‌ها لقب دانستن رقیه برای یکی از دختران امام علیه‌السلام است.
سرویس سبک زندگی فردا: ۲ سال گذشته در آستانه محرم و برای شناخت تحلیلی و عمقی اتفاقات، افراد و وقایعی که در این ایام نقل محافل مذهبی و دینی است، مهرخانه سلسله‌بحث‌هایی را از منظر زنان و خانواده و در موضوعات گوناگون با حجت‌الاسلام حمید احمدی‌جلفایی؛ دانش‌آموخته فقه و اصول، نویسنده کتاب‌های «صحیفه فاطمیه»، «حجاب برتر» و مدیر پژوهش «موسوعه حجاب و عفت» داشته تا صحت و سقم تاریخ شفاهی مرسوم را دریافته و این واقعه عظیم را واقعی‌تر و به دور از بدعت‌ها و جانب‌داری‌ها، درک کنیم. امسال، برای مرور آنچه به طور تفصیلی عنوان شده بود، نگاهی داریم به اهم مسائل مطرح‌شده در گفت‌وگوها. به نقل از مهرخانه ، روز سوم درخصوص حضرت رقیه و اقوال مختلفی که درباره حضور و شخصیت ایشان وجود دارد، با حجت‌الاسلام حمید احمدی‌جلفایی گفت‌وگو کردیم که خلاصه آن را در ادامه می‌خوانید.
رقیه بنت الحسین سلاماللهعلیها
دلایل قائلان به عدم حضور
- بیشترین و قدیمی‌ترین منابع تاریخی ما برای امام حسین علیه‌السلام تنها نام دو دختر را ذکر کرده‌اند؛ فاطمه و سکینه.
- سایر منابع مانند ارشاد شیخ مفید و مطالب‌السئول که بیش از ۲ دختر را بیان کرده‌اند، نهایت یک دختر دیگر به نام زینب را ذکر کرده‌اند.
- نام رقیه را به عنوان دختری از دختران امام حسین علیه‌السلام، تنها ابن فندق بیهقی در کتاب لباب الانساب ذکر کرده است که او هم دو روایت متعارض در بود و نبود ایشان دارد؛ که جمع میان آن‌ها لقب دانستن رقیه برای یکی از دختران امام علیه‌السلام است.
- در منابع متأخر نیز کسی به صراحت رقیه را به عنوان دختری از دختران امام حسین علیه‌السلام که در کربلا حضور داشته، ذکر نکرده است. از طرف دیگر مزار ایشان نیز در قدیمی‌ترین نقل‌ها به دختر امام علی علیه‌السلام نسبت داده شده است، نه به دختر امام حسین علیه‌السلام.
- در منابع متأخر که نام رقیه ذکر شده نیز تعارض نقل وجود دارد؛ برخی از این منابع این دختر را چهارساله دانسته‌اند، برخی مکان این حادثه را خانه یزید دانسته‌اند، برخی خرابه و برخی در خانه دیگری؛ عده‌ای زمان این حادثه را بلافاصله بعد از دیدن سر بریده پدر دانسته‌اند و برخی بعد از چند روز.
دلایل قائلان به حضور
- قول ابن فندق بیهقی در لباب الانساب که بیان شد.
- در یکی از نسخه‌های کتاب لهوف آمده است که امام حسین علیه‌السلام در هنگام وداع خطاب به چهار زن فرمودند: زمانی که من شهید شدم، گریبان پاره نکنید و صورت نخراشید و حرف‌های کفرآمیز درباره من نزنید. این چهار زن ام‌کلثوم خواهر امام حسین علیه‌السلام، زینب و رقیه و فاطمه و رباب عنوان شدند.
- دلیل دیگر قبر منتسب به دختر امام حسین علیه‌السلام است که اقوال آن عبارتند از:
کامل بهایی: ماجرایی را برای دختری چهار ساله و بدون نام، در خرابه شام روایت می‌کند.
روضه الشهدا ملاحسین واعظ کاشانی: ماجرایی را برای دختری چهار ساله و بدون نام، در کاخ یزید روایت می‌کند.
تسلیه المجالس حایری کرکی: این حادثه را در خرابه‌ای نقل می‌کند و از وجود سنگ مزاری خبر می‌دهد که بر آن نوشته شده: "این قبر، قبر ملکه، دختر حسین بن علی علیه‌السلام".
منتخب فخرالدین طریحی: این ماجرا را در خانه‌ای از خانه‌های شام در مورد دختری سه ساله به نام رقیه ذکر کرده که مکالمه‌ای طولانی نیز با سر پدر داشته است؛ مکالمه‌ای که از دختری سه ساله بعید به نظر می‌رسد.
کتاب نورالابصار: ذکر می‌کند که مشهور معتقد بودند که قبر متعلق به رقیه دختر امام علی علیه‌السلام است، اما زمانی قبر نیاز به مرمت پیدا کرده و سید مرتضی جنازه حضرت را که بیرون می‌آورد مردم می‌بینند که آن جنازه یک دختر کوچک و نابالغ است. از این‌جا به این نتیجه می‌رسد که گویا مشهور اشتباه می‌کردند.
جمع‌بندی دلایل
همه احتمالاتی که مطرح است، به صورت صد درصد مورد قبول یا رد نیست؛ لذا همه مطالبی که در مورد حضرت رقیه سلاماللهعلیها گفته می‌شود، اگر در منابع تاریخی حتی به صورت ضعیف و عدم تصریح ذکر شده باشد، محترم است.
دیدگاه تان را بنویسید