وقتی نان هم سرطانی می‌شود!

جام جم آنلاین:اخیرا فیلمی در فضای مجازی مبنی بر "سرطان زایی نان های مانده و خشک" بر سر زبان ها افتاده و یک نگرانی در این خصوص در میان مردم همه گیر شده است و افراد دائما در حال پرس و جو درباره این قضیه هستند.

سمیره صباح، معاون اداره کل نظارت بر فراورده های غذایی سازمان غذا و دارو در این باره می گوید: «اگر چه سم آفلاتوکسین ناشی از رشد قارچ در همه مواد غذایی مرطوب رشد می کند و ما بصورت مستمردر مصاحبه های خود بویژه درباره آجیل های مانده این موضوع را متذکر شده ایم، اما دوز این قارچ در نان های خشک آنقدری نیست که بتواند مبتلا کننده انسان به سرطان باشد.»

حال در ادامه نظر یک سرطان شناس را در خصوص «سَم آفلاتوکسین در مواد غذایی بخصوص نان‌ها» می خوانید.

دکتر حسین فودازی متخصص آنکولوژی (سرطان شناسی) در گفت و گو با جام جم آنلاین بیان کرد: اوایل سال 1800 میلادی یکسری از قارچ ها روی کپک های مواد غذایی کشف شدند که این دسته از قارچ ها از خانواده «آسپرژیلوس» بودند که اغلب روی غلات و حبوبات رشد می‌کردند که به آن ها «آفلاتوکسین» می گویند.

وی در ادامه افزود: حدود 200 نوع قارچ از این دسته تشخیص داده شد که باعث ایجاد یکسری سموم در مواد غذایی می‌شد. دهه 60 میلادی که در اثر تغذیه مواد غذایی کپک زده یک اتفاقی هولناک در آمریکا و آفریقای جنوبی رخ داد که شامل مواد غذایی که در آن بادام زمینی آلوده به آفلاتوکسین بود باعث تلف شدن هزاران بوقلمون شد. در آن زمان این موضوع بسیار مورد توجه قرار گرفت و متخصصین پی بردند این سَم می تواند کشنده نیز باشد.

دبیر انجمن رادیوتراپی و انکولوژی ایران گفت: 200 نوع آفلاتوکسین کشف شده است اما 4 نوع آن (B1,G1,B2,G2) خطرناک و دردسرساز است که می تواند گریبان گیر مردم شود. مهم ترین آفلاتوکسینی B1 تشخیص داده شده که بیشترین قدرت سرطان زایی را داراست و در کپک های مواد غذایی همچون نان و بویژه آجیل بیشتر مشاهده می شود.

به گفته وی ، پسته و بادام زمینی که بیشتر مستعد جذب این قارچ هستند اگر در شرایطی نمناک و مرطوب قرار بگیرند می تواند به راحتی آلوده شود که این قارچ ابتلا به انواع سرطان ها(مری، کبد و معده)، هپاتیت، بیماری های کبدی، تضعیف سیستم ایمنی را افزایش می دهد .

فودازی خاطرنشان کرد: آفلاتوکسین می تواند غلات، شیر، گندوم و ... را آلوده کند و باعث ایجاد بیماری های ذکر شده، شود. البته باید سطح و میزانش از یک شرایط خاصی بالاتر باشد و تشخیص این سطح و میزان بر عهده وزارت بهداشت است که در اثر پایش مواد غذایی به میزان و سطح آن نیز پی می برد.

این سرطان شناس در پاسخ به این سوال که آیا این سَم در نان های خشک و مانده می تواند مشکل ساز باشد یا خیر گفت: بله، اگر نان خشک جمع آوری شده به مدت طولانی در محیط های مرطوب نگهداری شوند به راحتی و سریعا کپک آسپرژیلوس از نوع آفلاتوکسین بر روی آن رشد می کند. البته درست است که این قارچ بیشتر در پسته و بادام زمینی رشد سریعتری دارد اما در نان خشک هم می تواند رشد و تکثیر کند. البته در یک مطالعه و پالایشی که در خصوص مشکلاتی که در آجیل ها دیده شده بود انجام گرفت. سازمان غذا و دارو در آن زمان (در سال 85 تا 87) علاوه بر آجیل ها روی نان ها نیز بررسی هایی را انجام دادند و مشاهده شد میزان سم آفلاتوکسین در نان های خشک وجود دارد کمتر از آن حدی است که باعث بروز سرطان شود. اما مسئله ای که وجود دارد این است که این پایش و نظارت باید دائمی باشد چرا که ممکن است در یک زمانی ما بر اساس نوع نگهداری که از نان های خشک داریم میزان و سطح سم تغییر کند و اگر میزانش از حد مجاز فراتر رفت به هیچ عنوان آن ها را خوراک دام ها نکنیم، زیرا به راحتی به بدن حیوانات منتقل شده و در اثر مصرف شیر و گوشت آنها به بدن خود انسان نیز منتقل می شود.

وی در ادامه افزود: مردم دقت داشته باشند در آجیل و خشکباری که مزه تلخ و سوزاننده دارند، بی شک سم آفلاتوکسین در آن موجود است. لازم به ذکر است گفته شود، نان هایی که به تازگی طبخ می شوند به هیچ عنوان دارای این سَم نیست اما در شرایطی که نان خشک شود و مدت زمان طولانی در محیط مرطوب(برای مثال در پلاستیک) سریعا این قارچ رشد می کند و هر چه مدت زمان بیشتری نان در آن فضا قرار گیرد میزان سموم نیز افزایش پیدا می کند.

فودازی در رابطه با جوهر قند موجود در نان ها نیز اشاره کرد: برخی از نانوایی‌ها از جوهرقند برای ماندگاری طولانی و آماده‌سازی زود هنگام خمیر نان استفاده می‌کنند که در پی مصرف آن افراد را درگیر ابتلا به سرطان، مشکلات و بیماری های جدی گوارشی می کند. به عبارتی دیگر در بعضی از نانوایی‌ها برای آن که نانی سفیدترو نرم‌ترعرضه کنند، از جوهر قند یا بلانکت استفاده می‌کنند. این درحالیست که این ماده بشدت مضر سلامت است، چراکه جوهر قند پس از ورود به بدن می‌تواند موجبات آسیب های شدیدی به دستگاه گوارشی می شود.