۱۰ توصیه برای برگزاری عزاداری و هیئت در ماه محرم
متاسفانه هنوز هم مجالسی در ماه محرم برگزار می‌شود، که تا دیر وقت عزاداری ادامه پیدا می‌کند و همین باعث قضا شدن نماز صبح عزاداران می‌شود. در هر حالی یادتان باشد که نماز امری واجب است، اما عزاداری برای سیدالشهدا علیه‌السلام هر چند ثواب بسیاری دارد، ولی مستحب است. پس همیشه نماز اول وقت را در اولویت قرار دهید.
سرویس سبک زندگی فردا: مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان که هر سال باشکوه تر از سال‌های گذشته برگزار می‌شود، دچار آفت‌ها و تحریفاتی نیز شده است. همین چند وقت پیش بود که کلیپی از آقای قرائتی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد که ایشان در آن ویدئو از به استقبال رفتن ماه محرم گلایه کرده بودند. آنچه مشخص است، این است که باید با آداب عزاداری برای سیدالشهدا علیه‌السلام آشنا باشیم و با عزاداری نامناسب به روح حماسی این واقعه عظیم آسیب نزنیم. در این یادداشت نگاهی خواهیم داشتیم به آداب عزاداری و اینکه چگونه باید در ماه محرم عزاداری کنیم.
۱. نماز اول وقت را در اولویت قرار دهیم متاسفانه هنوز هم مجالسی در ماه محرم برگزار می‌شود، که تا دیر وقت عزاداری ادامه پیدا می‌کند و همین باعث قضا شدن نماز صبح عزاداران می‌شود. در هر حالی یادتان باشد که نماز امری واجب است، اما عزاداری برای سیدالشهدا علیه‌السلام هر چند ثواب بسیاری دارد، ولی مستحب است. پس همیشه نماز اول وقت را در اولویت قرار دهید. به همین دلیل چند سالی می‌شود که بر نماز ظهر روز عاشورا بسیار تاکید می‌شود. بهتر است نماز در چنین روزی به جماعت و در اول وقت برگزار شود. گفته می‌شود در ظهر روز عاشورا، مردی از اصحاب سیدالشهدا علیه‌السلام به حضرت فرمودند:«یا اباعبدالله! وقت نماز است و ما دلمان می‌خواهد برای آخرین بار نماز جماعت را با شما بخوانیم». حضرت نگاهی کرده و تائید کردند که وقت نماز است. سپس خطاب به مرد فرمودند:«نماز را یاد کردی، خدا تو را از نمازگزاران قرار بدهد» و بعد از آن در همان میدان جنگ، نماز ظهر عاشورا را اقامه کردند.
۲. لباس مشکی بدون هیچ زرق و برقی بر تن کنیم مرسوم است که مردم در هنگام مرگ عزیزان‌شان لباس مشکی بر تن می‌کنند و این رنگ نشانه و علامت عزادار بودن است. بنابراین در ماه محرم به خصوص در دهه اول این ماه ادب چنین حکم می‌کند که لباس سیاه بر تن کنیم. گرچه در روایات پوشیدن لباس سیاه مکروه ذکر شده است، ولی برای محرم و عزای امام حسین علیه‌السلام نه تنها ایرادی ندارد بلکه رجحان نیز دارد. چرا که نشانه ابراز ارادت و محبت به ساحت مقدس اهل بیت علیه‌السلام است. همچنین در برخی روایات تاریخی در این باره آمده است: هنگامى که (بر اثر خطابهها و افشاگرىهاى امام سجّاد علیه‌السلام و حضرت زینب سلام‌الله علیها) یزید به خاندان هاشمى اجازه داد در دمشق عزادارى کنند، زنان هاشمى و قریشى لباس سیاه بر تن کردند و به مدت هفت روز براى امام حسین علیه‌السلام و شهداى کربلا عزادارى کردند. مطمئنا منظور از پوشیدن لباس مشکی، لباسی است که به نشانه عزا به تن می‌کنیم. نه آنچه که در حال حاضر به عنوان مد‌های عجیب و غریب برای ماه محرم، در بازار می‌بینیم. پس بی‌خیال زرق و برق شوید و به یک لباس مشکی مرتب و تمیز اکتفا کنید.
۳. هر روز زیارت عاشورا بخوانیم در روزهای محرم، به توصیه امام غائب هر روز زیارت عاشورا بخوانید و به این ترتیب به امام حسین علیه‌السلام وصل باشید. گرچه خواندن زیارت عاشورا امری مستحب است و در مستحبات باید و حتما وجود ندارد اما توصیه شده که زیارت عاشورا با صد لعن و سلام و به صورت کامل خوانده شود. به این ترتیب می‌توانید به آثار و نتایج کامل آن دست پیدا کنید. در سندها چنین آمده که زیارت عاشورا از حدیث‌های قدسی است و به همین خاطر علما و بزرگان دین بر خواندن این زیارت مداومت می‌کردند. آیت الله العظمی شیخ محمدحسین اصفهانی که صاحب تالیفات متعددی است، همیشه از خدا می‌خواستند که کلمات پایانی عمرشان را خواندن زیارت عاشورا قرار دهند. خداوند دعای او را مستجاب کرد و ایشان پس از خواندن زیارت عاشورا چشم از دنیا فرو بست.
۴. گریه و اشک برای سیدالشهدا (ع) نباید جنبه شخصی داشته باشد یکی از شیوه‌های مرسوم عزاداری اشک ریختن است. اجر و مزد گریه بر امام حسین علیه‌السلام بسیار بزرگ است و خداوند خود ضامن آن می‌شود. به فرموده امام صادق علیه السلام گریه بر سیدالشهدا علیه السلام سختی‌های زمان احتضار را از بین می‌برد و باعث راحتی در قبر می‌شود. همچنین شیخ صدوق از حضرت رضا علیه السلام روایت کرده است:«هر كه روز عاشورا، روز مصيبت و اندوه او باشد، حق تعالی روز قيامت را برای او روز شادی و سرور گرداند و ديدگانش در بهشت به نور ما روشن می‌شود» همچنین آن حضرت درباره گریه بر امام حسین علیه‌السلام به ریان بن شیب فرمودند:«ای پسر شبيب اگر بر حسين (عليه السّلام) گريه كني و آب ديدگان تو جاری شود، حق تعالي جميع گناهان صغيره و كبيره تو را مي‌آمرزد، خواه اندك باشد و خواه بسيار» البته باید توجه کرد که این گریه‌ها جنبه شخصی نداشته باشد و در واقع به نیت اعلام برائت و جنگ با ظالمان و ستمکاران ریخته شود.
۵. اگر نتوانستیم گریه کنیم، حالت تباکی به خود بگیریم ممکن است که در مجلس عزاداری نتوانیم گریه کنیم و اشکی بریزیم. این نباید مانع شرکت ما در مراسم عزای سیدالشهدا علیه‌السلام شود. توصیه شده در این شرایط حالت «تباکی» به خود بگیریم. تباکی یعنی خود را به گریه زدن و حالت غم و اندوه به خود گرفتن. این حداقل کاری است که می‌توان به احترام مجلس عزا و صاحب اصلی آن انجام داد. جالب است بدانید که برای تباکی هم ثواب و پاداش در نظر گرفته شده است. امام صادق علیه‌السلام در این باره فرموده‌اند:«کسی که در مرثیه حسین (علیه‌السلام) شعری خوانده و خود را شبیه گریه‌کنندگان درآورد، بهشت برای اوست» همچنین در حدیث قددسی آمده است:«ای موسی! هر یک از بندگانم که در زمان شهادت فرزند مصطفی (صلیالله علیه و آله) گریه کند یا حالت گریه به خود گیرد و بر مصیبت سبط پیامبر (صلیالله علیه وآله وسلم) تعزیت گوید، همواره در بهشت خواهد بود».
۶. خانه را حسینیه کنیم حتی در حد نصب یک پرچم یکی از نشانه‌های ماه محرم و عزادار بودن برای حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام آویزان کردن پرچم سیاه بر سر در خانه است. علاوه بر این می‌شود کتیبه‌های کوچکی را هم داخل خانه قرار دهیم. برپایی روضه و مجلس سوگواری برای سیدالشهدا علیه‌السلام در خانه، علاوه بر اینکه از ثواب و اجر زیادی برخوردار است، باعث انس اعضای خانواده با روضه و فضای خانه را متبرک به یاد سیدالشهدا علیه‌السلام می‌کند. در همین باره امام صادق علیه‌السلام به یکی از یارانش به نام فضیل فرمودند:«آیا تشکیل مجلس مىدهید و با یکدیگر پیرامون معارف دینى و فضایل اهل بیت علیهم السلام گفتگو مىکنید؟ فضیل پاسخ داد:«آرى». امام علیه السلام فرمود: «إِنَّ تِلْکَ الَمجالِسَ أُحِبُّها، فَأَحْیُوا أَمْرَنا، فَرَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَحْیا أَمْرَنا؛«چنین مجالسى را دوست دارم. مکتب ما را زنده نگه دارید؛ خداوند رحمت کند کسى را که مکتب ما را احیا کند». سپس امام علیه‌السلام ادامه داد:«هر کس مصائب ما را یاد آورد و یا نزد او از ما یادى شود و اشک از دیدگانش سرازیر گردد، هر چند اندک باشد، خداوند گناهانش را بیامرزد»
۷. برای حضرت سیدالشهدا (ع) نوحه سرایی کنیم، هر چند در حد چند بیت شعر لازم نیست حتما مداح باشیم تا بتوانیم نوحه سرایی کنیم. در همین حد هم که بتوانیم با شعرهایی درباره شهادت آن حضرت اشک دیگران را جاری کنیم، به یک نوحه خوان تبدیل می‌شویم. در ماه محرم و در جمع‌های خودمانی می‌توانیم اشعاری پرمعنی و سوزناک را برای این کار انتخاب کنیم و پس از خواندن زیارت عاشورا، عزاداریمان را تکمیل کنیم. یادمان باشد که برای این کار به اشعار غلوگونه و کفرآمیز متوسل نشویم.
۸. رعایت حال همسایه‌ها را کنیم و مردم آزاری نکنیم
در ماه محرم بسیار پیش آمده، که از همسایه‌های هیئت گلایه‌هایی درباره بلند بودن صدای بلندگو و ایجاد مزاحمت تا دیرهنگام بشنویم. همچنین صدای گوش‌خراش طبل دسته‌های عزاداری بسیار آزار دهنده است. یادمان باشد که با این مزاحمت‌ها نه تنها اجر عزاداریمان زیر سوال می‌رود، بلکه باعث می‌شویم خاطره بدی از محرم و هیئت‌های عزاداری در ذهن مردم شکل بگیرد. اجازه ندهیم که ماه محرم به کسانی که در خانه مریض دارند یا نیاز به آرامش دارند، سخت بگذرد. در این ماه بیشتر از هر چیزی باید مواظب باشیم تا کارهای اشتباه ما به نام عزاداری برای سیدالشهدا علیه‌السلام ثبت نشود.
۹. قمه نزنیم و دیگران را هم از این کار منع کنیم
یکی از مراسم‌هایی که از سوی دشمن به مجالس عزاداری ما وارد شده، قمه زدن است. مراسمی که باعث می‌شود، تصویری خشونت‌طلبانه از دین اسلام به جهان مخابره شود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره حکم قم زدن فرمودند:«قمه زنی علاوه بر این که از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمی‌شود و سابقه‌ای در عصر ائمه علیهم السلام و زمان‌های بعد از آن ندارد و تاییدی هم به شکل خاص یا عام از معصوم (علیه‌السلام) در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بد نام شدن مذهب می‌شود؛ بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست. و چنانچه در این مورد نذری وجود داشته باشد، نذر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست»
۱۰. کسب و کارمان را در عاشورا تعطیل کنیم وقتی یکی از عزیزانمان را از دست می‌دهیم، به نشانه احترام و ادب کسب و کارمان را برای چند روز تعطیل می‌کنیم. ترک تلاش برای به دست آوردن مادیات در روز عاشورا بسیار توصیه شده است. امام رضا علیه السلام در همین باره فرموده اند:« هر کس در روز عاشورا تلاش و کوشش دنیوى را رها سازد، خداوند حوایج دنیا و آخرت او را برآورده کند و هر کس که روز عاشورا را روز مصیبت و اندوه و گریه قرار دهد، خداوند روز قیامت را براى وى روز شادى و سرور قرار خواهد داد».
دیدگاه تان را بنویسید