۵ راهکار برای آماده شدن والدین در سال تحصیلی جدید

سرویس سبک زندگی فردا: خودتان را برای اول مهر آماده کرده‌اید؟ منظورم خرید کتاب و دفتر و سایر لوازم‌‌التحریر نیست، یا از کیف و لباس مدرسه صحبت نمی‌کنم، چون این موارد همه به آماده بودن فرزندتان برای رفتن به مدرسه برمی‌گردد. منظورم دقیقا آماده‌بودن خودتان است. اگر از این سؤال تعجب كرده‌اید، یا هیچ جوابی برای آن ندارید، بدانید كه تنها نیستید. اغلب والدین، وقتی صحبت از آمادگی برای اول مهر به میان می‌آید، به انتخاب مدرسه و ثبت‌نام، تهیه لوازم و نهایتا صحبت با فرزندشان فكر می‌كنند و یادشان می‌رود كه آغاز سال تحصیلی جدید، شروع ۹ ‌ماه سبك زندگی متفاوت برای خودشان هم هست.

زندگی شما در این ۹ ماه، تحت‌تأثیر برنامه تحصیلی فرزندتان خواهد بود؛ از روزهای عادی مدرسه گرفته تا روزهای امتحان، از ساعت بیدارشدن گرفته تا آماده‌كردن تغذیه روز بعد. شاید با خودتان فكر می‌كنید كه «حالا بگذار مدارس شروع به‌كار كنند تا ببینیم چه می‌شود»، اما اگر با این شیوه پیش بروید ناگهان می‌بینید چشم برهم زده‌اید و چند‌ماه گذشته و تغییراتی كه می‌خواسته‌اید اتفاق نیفتاده و با همان عادات قبلی و ناآگاهانه جلو رفته‌اید. امسال به‌موقع دست‌به‌كار شوید و همزمان با فرزندتان، خودتان را برای ۹ ‌ماه پربار آماده كنید. اما این «پربار بودن كنار فرزندتان» را در مواردی غیر از آیتم‌های درسی و نمره ببینید؛ در خودتان و آموزه‌های مهم‌تری برای فرزندتان. بچه‌های مسئولیت‌پذیر مدرسه رفتن، غیر از یاد گرفتن درس‌هایی مثل ریاضی و فارسی، زمان یادگیری مسئولیت و مهارت‌های لازم برای زندگی آینده هم است؛ اینكه بچه‌ها بدانند از آنها چه انتظاراتی می‌رود، مسئولیت چه چیزهایی را باید برعهده بگیرند و پیامد رفتارها و انتخاب‌هایشان چیست. اگر فرزند شما باید برای فردا متنی آماده كند اما تا نیمه‌شب مشغول بازی است، یعنی انتخاب كرده كه مسئولیتش را برعهده نگیرد و پیامد آن، جریمه روز بعد در مدرسه خواهد بود. اگر شما دائم به او یادآوری كنید یا در بدترین حالت، آخر شب متنش را به جایش بنویسید و یا به او دیكته كنید، به‌معنای لطف و محبت‌تان نیست بلكه شما سر راه یادگیری و مسئولیت‌پذیری او قرار گرفته‌اید و به آینده‌اش آسیب می‌زنید؛ پس، از همین حالا با خودتان قرار بگذارید كه مسئولیت‌های فرزندتان را به‌جایش انجام ندهید. می‌توانید برای خودتان جاهایی یادداشت بگذارید كه فراموش نكنید. با همسرتان در این‌باره صحبت كنید و همراهی او را هم جلب كنید. می‌توانید دونفری با هم قرار بگذارید كه این موضوع را به هم یادآوری كنید. نقش اصلی خودتان را فراموش نكنید اینكه مسئولیت فرزندتان را به‌خودش واگذار كنید، به‌معنای بی‌اعتنایی و بی‌مهری به او نیست. شما به‌عنوان والدین، باید حامی و راهنما باشید. فرزندتان باید بداند و ببیند كه او را دوست دارید، به او افتخار می‌كنید، او را همانگونه كه هست قبول دارید و در عین حال، روی اصول و قرارها مصّر هستید و از او می‌خواهید به آنها پایبند باشد. این یعنی، وقتی فرزندتان باید برای هفته بعد یك كاردستی درست كند، با چند سؤال و جواب او را متوجه كنید كه باید برای این كار برنامه‌ریزی كند. می‌توانید در برنامه‌ریزی راهنمایی‌اش كنید؛ مثلا بگویید: «خب، من وقتی تصمیم می‌گیرم كه یه غذای خوشمزه درست كنم، اول فكر می‌كنم كه به چه چیزهایی نیاز دارم، شاید یه فهرست بنویسم، بعد اگه چیزی لازم داشته باشه كه تو خونه نداریم، می‌خرم. بعد حساب می‌كنم چقدر وقت برای آماده كردن غذا لازم دارم و به همون اندازه، قبل از وقت غذا خوردن، دست به‌كار می‌شم. تو برای كاردستی‌ای كه می‌خوای درست كنی چه برنامه‌ای داری؟»، اما كاری كه باید خودش انجام بدهد را به جایش انجام ندهید. سؤالات فرزندتان را پاسخ بدهید و اگر نمی‌دانید، او را راهنمایی كنید تا از كتاب‌های مرجع یا اینترنت و یا كارشناسان كمك بگیرد. لازم نیست در همه بحث‌های درسی او درگیر شوید یا همه درس‌ها را پابه‌پای او دوباره از اول بخوانید. شما در زمان خودش مدرسه‌تان را رفته‌اید و حالا نوبت فرزندتان است. مهارت‌های درس خواندن، كنترل اضطراب، مدیریت وقت، دوستیابی، كنارآمدن با موقعیت‌های ناخوشایند، كنار آمدن با موقعیت‌های جدید، كشف استعداد، برنامه‌ریزی برای آینده، پشتكار، انتخاب ارزش‌های زندگی، پیداكردن هویت خود و خیلی موارد دیگر، خیلی‌خیلی مهم‌تر، جدی‌تر، بادوام‌تر و در زندگی آینده‌اش مؤثرتر هستند تا درس جدید علوم، یا تكالیف آخر هفته. برای خودتان برنامه داشته باشید طی 9‌ماه آینده، فرزندتان ساعاتی را در مدرسه خواهد گذراند و ساعاتی را هم در خانه با تكالیفش مشغول خواهد بود، اگر در این زمان سر كار نیستید، حتما برای خودتان برنامه‌ریزی داشته باشید. 9‌ماه، روزی یك ساعت هم‌زمان بسیار زیادی برای خیلی از كارها ست؛ شاید یادگیری یك مهارت، یك ورزش تازه، یاد گرفتن یك زبان جدید، تمركز روی سلامت، تمركز روی مطالعه و خلاصه هر آنچه دوست دارید و فكر می‌كنید زمان كافی برای آن نداشته‌اید. با خودتان قرار بگذارید كه از همان روز اول مدرسه فرزندتان، برنامه خودتان را شروع كنید. پابه‌پای فرزندتان كه لوازم‌التحریر و سایر ملزومات مدرسه‌اش را آماده می‌كند، ملزومات برنامه خودتان را آماده كنید و انتظار نخستین روز را بكشید. حتی می‌توانید سر میز شام، همانطور كه فرزندتان از نخستین روز مدرسه می‌گوید، از نخستین روز برنامه جدیدتان بگویید و خوشحالی خود را با بقیه به اشتراك بگذارید. با این كار، به‌طور ضمنی هم به فرزندتان این پیام‌ را می‌دهید كه انجام یك كار جدید جذاب است، یادگیری همیشه خوب است، مامان و بابا هم برنامه‌های خودشان را دارند و قرار نیست تكالیف شما را انجام بدهند! نتایج تحصیلی را نتیجه والدگری خودتان نبینید یكی از دلایلی كه باعث می‌شود والدین گاه بیش از اندازه درگیر تحصیل و تكلیف و نمره فرزندشان شوند، این است كه فكر می‌كنند اگر فرزندشان در مدرسه موفق باشد، یعنی آنها والدین موفق و خوبی بوده‌اند و برعكس، اگر تكالیفش را به خوبی انجام ندهد یا نمره ایده‌آل به‌دست نیاورد، یعنی والدینش كوتاهی كرده‌اند. حتی گاهی نمره فرزندان، تبدیل به ابزار مسابقه والدین با هم می‌شود؛ مثلا نمره پسر ما نباید كمتر از نمره پسر دخترخاله همسرم بشود. تمركز روی تكلیف و نمره، درست مثل حساسیت به خرج دادن برای نورپردازی نمای ساختمانی است كه پایه و تاسیسات درست و حسابی ندارد و خیلی زود با تركیدن یك لوله، ممكن است همه نما از بین برود. زاویه دید خود را بازتر كنید و ببینید واقعا چه مواردی آینده فرزندتان را خواهد ساخت، انرژی خود را صرف آنها كنید چون آن زمان مشخص می‌شود كه والدگری خود را به‌خوبی انجام داده‌اید یا نه؟ با هم بیشتر وقت بگذرانید خوب است كه برای دوران تحصیل وقت‌گذرانی خانوادگی بیشتری داشته باشید. سعی كنید حداقل روزی یك وعده از غذای شبانه روز را دور هم بخورید. شب‌ها برای مدتی تلویزیون را خاموش و با هم صحبت كنید، بازی كنید یا با دوستان و اقوام وقت بگذرانید. ماه‌های تحصیلی زمان محرومیت از تفریح برای كل خانواده نیست، هر چیزی را به درس ربط ندهید و بی‌حوصلگی و تنبلی خودتان را گردن درس و تكلیف نیندازید. می‌توانید یك جدول داشته باشید و آن را به یخچال خانه نصب كنید تا همگی ببینند. هر هفته، چند برنامه خانوادگی در آن بگذارید؛ مثل رفتن به سینما، رستوران، مسجد، پارك، پیك‌نیك و مهمانی، بازی كردن، داستان خواندن، یا هر فعالیت دیگری كه در آن به اعضای خانواده خوش بگذرد و روابط خانوادگی‌تان بهتر و صمیمی‌تر شود.