۶ نکته کاربردی که در انتخاب وکیل خوب باید بدانید

سرویس سبک زندگی فردا؛ مرجان رضازاده: آمار پرونده‌های موجود در دادگاه‌ها نشان می‌دهد که افراد زیادی درگیر دعاوی مختلف حقوقی و کیفری هستند و این به این معناست که برای اثبات ادعای خود یا دفاع از خود در مقابل ادعای دیگران، نیازمند رفت و آمد در دادگاه‌ها و استفاده‌ٔ صحیح از قانون هستند. گستردگی قوانین و گاهی تفاوت آنچه در قانون وجود دارد و آنچه در رویه‌ٔ قضایی عمل می‌شود، باعث می‌شود افرادی که مطالعه‌ای در حوزه‌ٔ قوانین و مقررات ندارند، به سختی بتوانند کاری از پیش ببرند و از طرفی رسیدگی بعضی امور به تصریح قانون، نیازمند دخالت وکیل است. این امور نشان می‌دهد که همه‌ٔ ما ممکن است روزی به کمک یک وکیل احتیاج داشته باشیم پس بهتر است بدانیم برای انتخاب وکیل چه نکاتی را باید در نظر بگیریم.

وکالت

وکالت به تصریح ماده ۶۵۶ قانون مدنی یک عقد است که نیازمند ایجاب یک طرف و قبول طرف دیگر است. تا زمانی که وکیل وکالت را قبول نکرده، این عقد محقق نمی‌شود.

امور قابل وکالت (توکیل)

برخی تصور می‌کنند برای انجام هر امری می توانند وکیل بگیرند. اما در حقیقت موکل فقط برای اموری می‌تواند وکیل بگیرد که خود اهلیت انجام آن‌ها را داشته باشد. به طور مثال شخص ورشکسته که به دلیل ورشکستگی از تصرف در حقوق مادی خود منع شده، نمی‌تواند برای انجام امور مالی خود به دیگری وکالت بدهد. همین شخص چون از تصرف در حقوق غیرمالی خود ممنوع نیست، می‌تواند برای امور غیرمالی وکیل بگیرد.

حدود اختیارات وکیل

وکیل باید در حدود اختیاراتی که موکل به او اعطاء کرده عمل کند و اگر عملی خارج از این حدود انجام دهد، این اعمال غیرنافذ است و نیاز به تأیید موکل دارد تا دارای اثر شود. براساس ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی، وکیل در دعاوی دارای تمام اختیارات لازم در امور مربوط به دعاوی خواهد بود، مگر اینکه موکل امری را استثناء کرده باشد یا وکالت دادن (توکیل) در این امر خلاف شرع باشد. اما برخی امور که در ماده ۳۵ همین قانون درج شده، مانند وکالت در مصالحه و سازش، وکالت در دعوای خسارت، وکالت در استرداد دعوا یا دادخواست و... لزوما باید در وکالت نامه قید شوند تا داخل در اختیارات وکیل باشند.

موکل نمی‌تواند به فردی وکالت بدهد تا به جای او در دعاوی ادای سوگند، شهادت، اقرار، لعان و ایلاء کند. این امور قائم به شخص طرف دعوا هستند و قابل واگذاری به غیر نیستند. وکالت از نظر موضوعی که در خصوص آن وکالت داده می‌شود می‌تواند عام یا خاص باشد. اگر فردی اداره‌ٔ تمام اموال خود را به وکیل بسپارد، این یک وکالت عام است. اما اگر امور جزئی به وکیل واگذار شود، خاص خواهد بود. در مورد حدود اختیارات، این اختیارات می‌تواند مطلق یا مقید باشد. به طور مثال اگر موکل تمام اختیارات فروش، اجاره و... را در خصوص یک واحد آپارتمان به وکیل واگذار کند، این وکالت مطلق است. اما اگر صرفا در خصوص فروش باشد، مقید است.

ویژگی‌های یک وکیل مناسب

صداقت

در اولین حضور شما در مقابل وکیل و مشورتی که با آن در خصوص پرونده انجام می‌دهید، روشن خواهد کرد که وکیل مورد نظر در کار خود صداقت دارد یا خیر. برخی از پرونده‌ها به لحاظ عدم مستند بودن و عدم کفایت دلایل، شانس بسیار کمی برای موفقیت دارند. وکیل بعد از نخستین مطالعه‌ٔ پرونده، متوجه این امر خواهد شد. اگر چه پیروزی یا عدم پیروزی موکل تأثیری در حق وکیل ندارد و وکیل در هر حال حق الوکاله‌ٔ مورد توافق را دریافت می‌کند، اما بسیاری از وکلا صادقانه از همان ابتدا این شانس کم را به موکل گوشزد می‌کنند. بنابراین انتخاب یک وکیل صادق اولین قدم است.

مهارت

وکیل باید بتواند قاضی را قانع کند که براساس مدارک و مستندات موجود، حق با موکل اوست. مهارت سخن گویی وکیل و اشراف و آگاهی او نسبت به قانون و اطلاع او از تصویب قوانین جدید و صدور آرای وحدت رویه، به مسلط شدن در دعوا کمک می‌کند.

مسئولیت‌پذیری

مشغله‌های شغلی وکلا و قبول پرونده‌های متعدد از دلایلی است که ممکن است موجب عدم تمرکز وکیل در پرونده‌ها شود. اگر وکیل مسئولیت پذیری کافی را نسبت به موکل داشته باشد، جریان پرونده به درستی پیش می‌رود. حضور به موقع وکیل در زمان مقرر شده، اقدام به موقع در خصوص امور پرونده، اعتراض‌های به جا، ارائه‌ٔ به موقع مستندات و دلایل، از نتایج انتخاب یک وکیل مسئول است.

حق وکالت در پرونده‌ٔ مورد نظر

برخی وکلا به دلایلی تا مدت مشخصی مجاز به وکالت در برخی دعاوی نیستند و از طرفی برخی از وکلا نمی‌توانند در مراحل بالاتر یک پرونده دخالت کنند. اگر چه حق وکالت در مراحل اولیه را دارند. بنابراین این امر را فراموش نکنید که وکیل مورد نظر شما از وکالت در دعوای مورد نظر، محروم نباشد. البته راه حلی در این زمینه وجود دارد و آن حق توکیل است. حق توکیل به این معناست که وکیل شما بتواند فرد دیگری را به عنوان وکیل انتخاب کند. به این ترتیب وجود حق توکیل باعث می‌شود، محدودیتی در خصوص دخالت در پرونده نباشد. اگر چه وکیل شما مجاز به دخالت در مراحل عالی دادرسی نیست، اما به اجازه‌ٔ صریح شما که بر اساس ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی باید به وکیل اعطاء کنید، وکیلی از طرف خود برای دادرسی در اموری که خود مجاز نیست، انتخاب می‌کند.

قوانین مختلفی در خصوص وکلا وجود دارد که با مطالعه‌ٔ آن‌ها می‌توان یک انتخاب درست داشت. فراموش نکنیم که انتخاب درست یا غلط ما در مورد وکیل در نتیجه‌ٔ دعوایی که در دادگاه در جریان است، موثر خواهد بود.