۱۰ نکته مهم برای کسانی که شب کار هستند

سرویس سبک زندگی فردا: شب کاری با وجود دشواری‌ها و ملاحظاتی که در پی دارد، برای برخی ارگان‌ها و نهادهای یک جامعه شهری اجتناب ناپذیر است. کارکنان ایستگاه‌های آتش نشانی، اورژانس، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، پایگاه‌های نظامی و… مهم‌ترین بخش شب کاران را تشکیل می‌دهند. علاوه بر آن، برخی کارخانه‌های بزرگ نیز بخشی از پرسنل و کارگران خود را در شیفت شب به کار می‌گیرند تا خط تولید به اصطلاح نخوابد. در ادامه این مطلب را به نقل از کدبانو بخوانید.

کارکردن هنگام شب در نگاه اول مخالف شرایط طبیعی بدن انسان است و همین موضوع ریشه بسیاری از مشکلات جسمی و روانی دامنه دار برای شب کاران می‌شود.

ایجاد اختلال در چرخه طبیعی و ریتم خواب و بیداری بدن مجموعه‌ای از عوارض را برای شب کاران رقم می‌زند. هورمون‌های خواب و بیداری در بدن که با فرمان سیستم عصبی ترشح می‌شوند، یک ریتم دائمی برای هشیاری و بیهوشی را دنبال می‌کنند که مقاومت در برابر خواب شبانه و موکول کردن آن به ساعات روز، این ریتم تکرار شونده را مختل می‌کند. بدن هنگام خواب شبانه شرایطی فراهم می‌آورد تا سلول ها، بافت‌ها و اندام حیاتی نظیر ریه، کبد و دستگاه گوارش به دفع مواد زائد بپردازد و به شرایط عادی بازگردد. جابه جایی ساعات خواب شبانه این شرایط را از بین می‌برد. هنگام شب به فرمان مغز در بدن هورمون ملاتونین ترشح می‌شود که نقشی کلیدی در جلوگیری از تشکیل توده‌های سرطانی دارد. بیداری هنگام شب و در حقیقت قرار گرفتن زیر نور مصنوعی طی ساعات تاریکی مانع ترشح ملاتونین می‌شود و بی دلیل نیست که احتمال ابتلا به سرطان پروستات در مردان شب کار افزایش می‌یابد. نتایج مطالعات متعددی که درباره تاثیر شب کاری بر سلامت انجام گرفته است، بر نگرانی‌ها می‌افزاید. افراد شب کار به طور میانگین حدود پنج سال کمتر از همکاران روز کار خود عمر می‌کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی در آنان تا ۴۰ درصد بیشتر است. بخشی از حوادث کاری در ساعات شب اتفاق می‌افتد. کشمکش درونی و بیرونی بدن برای خواب و هشیاری قدرت تمرکز و دقت کاری را پایین می‌آورد و خواب آلودگی هنگام پرداختن به اغلب مشاغل، عامل اصلی بروز سوانح است. شب کاران باید برنامه زندگی خود را بر اساس کارشان مناسب سازی کنند. حتی الامکان از پرداختن به کارهای سخت طی روز اجتناب کنند و بدنشان را در حالت آرامش نگه دارند. پس از شب کاری، بدن به یک خواب خوب نیاز دارد که از مزاحمت هایی نظیر سر و صدای اعضای خانواده، زنگ تلفن و… مصون باشد.

باید ساعات مشخصی از روز به خواب اختصاص یابد و به مدت خواب توجه شود تا بدن فرصت کافی برای بازسازی سلول‌ها و اندام‌ها داشته باشد.

بهتر است شب کاران پیش از شروع یک شیفت کاری جدید، چرت کوتاهی داشته باشند و به تناوب از مرخصی خود استفاده کنند تا شب کاری به یک روند مخرب و بلندمدت تبدیل نشود. برخورداری از مراقبت‌های پزشکی و روان شناسی که باید توسط کارفرمایان مهیا شود، رانندگی نکردن پس از پایان ساعت کاری و نوشیدن مقدار زیاد چای و قهوه یا استفاده از هر نوع محرک دیگری برای مقابله با خواب آلودگی، سایر ضرورت‌ها برای شب کاران است. همچنین اصلاح رژیم تغذیه برای شب کاران ضروری است و در صورت رعایت برخی اصول می‌تواند از آثار شب کاری بر جسم و روان بکاهد. هنگام شب باید معده تان سبک باشد، چون خوردن غذاهای سنگین علاوه بر ایجاد خواب آلودگی، دفع سموم را دشوار می‌سازد. بهترین خوراک شب بیداران میوه، سبزیجات تازه و لبنیات است.

اگر می‌خواهید غذای مفصلی بخورید، نان بر برنج ارجحیت دارد. در مقابل غذاهای شور، چرب، پرادویه و به ویژه فرآورده‌های گوشتی آماده نظیر کالباس، سوسیس و همبرگر بدترین غذا‌ها برای شب کاران است. معده انسان در طول شب به استراحت نیاز دارد و نباید آن را با خوردن غذاهای دیرهضم به زحمت انداخت.

نوشیدن آبمیوه‌های تازه نیز برای شب کاران مفید است. میوه‌ها طی هر ساعتی از شبانه روز که مصرف شوند، به دفع سموم بدن کمک می‌کنند و در حقیقت دوست کبد هستند. دیگر این که نوشیدن شیر برای شب کاران در هر ساعتی از شبانه روز بسیار توصیه شده است.