۵ راهنمای متحرک برای پیدا کردن مسیر در طبیعت

سرویس سبک زندگی فردا؛ بشیر قلی‌زاده سرچشمه: تریستان گولی (Tristan Gooley) متخصص در آنچه که او «ناوبری طبیعی» می‌نامد، است. او مجموعه‌ای از کتاب‌های جذاب، را اخیرا برای پیدا کردن مسیر ارئه داده است که بسیار جالب هستند. محتوای این کتاب مسیریابی و هنر خواندن علائم طبیعی برای پیدا کردن مسیر است. هنر آموزش وی به حدی قوی است که افراد را با حقایق ساده‌ای که در اطرافشان می‌گذرد، آشنا می‌کند و بینش تازه‌ای را روبروی ما می‌گشاید. Gooley بی شک یک نابغه است. در واقع او چیزی در مورد طبیعت به شما نشان می‌دهد که قبلا متوجه آن نشده‌اید، و قبلا هرگز به آن فکر و توجه‌ای نکرده‌اید. به تازگی، طی جلسه‌ای که با Gooley داشتیم، از او خواستیم تا پنج تن از ترفندهای ناوبری مورد علاقه خود را با خوانندگان Atlas Obscura به اشتراک بگذارد. تصویرگر چلسی بک سپس مفاهیم Gooley را برداشت و به انیمیشن‌های پر زرق و برق متحرک تبدیل کرد. البته به جز تصاویر تمامی متن متعلق به Gooley است.

۱. پیدا کردن جهت‌های جغرافیایی شمال جنوب با استفاده از هلال ماه

وقتی که ماه به شکل هلال باشد شما می‌توانید دو سر آن را با استفاده از یک خط صاف به هم وصل کنید و خط را ادامه دهید تا به افق، یا همان سطح زمین برسد. در چنین شرایطی معمولا انتهای خط می‌شود سمت جنوب و طرف مخالف آن هم لاجرم مسیر شما را به شما نشان می‌دهد. درست است که این روش کامل نیست اما در شرایط بحرانی مسیر شمال و جنوب را به شما تا حدودی نشان می‌دهد و بسیار کاربرد دارد. این روش از آنجایی خیلی به کار می‌آید که چون ماه بیشتر در حالت هلال است تا قرص کامل. این روش ممکن است در مواقعی که ماه کامل است، کارایی نداشته باشد اما باید توجه داشت در یک ماه کامل قمر زمین(ماه) شاید کمتر از دو الی سه روز قرص کامل باشد. در بقیه روزها به شکل هلال است. این روش بسیار سریع و راحت است که شما در شرایط بحرانی می‌توانید از آن در دل طبیعت بهره ببرید.

برخی از افراد کنجکاو هستند که این کار چگونه صورت می‌گیرد. همانطور که می‌دانید ماه و خورشید از شرق آسمان طلوع کرده و به سمت غرب حرکت می‌کنند که در اینجا وقتی خورشید به غربی‌ترین بخش زمین می‌رسد به اصطلاح می‌گوییم خورشید غروب کرده است. بنابراین ماه و خورشید مثل هواپیمایی که همه روزه از مسیر شرق به غرب حرکت می‌کنند، شبیه هستند. این بدان معنی است که ماه و خورشید نمی‌تواننند در هر قسمتی از آسمان حضور داشته باشند. آنچه را که ما ماه نو می‌نامیم، آنها هم در شرق و هم در غرب آسمان هستند. وقتی که ما قرص درخشان ماه را مشاهده می‌کنیم این در واقع انعکاس نور خورشید بر روی ماه است که مشاهده می‌کنیم. در واقع ماه مستقیما از خورشید نور می‌گیرد و رو به روی آن است. بنابر این وقتی ما نقطه‌ها را به هم وصل می‌کنیم. به طور یقین ما باید به شرق و غرب اشاره کنیم اما لزوما نمی‌دانیم کدام طرف است اما این را می‌دانیم که این خط ۹۰ درجه به سمش شرق و غرب است. با این تفاسیر این خط همان خط شمال و جنوب است. درست در انتهای خط جایی که افق را لمس می‌کنید. اگر شما در نیمکره جنوبی زمین باشید، این خط شما را به سمت شمال هدایت می‌کند.

۲. کمک گرفتن از پرندگان برای پیش بینی آب و هوا

آگاهی از جهت باد، بخش مهمی از ناوبری طبیعت است. تشخیص جهت باد می‌تواند آخرین مهلت ما برای ترک یک موقعیت بد در طبیعت است. درست زمانی که کسی با ما نباشد. وقتی شما در محل‌تان پیاده روی می‌کنید، گروهی از پرندگان را در روی زمین و آسمان مشاهده می‌کنید و یا گاها بالای سقف خانه‌ها و روی سیم‌های تلفن و برق مشاهده می‌شوند.

اگر متوجه شوید که همه آنها به یک روش رفتار می‌کنند. این یعنی در آسمان باد تشکیل شده است. سوالی که اینجا پیش می‌آید، این است که چرا اینگونه می‌شود؟ اگر به هواپیما فکر می‌کنید آنها همیشه با باد سر کار دارند و این یک اصل اساسی در پرواز است و با توجه به ایردینامیکی که برای آن تصور شده است با این پدیده مقابله می‌کنند. پرندگان نیز از چنین سیستمی به نحوی دیگر بهره می‌برند. بنابراین برخورد با باد برای پرندگان یک امر طبیعی است که آنها خود را با آن وفق می‌دهند. این درست جایی است که پرندگان سعی می‌کنند خود را با باد هماهنگ کنند. اگر پرنده‌ها به صورت ناگهانی در جایی بایستند، این نشانه آن است که قرار است تغییری در آب و هوا ایجاد شود و آنها باید با شرایط جدید خود را وفق دهند.

برای اینکه درک درستی از این قضیه داشته باشیم باید روزی ۳ الی ۴ بار رفتار پرندگان را در نظر بگیریم. اگر متوجه شدیم که همه آنها رفتار خاصی از خود بروز می‌دهند که قبلا انجام نمی‌دادند، می‌توان نتیجه گرفت که آنها با رویداد جدی روبه روشده‌اند که همان تغییر آب و هوایی و یا دیگر حوادث طبیعی است. به یاد داشته باشید تغییر ناگهانی باد نشانه تغییر جوی آب و هوا است. این یعنی چند دقیقه و یا چندساعت آینده با پدیده جدیدی رو برو خواهید شد. نکته قابل توجه درباره حیوانات این است که آنها مثل ما انسانها هر کاری را انجام نمی‌دهند، این یعنی با توجه به شرایط محیط رفتار خود تغییر می‌دهند اما ما انسان‌ها همیشه برای رفتارمان دلیل خاصی نداریم. پس رفتار عجیب حیوانات ارزش دیدن و تفکر را دارد و رفتار پرندگان می‌تواند یک الگو برای ما باشد.

۳. بیشتر درختان به صورت چک مارک، رو به خورشید رشد می‌کنند

بدیهی است که همه گیاهان سبز به نور خورشید برای رشد کردن نیاز دارند. بنابراین تمایل گیاهان به سمت نور امری کاملا طبیعی است، برای اینکه می‌خواهند به نور خورشید دسترسی راحتی داشته باشند. از آنجایی که قسمت‌های شمالی زمین در وسط‌‌ های روز به نور خورشید می‌رسند. می‌توان نتیجه گرفت بخش‌های جنوبی زمین دارای پوشش درختی بیشتری نسبت به شمال زمین است. در اولین فرصتی که با خارج شدن از خانه به دست آوردید، سعی کنید به درختان توجه بیشتری داشته باشید. شما متوجه می‌شوید که درختان در سمت جنوب از رشد بیشتری برخوردار هستند، مگر این که عوامل دیگر در این کار دخیل باشد. به طور مثال برخی ساختمان های شیشه با بازتابش نوری که دارند می‌توانند جهت رشد درختان را تغییر دهند و شما را دچار اشتباه کنند و یا حتی وجود ساختمان‌های بلندی در سمت جنوب درختان از رسیدن نور کافی به آنها جلوگیری می‌کنند، این چنین محیطی را در نظر داشته باشید. به طور کلی درختان به سمت جنوب بیشتر رشد می‌کنند.

شما می‌توانید یک گام بیشتر بردارید. گیاهان با توجه به اثر فتوتراپیسمی که دارند. شاخه‌هایشان به سمت نور رشد کنند. گیاهان در سمت جنوب به نور بیشتری دسترسی دارند بنابراین آنها به سمت خورشید منحرف می‌شوند. این در حالی است که شاخه‌های سمت شمال نیز، خود را به سمت جنوب متمایل می‌کنند. همین امر باعث کج شدن شاخه‌ها می‌شود، ولی تنه درختان تا جایی که ممکن است به سمت آسمان رشد می‌کند. این درست همان چیزی است که به آن اثر چک مانند می‌گویند. با توجه به این ویژگی درختان وقتی در طبیعت راه خود را گم کردید به راحتی می‌توانید مسیر یابی کنید.

۴. سر دو راهی چه باید کرد (همان مسیر T مانند)

زمانی را در نظر بگیرید که در مسیر در حال پیاده رویی هستید و با آن مسیر آشنایی ندارید. حال اگر به یک دوراهی T مانند برسید وضعیت کمی استرس زا و ترسناک می‌شود. به خصوص که به غروب خورشید نیز نزدیک باشید. سوالی که پیش می‌آید، این است کدام مسیر بهتر و امن‌تر است و چه باید کرد. در چنین مواردی اکثر افراد مسیر درست را تا حدودی حدس می‌زنند. شاید شما از آن دسته از افراد نباشید. احتمالا اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد این است که پیدا کردن مسیر درست می‌تواند ۵۰-۵۰ باشد. و احتمال انتخاب هر دو مسیر وجود دارد. اما با نگاه کردن به مسیر می‌توان تشخیص داد که کدامشان بیشتر استفاده شده است. مسیری که دارای علف‌های کمتری است، به طور معمول نشان از رفت و آمد زیاد است. این یعنی آن مسیر به شهر کوچک و یا روستایی وصل است. شما می‌توانید با انتخاب آن مسیر خود را از یک دردسر بزرگ دور کنید. به یاد داشته باشید مسیری که کمتر استفاده شده است، سطح خاک را نمی‌توان دید و یا پوشش گیاهی خیلی زیادی نسبت به مسیر پرتردد دارد. اگر در مسیر جنگلی تردد می‌کنید و به مسیر دو راهی رسیدید، امکان این که راهی پرتردد توسط حیوانات وحشی درست شده باشد، زیاد است. اینگونه مسیرها شما را روبه آبادی هدایت نمی‌کند. در این مورد دقت بیشتری داشته باشید و تا جایی که ممکن است از اینگونه مسیرها فاصله بگیرید، جای پای حیوانات می‌تواند نشانه خوبی برای این مسیرها باشد. دقتتان را بیشتر کنید تا دچار گمراهی نشوید.

۵. کمک گرفت از ستاره شمالی برای مسیر یابی

استفاده از ذات‌الکرسی، (Cassiopeia)، از صورت‌های فلکی است که در نیم‌کره شمالی زمین دیده می‌شود، می‌تواند در پیدا کردن مسیر به کمک‌تان بیاید. چرا باید تلاش کنیم تا ستاره شمالی را در آسمان پیدا کنیم؟ به طور فنی این ستاره یک درجه به سمت شمال است. شما اگر ستاره شمالی را در آسمان تشخیص دهید با استفاده از یک خط عمودی که به سمت زمین می‌کشید، می‌توانید مسیر شمال را پیدا کنید. بسیاری از روش‌های مختلف برای پیدا کردن ستاره شمالی وجود دارد، اما استفاده از ذات الکرسی یک روش جالب و سرگرم کننده است. شما باید در آسمان به دنبال شکل خشنی از W باشید که یک طرف آن کمی کوچکتر و منحرف شده است. این پنج ستاره (ذات‌الکرسی) در جهت خلاف عقربه ساعت، دور ستاره شمالی در حال چرخش هستند.

برای شروع شما می‌توانید به دنبال حرف انگلیسی W در آسمان باشید. چون این ستاره در حال چرخش به دور ستاره شمالی است. این ستاره در زمان‌های مختلف سال، در جاهای متفاوتی از آسمان دیده می‌شود. گاها ممکن است از روی زمین به شکل M باشد، اما شما باید تصور Wمانند آن را داشته باشید. با این روش همیشه قادر خواهید بود تا مسیر خود را به خوبی تعیین کنید. هنگامی که W را پیدا کردید، با قرار دادن یک سینی مجازی رو به رویش و چرخش ۹۰ درجه‌ای آن به موقعیت ستاره قطبی و یا شمالی برسید و اما روش دیگر: اندازه دوسر آن را تصور کنید، دو برابر این اندازه در جلوی این ستاره‌ها می‌تواند جای ستاره شمالی که بسیار درخشنده است و همیشه به سمت شمال است را نشان دهد. توجه داشته باشید که ستاره شمالی رو به روی نوک ابتدا و یا انتهای W است که در شکل بالا نیز می‌توانید آن را مشاهده کنید.

تصویر شماره 1

«به وسیله مجموعه ستارگان ذات الکرسى نیز می‌توان ستاره قطبى را پیدا کرد. این ستارگان به شکل W بوده که راس زاویه وسطى آن به سمت ستاره قطبى است. این دو گروه ستارگان (دب اکبر و ذات الکرسى) نسبت به ستاره قطبى تقریبا مقابل یکدیگرند و اگر احتمالا یکى از آنها معلوم نبود، دیگرى حتما دیده می‌شود. تصویر شماره ۱»

از آنجایی که بیشتر مردم مکان دقیق ستاره شمالی را تشخیص نمی‌دهند، به دنبال یک ستاره درخشان هستند و آن را ستاره شمالی می‌نامند. لزوما هر ستاره درخشانی در آسمان ستاره شمالی نیست. اگر شما با استفاده از ذات الکرسی و به طور دقیق ستاره شمالی را رصد نکنید، بی‌شک دچار اشتباه خواهید شد. توجه داشته باشید که آسمان بالای سرما از میلیاردها ستاره تشکیل شده است.

منبع: atlasobscura