درمان کیست کلیه با کمک سم مار!

میزان: این بیماری موجب ایجاد کیست‌های مملو از مایعی می‌شود که ممکن است به کلیه‌ها آسیب‌ رسانده و منجر به نارسایی کلیوی شوند.

زمانی که دانشمندان پپتید موجود در سم مار مامبای سبز را در موش‌های مبتلا به بیماری PKD آزمایش کردند، اندازه کیست‌های آن‌ها تا 47 درصد کاهش یافت و این کشف می‌تواند به ارائه درمان‌های جدید برای این بیماری در انسان‌ها بینجامد. بیماری کلیوی پلی کیستیک، نوعی اختلال ژنتیکی است که به دلیل تشکیل کیست‌های مملو از مایع در کلیه‌ها موجب بروز مشکلاتی در این عضو حیاتی می‌شود. این بیماری غیرقابل درمان بوده و معمولا از داروهایی موسوم به آنتوگونیست‌های وازوپرسین برای مقابله با آن استفاده می‌شود.

این داروها گیرنده‌هایی که موجب تشکیل کیست می‌شوند را مسدود می‌کنند اما در عین حال موجب بروز عوارض جانبی منفی مانند آسیب به کبد می‌شود. تیم تحقیقاتی در تلاش برای یافتن داروی جدید جهت درمان بیماری PKD، سم مار زهردار مامبای سبز را مطالعه کرد. این مار بومی مناطق جنوبی کره زمین از زامبیا گرفته تا شرق زیمبابوه و نواحی ساحلی جنوب آفریقاست و سم آن در حالت‌های مارگزیدگی شدید می‌تواند کشنده باشد. دانشمندان حاضر پپتیدی موسوم به mambaquaretin-1 در سم این مار را ایزوله کردند و این پپتید گیرنده‌های سلولی را مسدود می‌کند. تیم علمی شش موش را در معرض سم مار مامبای سبز قرار داد و این موش‌ها طوری مهندسی شده‌ بودند که به مدت 99 روز با بیماری PKD دست به گریبان بودند. به موش‌های گروه کنترل به جای پپتید مار، آب شور داده شد.

دانشمندان بر روی موش‌های مبتلا به بیماری PKD نظارت داشتند تا ببینند آیا از عوارض جانبی ناشی از پپتید سم مار رنج خواهند برد یا خیر. آنها همچنین به دنبال کشف این نکته بودند که آیا این پپتید بر روی کیست‌های کلیه اثرات مثبت خواهد داشت یا خیر. نتایج این مطالعه نشان داد تمامی موش‌هایی که پپتید مار را دریافت کرده‌ بودند، نارسایی کلیوی‌شان بهبود یافت و هیچ اثر جانبی را تجربه نکردند. محققان همچنین دریافتند تعداد کیست‌های موجود در کلیه‌های موش‌های مبتلا به یک سوم کاهش یافت و اندازه این کیست‌ها تا 47 درصد کاهش یافت. تحلیل‌های دانشمندان نشان داد پپتید موجود در سم مار با مسدودکردن گیرنده‌های وازوپرسین این عمل را انجام داد و داروهای آنتاگونیست وازوپرسین حال حاضر نیز به همین منظور تولید می‌شوند. به باور محققان هنوز مطالعات بیشتری برای بررسی امکان ایمن‌بودن پپتید این مار در انسان‌ها لازم است، با این حال، آن‌ها امیدوارند تحقیقات جدیدی با هدف استفاده از پپتید مورد مطالعه برای درمان بیماری‌های دیگر طراحی کنند.