۵ توصیه برای اینکه بهترین همسایه باشیم

سرویس سبک زندگی فردا؛ سیده زهرا برقعی: اصلا از وقتی روایت معروف «الجار ثم الدّار» را شنیده‌ام، همسایه برایم معنیِ دیگری گرفته است. در بسیاری از شهرها و محله‌ها و سبک زندگی‌ها، هنوز آدم‌های ساکن در یک خانه، بیشتر از آنکه فک و فامیل خود را ببینند، همسایه‌هایشان را می‌بینند و با آنها چشم در چشم شده و برخورد می‌کنند. اهمیت کیفیت این برخوردآنقدر زیاد است که در قرآن و روایاتِ فراوانی در مورد آن گفته شده و تاکید شده‌ است که خوب همسایه‌داری کردن، از مهمترین ارکان زندگی اجتماعی است.

تاج سر مایید

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «حُرْمَةُ الْجَارِ عَلَی الْإِنْسَانِ کَحُرْمَةِ أُمِّهِ؛ حرمت همسایه برای انسان مانند احترام مادرش است» پس چه خوب است که در هر شرایطی حرمت همسایه را به خود واجب بدانیم و به همان صورتی که مادرمان احترام می‌گذاریم، با او هم محترمانه برخورد کنیم.

من و این‌ همه خوشبختی

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْمَسْکَنُ وَ الْجَارُ الصَّالِحُ وَ الْمَرْکَبُ الْهَنِیءُ؛ خانه و همسایه خوب و مرکب راهوار از خوشبختی‌های انسان است»

هم‌سفره با هم

امام علی علیه السلام در نصیحتی وصیت‌گونه، فرمود: «اللَّهَ اللَّهَ فِی جِیرَانِکُمْ فَإِنَّهُمْ وَصِیَّةُ نَبِیِّکُمْ مَا زَالَ یُوصِی بِهِمْ حَتَّی ظَنَنَّا أَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ؛ خدا را! خدا را! درباره همسایگان [و حقوقشان را رعایت کنید] که وصیّت پیامبر(ص) شماست و همواره به خوش‌رفتاری با همسایگان سفارش می‌کرد تا آنجا که گمان بردیم برای آنان ارثی معین خواهد کرد»

رفع بلا

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِنَّ اللّه تَعالی لَیَدْفَعُ بِالْمسْلِمِ الصّالِحِ عَنْ مِأَةِ اَهْلِ بَیْتٍ مِنْ جیرانِهِ الْبَلاءَ؛ به راستی خداوند بلند مرتبه به واسطۀ مسلمان درست‌کار، بلا را از اهل صد خانۀ همسایه‌اش دور می‌کند» وجود یک همسایۀ مومن و خداجو، باعث آرامش و در امان ماندنِ همسایه‌های دیگر هم هست و این سنت خداست که همسایه‌ها، انرژی‌شان به همدیگر می‌رسد.

مشاور املاک، مشاورِ همسایه

این خیلی مهم است که خانه‌ای که تهیه می‌کنیم چه همسایگانی دارد. بارها دیده‌ام آدم‌هایی که نقل مکانش‌شان از جایی به جای دیگر، به خاطرِ نارضایتی از همسایه بوده‌ است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «الْتَمِسُوا الْجَارَ قَبْلَ شِرَاءِ الدَّارِ وَ الرَّفِیقَ قَبْلَ الطَّرِیقِ؛ پیش از خانه خریدن، همسایه را بجویید و پیش از سفر کردن، رفیق را بیابید» یادمان باشد که عیوب خانه را می‌توانیم با تعمیر و بازسازی بر طرف کنیم، ولی همسایۀ مشکل‌دار را به راحتی نمی‌توان عوض کرد.

مرام و سلوک با همسایه

هر کاری، دانستن و بلد شدن لازم دارد. مراوده و ارتباط با همسایه هم نیاز به مراقبت و دانشِ کافی دارد که انسان از این رابطه آسیب نبیند و تعامل خوب و سازنده‌ای برقرار کند. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در همین باره به حفظ راز همسایه توصیه کرده و فرموده‌اند:«کسى که بر اسرار درونى همسایه ‏اش سر کشد، [و در صدد اطلاع از وضع درونى خانه او بر آید] پرده‏ هایش دریده شود».

احسان و نیکی به همسایه

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِنْ اَحْبَبْتُمْ اَنْ یُحِبَّکُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ فَأَدُّوا اِذَا ائْتُمِنْتُمْ وَ اصْدَقُوا اِذا حَدَثْتُمْ وَ اَحْسِنُوا جِوارَ مَنْ جاوَرَکُمْ؛ اگر می‌خواهید خدا و پیامبرش صلی الله علیه و آله شما را دوست بدارند، [سه کار انجام دهید:] چون امانت به شما می‌سپارند، وفا کنید و چون سخن می‌گویید، راست گویید و به همسایگان نیکی کنید»

این که مهربان باشیم هم مصادیق فراوانی دارد. حدیث نبوی است که فرمود: «خَیْرُ الْاَصْحابِ عِنْدَ اللّهِ خَیْرُهُمْ لِصاحِبِهِ وَ خَیْرُ الْجیرانِ عِنْدَ اللّهِ خَیْرُهُمْ لِجارِهِ؛ بهترین دوستان نزد خدا کسی است که برای دوستش بهتر است و بهترین همسایه کسی است که برای همسایه‌اش بهتر است»

امام علی علیه السلام نیز گفته‌اند: «مِنْ حُسْنِ الْجَوارِ تَفَقُّدُ الْجارِ؛ از [نشانه‌های] نیکو همسایه داری کردن، دلجویی [از] همسایه است»

خبر گرفتن از همسایه

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «ما آمَنَ بی مَنْ باتَ شَبْعانَ وَ جارُهُ جائِعٌ قالَ وَ ما مِنْ اَهْلِ قَرْیَةٍ یَبیتُ وَ فیهِمْ جائِعٌ یَنْظُرُ اللّهُ اِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقیامَةِ؛ به من ایمان نیاورده است کسی که سیر بخوابد و همسایه‌اش گرسنه باشد. و نیز فرمود: اهل قریه‌ای که [سیر ] بخوابد، در حالی که در بین آنها گرسنه‌ای [خوابیده] است، خداوند به آنها در روز قیامت نظر [رحمت] نمی‌کند» سراغ بگیریم. ببینیم هر کدام چه دردی دارند و در کدام نکات می‌شود به آنها کمک بگیرند.

هر چی تو بگی

در مواردی لازم است انسان در مقابل آزار و اذیّت همسایه نادان و غافل صبر نماید. امام کاظم علیه السلام فرمود: «لَیْسَ حُسْنُ الْجَوارِ کَفَّ الأَذی وَلکِنْ حُسْنَ الْجِوارِ الصَّبْرُ عَلَی الْاَذی؛ خوب همسایه داری کردن [فقط] این نیست که از اذیت خودداری کنی؛ بلکه نیکو همسایه داری نمودن این است که بر آزار و اذیت [های همسایه] صبر کنی»

شریک گناه همسایه‌تان نشوید

برکات همسایه داری

در مورد آثار روزنامه‌نگاری، وقتی داریم یک موضوعی را تحلیل می‌کنیم، این خیلی خوب است ولی نهاییِ دلم چیزِ دیگری است.

هر کار خیر و نیک، آثاری دارد و از جمله، خوب همسایه داری کردن، دارای آثار و برکات فراوانی است. ایشان به آثاری همچون: دفع بلا، کسب سعادت دنیا و آخرت و محبوبیّت در نزد خدا و رسولش اشاره کردیم و در همین باب، آبادی شهرها و طولان شدن عمرها را نیز می‌توان از برکاتِ همسایه داری نیکو برشمرد.