۱۲ نشانه‌ای که می‌گوید همسرتان از اختلال اضطرابی رنج ‌می‌برد

سرویس سبک زندگی فردا؛ نیلوفر علیزاده: همسرتان دائم نگران است و بابت چیزهای به ظاهر ساده دچار استرس می‌شود؟ آیا قبل از هر جلسه کاری ضربان قلبش بالا می‌رود و دهانش خشک می‌شود یا نمی‌تواند در جمع صحبت کند؟ آیا به شدت کمال‌گراست و برای انجام یک کار کوچک ساعت‌ها وقت صرف می‌کند؟ آیا همیشه به خودش شک دارد؟ همه این‌ها جزو علائمی هستند که می‌توانند فرد را در گروه مبتلایان به اختلال اضطرابی قرار دهند. اما این اختلال چیست و از کجا بفهمید که همسرتان به این اختلال مبتلاست و نیاز به کمک دارد؟ حالا این سوال مهم پیش می‌آید که چه زمانی اضطراب تبدیل به یک اختلال می‌شود؟ شناخت این تفاوت کار ساده‌ای نیست زیرا اضطراب خود را در قالب اشکال مختلف مثل حملات پانیک، فوبیا و اضطراب اجتماعی نشان می‌دهد. واقعیت این است که تشخیص یک اختلال اضطرابی با اضطراب عادی که بخشی سازنده‌ای از روان انسان به شمار می رود، کار سخت و دشواری است. ولی ۱۲ علامت وجود دارد که می‌تواند به ما نشان دهد که طرف مقابلمان دچار این اختلال است و نیاز به کمک روان شناس دارد.

اگر همسرتان مدام دچار نگرانی‌های شدید است مهم‌ترین نشانه اختلال فراگیر اضطرابی نگرانی بسیار شدید در مورد هر چیز کوچک و بزرگی است. اما وقتی می‌گوییم شدید، منظورمان دقیقا چقدر شدید است؟ اگر همسر شما از شش ماهه گذشته و در بیشتر روزهای هفته از افکار مضطربانه رنج می‌برد و سطح اضطرابش آن قدر بالا بوده که این اضطراب فعالیت روزانه‌اش را مختل می‌کند. یادتان باشد که تفاوت اصلی میان اختلال اضطرابی و اضطرابی عادی در آن است که سطح هیجانی اضطراب در افراد مبتلا به این اضطراب چنان بالا می‌رود که فرد مبتلا رنج بسیار زیادی را تحمل و احساس می‌کند. در وظایف روزمره‌اش ناکارآمد است و نمی‌تواند از عهده کارهای هرچند کوچک هم بر بیاید.

اگر همسرتان از مشکلات خواب رنج می‌برد تفاوت مشکلات خواب ناشی از اختلال اضطرابی و اختلال خوابی که به دلیل افسردگی به وجود می‌آید، در این است که اضطراب باعث می‌شود همسر شما به سختی به خواب برود یا وقتی می‌خوابد زود از خواب بپرد اما اگر افسرده باشد، تعادل خوابش دچار مشکل می‌شود یعنی یا مبتلا به بی‌خوابی شده یا خیلی زیاد می‌خوابد. اگر همسر شما هم بنا به دلایلی از جمله مسائل مالی یا مشکلات خانوادگی یا اصلاً بدون هیچ دلیل خاصی، مشکلات خواب را تجربه می کند، احتمال دارد که مبتلا به اختلال اضطرابی باشد.

اگر همسر شما ترس غیرمنطقی دارد منظور از ترس غیرمنطقی چیست؟ تصور کنید که همسرتان به شما می‌گوید به این دلیل از سوار هواپیما شدن می‌ترسد که ممکن است هواپیما سقوط کند و او کشته شود. در این شرایط واکنش شما چیست و به او چه می‌گویید؟ طبیعی است که هرکس زمانی که سوار هواپیما می‌شود قدری ترس در دل خود دارد اما اینکه این ترس به صورت کلی مانع سوارشدن به هواپیما بشود، موضوع کاملاً متفاوتی است. این ترس فوبیا نامیده می‌شود که انواع مختلفی دارد و شاید معروف‌ترین نوع فوبیا، ترس از حیوانات باشد مثلاً فردی را تصور کنید که به شدت از گربه یا مار می‌ترسد.

اگر همسرتان مدام دچار تنش‌های عضلانی می‌شود تنش عضلانی دائمی معمولاً همراه همیشگی اضطراب است. این نشانه گاهی آن چنان طولانی می‌شود و هر روز و هر ساعت همراه فرد است که بعد از مدتی کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد. شاید فرد بتواند به کمک نرمش سبک عضلات خود را آرام کند اما این راه حل دائمی به شمار نمی‌رود و فرد باید حتماً به روانشناس بالینی یا روان پزشک مراجعه کند تا مشکل به صورت ریشه‌ای درمان شود.

اگر همسرتان از سوءهاضمه مزمن رنج می‌برد

درست است که اضطراب در ذهن کلید می‌خورد اما معمولاً خودش را در قالب تغییرات فیزیکی مثل سوء هاضمه مزمن، نشان می‌دهد. سندروم روده تحریک پذیر که معمولاً نشانه‌هایی نظیر دل درد، نفخ، یبوست و اسهال دارد، یکی از اصلی‌ترین سندروم های ناشی از اختلالات اضطرابی است. البته دلیل سندروم روده تحریک پذیر همیشه اضطراب نیست ولی زمانی که این دو با هم همراه می‌شوند، شرایط دردناکی را برای فرد مبتلا به وجود می‌آورند.

اگر همسرتان از صحبت کردن در جمع می‌ترسد تقریباً هرکسی زمانی که می خواهد روی یک صحنه یا در مرکز یک جمع قرار بگیرد و برای دیگران سخنرانی کند و یا حتی در یک جمع کوچک بحثی را شروع کند، قدری احساسی ناخوشایند در معده‌اش دارn. اما اگر ترس آن قدر قوی باشد که با هیچ تمرینی یا کمکی نتوان آن را کم کرد، در آن صورت می‌توانیم بگوییم که فرد در سطوحی از اختلال اضطراب اجتماعی قرار دارد که به آن فوبیا اجتماعی هم گفته می‌شود. آیا همسرتان مدام نگران است که در جمع می‌توانند کار خود را درست انجام دهد یا نه، آیا حتی وقتی هم که آن رویداد یا موقعیت را با موفقیت سپری کرده، تا مدتی ذهنش را درگیر این موضوع می‌کند که چگونه توسط دیگران قضاوت شده یا دیگران بعد از جلسه در مورد او چه گفته‌اند؟ در این صورت شاید بد نباشد به او توصیه کنید که برای درمان اختلال اضطرابی به روان شناس مراجعه کند.

اگر همسرتان کم روست اختلال اضطراب اجتماعی فقط وقتی که قرار است در یک جمع صحبت کنید یا مرکز توجه یک گروه باشید به سراغ شما نمی‌آید، بلکه در بسیار از موارد، حتی ممکن است در گفتگوهای روزانه با افراد مختلف هم خودش را نشان می‌دهد. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، در این موقعیت‌ها به شدت عرق می‌کنند، نمی‌توانند به درستی صحبت کنند یا مدام تپق می‌زنند یا دچار لکنت می‌شوند یا تند تند پلک می‌زنند و رشته کلام از دستشان خارج می‌شود. این علائم باعث می‌شود که افراد در مواجه با اشخاص جدید، حفظ کردن رابطه و موقعیت‌های اجتماعی و کاری خود دچار مشکل شوند.

اگر همسرتان دچار حملات پانیک می‌شود همسر شما در این حالت ممکن است ترس شدیدی را به همراه احساس ناامیدی زیاد تجربه کند که این هیجانات با علائم فیزیکی مثل مشکلات تنفسی، ضربان قلب شدید، بی حسی دستان و انگشتان، عرق کردن، ضعف و سرگیجه، درد قفسه سینه، دل درد و احساس گرما و سرما شدید همراه می‌شود. همان طور که احتمالاً می‌دانید علائم فیزیکی حملات پانیک بسیار شدید و حتی فلج کننده است به طوریکه فرد برای چند دقیقه کاملاً خلع سلاح می‌شود. البته کسانی که از حملات پانیک رنج می‌برند الزاماً دچار اختلال اضطرابی نیستند، اما ممکن است این دو اختلال با هم حضور داشته باشند. قسمت دردناک این اختلال این است که افراد مبتلا به پانیک همیشه در این ترس به سر می برند که چه زمان، در کجا و چرا حمله بعدی ممکن است برایشان رخ دهد بنابراین به اجبار از حضور در مکان‌هایی که قبلاً حملات پانیک به آنها دست داده بوده، اجتناب می‌کنند.

اگر همسرتان مدام به گذشته فلاش بک می‌زند فلاش بک به خاطرات آسیب رسان و دردناک گذشته - نظیر یک تصادف یا مرگ یکی از اعضای خانواده - یکی از مهم‌ترین نشانگان اختلال استرس پس از سانحه است. اختلال استرس پس از حادثه شباهت زیادی با اختلال اضطرابی دارد ولی به تازگی از زیرمجموعه اضطراب خارج شده و به عنوان اختلالی مجزا مورد بحث قرار می‌گیرد. به صورت کلی یادآوری حوادث تلخ گذشته باعث می‌شود که افراد از ورود به مکان یا موقعیت‌هایی که یادآور آن واقعه تلخ است، اجتناب کنند.

اگر همسرتان بیش از حد کمال گراست شاید سؤالی که برای شما پیش بیاید این است که مگر می‌شود کمال گرایی، آسیب زا باشد؟ و شاید باور این موضوع برایتان سخت باشد، اما یک از اصلی ترین دلایل تجربه هیجان اضطراب، همین کمال گرایی است. فرد کمال گرا آن قدر نگران قضاوت دیگران در مورد کار خودش است که گاهی چندین برابر زمان مورد نیاز را صرف کاری می کند که می توانست در مورد کوتاه‌تری انجام شود و فرد در تمام این مدت انواع و اقسام سطوح اضطرابی را تجربه می کند.

اگر همسرتان افکار یا رفتارهای وسواس گونه دارد اختلال وسواسی - خبری اختلالی است که مبتلایان به آن، وسواس فکری و افکار مزاحم را در غالب رفتارهای جبری نشان می‌دهند. این رفتارهای جبری می‌تواند به صورت فکری یا فیزیکی (شستن مدام دست و مرتب کردن اشیا داخل خانه) و... خود را نشان دهد. افکار وسواسی و رفتارهای جبری می‌تواند زندگی فرد و اطرافیانش را به طرز کاملاً مشخصی تحت تأثیر قرار دهد و حتی روی زندگی زناشویی شما هم اثر بگذارد. معمولاً رفتارهای جبری شیوه‌ای است که فرد به کمک آن خود را از شر افکار وسواسی و اضطرابی که در پشت آن پنهان شده است، خلاص می‌کند.

اگر همسرتان به خودش شک دارد شک و تردید مداوم یکی دیگر از نشانگان اختلال اضطرابی است. افرادی که اسیر شک و تردید به خود هستند، معمولاً از مشکلات هویت رنج می‌برند چون برایشان بسیار سخت است که در مورد موضوعی نسبت به خودشان، به قطعیت برسند و دائماً به گزینه‌های دیگر فکر می‌کنند. معمولاً اختلال اضطراب فراگیر و اختلال وسواسی - جبری دو حوزه ای است که این ویژگی به آن تعلق می‌گیرد.