کتابی خواندنی برای کسانی که می‌خواهند از منتظران واقعی باشند

سرویس سبک زندگی فردا؛ غزاله صباغیان طوسی: نیمه شعبان نزدیک است و میان همه جشن و سرور این روزها، وقت‌های خلوتی هم پیدا می‌شود که انسان خودش را از هیاهو و شادی عید بکشاند بیرون و به موعودی فکر کند که امسال هم به سال‌های نیامدنش اضافه شد. لحظه‌های بی‌قراری‌ای که می‌گویند لحظه‌های انتظار است.

چگونه منتظر بودن، موضوع مهمی است که هیچ وقت آنچنان که باید و شاید به آن پرداخته نشده. اغلب آن را یک حس درونی می‌دانیم اما در احادیث بسیاری از «انتظار فرج» به عنوان برترین اعمال انسان نام برده شده است. مرور همین احادیث و تاکید ویژه‌ای که معصومین بر امر انتظار و ارزش و اهمیت آن داشته‌اند، اشتیاق درک معنای واقعی انتظار را بیشتر می‌کند. واقعا انتظار فرج یعنی چه؟

کتاب «انتظار عامیانه، عالمانه، عارفانه» یکی از جدیدترین آثاری است که با زبانی روان و بیانی شیوا به تجزیه و تحلیل سازنده‌ترین مفهوم در زمینه مهدویت که همان «انتظار فرج» است می‌پردازد. مباحث این کتاب که در چهار فصل «انتظار عامیانه»، «انتظار عالمانه»، «انتظار عارفانه» و «جوانی و انتظار» گردآمده، از سطحی‌ترین نگاه‌ها به منجی، مصادیق و آثار سوء آن آغاز می‌شود و در مرحله بعد به معرفی انواع انتظار و کشف عناصر انتظار عالمانه می‌پردازد. انتظار عرفانی مرحله بالاتری است که نگاه ما را باز هم نسبت به این مفهوم ژرف تر می‌کند. در فصل بعد نسبت جوان را با عناصر پنج گانه انتظار می‌شکافد و رابطه خاص جوانان با این مفهوم را تبیین می‌کند و با استناد به بیش از دویست آیه و روایت از کتب معتبر، به بسیاری از شبهات و سوالات در این موضوع پاسخ می‌دهد.

«نگاه عامیانه به منجی، در همه ادیان وجود دارد. تصور کسی که سوار بر مرکب خواهد آمد و دنیا را تنها با «اعجاز» دستانش متحول می‌کند و لابد بی نیاز به همراهی مردم و هوشیاری آنها، زمین و زمان را زیر و رو کرده و بی اعتنا به سنت‌های الهی و همه آنچه در طبیعت حیات بشر است، سعادت را برای انسان به ارمغان می‌آورد… با این تلقی شاید این تصور باطل هم شکل بگیرد که یاران حضرت هم خارج از حیات طبیعی ما زیست می‌کنند و از ما بهترانی هستند که با برخورداری از قدرت های خارق العاده، مانند فرشته‌های الهی، آماده‌اند تا به خدمت آن حضرت درآیند و با قدرت خارق العاده خود زمین را پر از عدل و داد نمایند. در نتیجه حضرت با ۳۱۳ نفر، به جای همه مردم عالم، احساس مسئولیت می‌کنند، عالم به امور هستند، دین داری می کنند و احیانا بقیه مردم را هم به شکل اجباری یا غیر اختیاری به سوی خدا راهی می‌کنند. در این نگاه انگار آدم‌ها بدون اختیار و لیاقت هم می‌توانند سعادتمند شوند و کمال یابند. گویی با یک ابرفرمانده خیلی خوب و تعدادی یار وفادار، می‌توان جبرا همه انسان‌ها را سعادتمند کرد…» کتاب «انتظار عامیانه، عالمانه، عارفانه» یک کتاب هیجان انگیز است. لازم نیست جمله قبل را دوباره بخوانید. درست خواندید: هیجان انگیز! مطالعه دوسه صفحه اول کافی است تا میخکوب کتاب شوید. انگار یکی نشسته درون ذهن شما و دارد باورها و افکار قدیمی را یکی یکی می‌کشد بیرون. یکی نشسته بین صفحات کتاب و با هر جمله‌اش ذهن شما را می‌تکاند. کلی باور و عقیده و گزاره‌های تثبیت شده از آن وسط می‌ریزد بیرون. تماشای این کندوکاو ذهنی کار هیجان انگیزی است. البته همه چیز به همین جا ختم نمی‌شود. بعد نوبت تصحیح می‌رسد. مثل یک وسیله معیوب که تعمیر شده و شسته رفته اش را بدهند دستتان، در صفحات بعد گزاره‌های درست را یکی یکی تحویل می‌گیرید:

«… اما قواعد رشد و کمال و نقش عزم و لیاقت انسان چه خواهد شد؟ اگر قرار باشد امام زمان(ع) تنها از قدرت معنوی بهره ببرند، خب این کار که از دست پیامبر گرامی اسلام(ص) و علی بن ابی طالب(ع) بهتر برمی آمد. اما خداوند متعال به پیامبرش می‌فرمود تو هر کسی را که دلت بخواهد نمی‌توانی هدایت کنی. آن وقت چطور می‌شود که آقا امام زمان(ع) با اراده خود، همه را بدون دخالت اراده آنها هدایت کند؟ آیا حضرت مسئولیت به بهشت بردن ما را به عهده می‌گیرند در حالی که پیامبر اکرم (ص) این مسئولیت را نداشت؟ امام خمینی(ره) نیز در وصیت نامه الهی-سیاسی خود صریحا این نگاه عامیانه را نفی کرده و نقش کوشش‌های مومنین را یادآوری می‌کنند تا کسی به بهانه این تصور عامیانه از زیر بار مسئولیت‌های انتظار شانه خالی نکند: «و شما آقایان اگر توقع دارید که در یک شب همه امور بر طبق اسلام و احکام خداوند تعالی متحول شود، یک اشتباه است. و در تمام طول تاریخ بشر چنین معجزه ای روی نداده است و نخواهد داد. و آن روزی که ان شاء الله تعالی مصلح کل ظهور نماید، گمان نکنید که یک معجزه شود و یک روزه عالم اصلاح شود، بلکه با کوشش‌ها و فداکاری‌ها ستمکاران سرکوب و منزوی می‌شوند» کتاب خوب «انتظار عامیانه، عالمانه، عارفانه» نوشته حجت الاسلام علیرضا پناهیان است. این کتاب را نشر بیان معنوی در سال ۱۳۹۲ در ۴۲۲ صفحه منتشر کرده و در سال ۱۳۹۵ تجدید چاپ شده است. در روزهای شیرین جشن میلاد صاحب الزمان(عج) مطالعه این کتاب دریچه جدیدی رو به معنای واقعی انتظار باز کرده و تصویر درستی از روزهای ظهور و حکومت حضرت ترسیم می‌کند. و فرصت خوبی است برای همه آنها که دوست دارند منتظر واقعی آخرین امام باشند.

«اگر تمام نامه‌های عاشقانه عالم را جمع کنید، اگر هرکسی به هرکسی عشق ورزیده و عشقش را در قالب نامه یا ترانه‌ای ابراز کرده، دروغ یا راست، با مبالغه یا غیر آن، همه را جمع کنید و مضامین عاشقانه آنها را بررسی کنید، سپس بهترین‌هایش را گزینش کرده و با مضامین دعای ندبه مقایسه کنید، خواهید دید که بلندترین مضامین آنها نیز به گرد کلمات عاشقانه این دعا نخواهد رسید. مگر کسی می‌تواند به کسی اینقدر محبت پیدا کند که یک نفر می‌تواند به امام زمان(ع) محبت پیدا کند؟»   *عکس‌ها از غزاله صباغیان طوسی