گشتی در خیابان ولیعصر(عج)، طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه
قدم زدن در لابه‌لای درختان، آدم‌ها، اتومبیل‌ها، اتوبوس‌ها، دوچرخه‌ها، موتورها و ساختمان‌های خیابان ولی عصر همانند یک مدرسه بزرگ است. از شمال تا جنوب، خیابان ولیعصر از میان طبقات اجتماعی زیادی می‌گذرد. از مناطق ثروتمند نشین شمال تهران تا جنوب، که بیشتر مردم با درآمد کمتر را در خود جای داده است و به این ترتیب، گوشه کوچکی از زندگی روزمره مردم ایران را به نمایش می‌گذارد.
سرویس سبک زندگی فردا؛ مهدیه جهانگیر: وقتی پیترو دلاواله، گردشگر ایتالیایی در کتابش نوشت تهران شهر چنارهاست، احیاناً از منطقه ای بازدید کرده بود که این روزها دیگر شبیه گذشته‌های دورش نیست و یک خیابان ۱۸ کیلومتری جایگزینش شده که کلان شهر تهران را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می‌کند.
قدیم‌ترها، خیابان ولیعصر(عج) کنونی، ترکیبی از خیابان‌های کوچک‌تر در فراز و نشیب رشته کوه البرز بود که هنوز کم و بیش درختان چنار در امتدادشان قرار داشت. با این حال عبدالله مستوفی، نویسنده معاصر ایرانی در خاطرات خود درباره چگونگی ساخته شدن این خیابان نوشته است: «روزی رضا شاه پهلوی که مثل همه پادشاهان اول به فکر آسایش خود هستند تا آسایش مردم، تصمیم می‌گیرد یک خیابان بسازد که قصر تابستانه‌اش در شمال تهران را به کاخ زمستانی مرمر در جنوب پایتخت متصل کند»
آقای فردوسی، یکی از مهندسان شهرداری تهران، برای ماموریت انتخاب می‌شود و این گونه بود که «جاده مخصوص پهلوی» در آن زمان برای اولین بار به عنوان طولانی‌ترین خیابان تهران و بعدها طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه متولد می‌شود. در زمان محمدرضا شاه پهلوی نام این جاده سنگفرش که بعدها آسفالت شد، به خیابان پهلوی تغییر نام می‌دهد.
البته طول درازش، تنها خصوصیت خیابان ولی عصر نیست. نام خیابان ولیعصر(عج) ترجمه مستقیم «صاحب زمان» است که بعد از انقلاب این نام را به احترام امام دوازدهم شیعیان نام‌گذاری کرده‌اند.
شاید دلیل نام‌گذاری خیابان به نام حضرت ولیعصر(عج)، طولانی بودن خیابان باشد، اما این روزها خیابان ولیعصر واقعا صاحب زمان تهران است و عنوان زیباترین خیابان پایتخت، نقش مهمی در زندگی روزمره مردم دارد. با اینکه این خیابان از چند سال قبل به خاطر حجم بالای ترافیک منطقه یک‌طرفه شده است، هنوز شاه راه حیاتی تهران برای عبور و مرور محسوب می‌شود. برای حمل و نقل سریع و ارزان مسافران، BRT ها خط ویژه‌ای دارند و برای به مقصد رسیدن کاملا مناسب و راحتند. بسیاری از مراکز خرید بزرگ، پارک‌های عمومی به سبک باغ‌های ایرانی، رستوران‌های معروف، موزه‌ها، مراکز فرهنگی و دفاتر ملی و بین‌المللی در گوشه و کنار این خیابانند. برای کسانی که با تهران چندان آشنا نیستند، خیابان‌های تهران همه یک‌جور به نظر می‌رسند اما در خیابان ولیعصر، هیچ‌کس گم نمی‌شود. دو نهر آب که در هر دو طرف خیابان وجود دارد ولی عصر را از خیابان‌های دیگر تهران متمایز کرده و برای گشت و گذار در آن تنها کافی است به دنبال این کانال‌های آب روانه شوید.
در میدان تجریش در شمال، بازاری وجود دارد معروف که همه چیز «از شیر مرغ تا جان آدمیزاد» در آن پیدا می‌شود. در گوشه میدان، امامزاده صالح واقع شده که یکی از امامزاده‌های مورد احترام شیعیان و ایرانی‌هاست. به راه خود به سمت جنوب که ادامه دهید، از کنار سازمان صدا و سیما رد می‌شوید که در کنار پارک زیبای ملت قرار گرفته است. همانطور که به پیاده‌روی ادامه دهید، بعد از میدان ونک، می‌توانید با یک فنجان قهوه یا چای کمی خستگی در کنید. شاید اصلاً بخواهید با دوستانتان قرار بگذارید و در نزدیکی میدان ولیعصر(عج) فیلمی در سینِما تماشا کنید.
تئاتر شهر معروف هم ممکن است تئاتر جدیدی روی صحنه داشته باشد. وقت گذرانی در خیابان ولیعصر(عج) حتی اگر فقط برای چانه زدن در مغازه‌ها هم باشد، خوش می‌گذرد. برای گرسنه‌ها، از ساندویچ فروشی‌های ارزان تا رستوران‌های گران قیمت، همه جور غذایی فراهم است. تا میدان راه آهن که جنوبی‌ترین نقطه خیابان ولیعصر است، از موزه‌ها و خیابان‌های قدیمی زیادی رد خواهید شد که می‌توانند بهترین خاطرات شما را رقم بزنند.
اگر از بیشتر ساکنین تهران بپرسید، خاطراتی فراموش نشدنی از قدم زدن در پیاده‌روهای خیابان ولیعصر دارند. چه در گذشته و چه امروز، قدم زدن در لابه‌لای درختان، آدم‌ها، اتومبیل‌ها، اتوبوس‌ها، دوچرخه‌ها، موتورها و ساختمان‌های خیابان ولیعصر(عج) همانند یک مدرسه بزرگ است. از شمال تا جنوب، خیابان ولیعصر از میان طبقات اجتماعی زیادی می‌گذرد. از مناطق ثروتمند نشین شمال تهران تا جنوب، که بیشتر مردم با درآمد کمتر را در خود جای داده است و به این ترتیب، گوشه کوچکی از زندگی روزمره مردم ایران را به نمایش می‌گذارد. گوشه‌ای از دنیای مدرن امروز که از میان برج‌ها و آپارتمان‌های لوکس و مراکز خرید و مغازه‌ها و کافه‌ها، از قلب تهران می‌گذرد و منظره کم‌نظیری از تفاوت‌های اجتماعی بین طبقه مرفه و کم درآمد جامعه ایجاد می‌کند.
و اما ماجرای تهران شهر چنارها! در سال ۱۳۱۸، ۶۰ هزار چنار در دو طرف خیابان پهلوی سابق و ولیعصر(عج) فعلی وجود داشت که این روزها فقط ۸ هزار تای آن چنارها باقی مانده است. با این حال این چنارهای قدیمی، همچنان هویت این خیابان هستند.
با وجود تضادهای عجیب و غریب و با تمام زیبایی‌ها و خاطراتی که در قلبش جای داده، خیابان ولیعصر(ع) تصویر کوچکی از زندگی اجتماعی در تهران است، مجموعه‌ای از فرهنگ سنتی و مدرن ایرانی، تاریخ گذشته و معاصر و خاطره‌های دور و نزدیک. و چه چیز لذت بخش‌تر از داشتن همه این‌هاست در حالی که زیر درختان چنار در طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه بالا و پایین می‌رویم، حواس‌مان پرت صدای آب نهرهای خیابان ولیعصر(عج) که این روزها نبض تهران است می‌شود و به یاد پیترو دلاواله می‌افتیم که می‌گفت:«تهران شهر چنارهاست!»
*مهدیه جهانگیر، راهنمای انگلیسی و چینی زبان و دانشجوی دکترای گردشگری است.
دیدگاه تان را بنویسید